Osmanlı Türkçesi Grameri 1

Yanıt Açıklaması: "Medrese", "Matba’a", "Mezbele" ve "Memleha" mef’alet kalıbıyla türetilmiş kelimelerdir. Mef’ilet kalıbıyla türetilen tek kelime mesiredir.

Yanıt Açıklaması: سکون sükûn "durma, kesilme, rahatlık vs." kelimesi “sakin olmak, yerleşmek, rahatlamak” fiilini oluşturan س ك ن (n-k-s) aslî harflerinden türetilmiştir. Diğer şıklardaki nun harfleri kelimelerin kalıplarından ötürü zaiddir.

Yanıt Açıklaması: "Fâ’il" şıkkındaki fâ’il kalıbının sıfat-ı müşebbehe kalıbı olabilmesi için ünlüleri arasında uzunluk değişimi yapmak gerekir. Yani fâ’il değil fa’îl olması gerekiyor.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: İSM-İ MEKÂN Bu kategorideki kelimeler, fiildeki iş ve hareketin gerçekleştiği, olduğu yeri gösterirler. Dört vezinle türetilirler: • Mef ’al مفعل : Bu vezindeki baştaki mim (م (harfi ekleme harftir. كتابت kitâbet “yazma” → مكتب mekteb “yazı yazma yeri; okul” سكون sükûn “oturma” → مسكن mesken “oturma yeri” عبادت ibâdet “Allah’a kulluk etme” → معبد ma’bed “ibadet yeri” 78 Osmanlı Türkçesi Grameri I طبخ tabh “yemek pişirme” → مطبخ matbah “yemek pişirme yeri” رقود rukūd “uyuma” → مرقد merkad “uyuma yeri; mezar” • Mef ’il مفعل : Bu vezinde de baştaki mim (م (harfi ekleme harftir. جلوس cülûs “oturma” → جملس meclis “oturma yeri” ْزل → “inme “nüzûl نزول من menzil “inme yeri, konak” وقف vakf “durma” → موقف mevkıf “durma yeri, durak” سجده secde → مسجد mescid “secde etme yeri, mescit” • Mef ’alet مفعلة : Bu vezinde baştaki mim (م (harfi ve sondaki (ة (ekleme harftir. Sondaki (ة (harfi Osmanlı Türkçesinde açık te ت veya ٥ /e/ şeklinde yazılır ve okunur: طبع tab' “tabetme, basma” → مطبعه matba’a “basım yeri” درس ders → مدرسه medrese “ders verme yeri, okul” ذبح zebh “hayvan kesme” → مذحبه mezbaha “hayvan kesme yeri” Asıl isimlerden (câmid isimlerden) bu vezinde ism-i mekân yapıldığında Türkçede genellikle +lık/+lik ekiyle yapılan kelimeler türetilmiş olur: شجر şecer “ağaç” → مشجره meşcere “ağaçlık” ملح milh “tuz” → مملحه memleha “tuzla” زبل zibl “çöp, süprüntü” → مزبله mezbele “çöplük” vs. • Mef ’ilet مفعلة :Bu vezinde baştaki mim (م (harfi ve sondaki (ة (ekleme harftir. Bu vezinde daha az kelime türetilmiştir: زلتْ من menzilet “inecek yer; rütbe”, مسريه mesîre “gezinti yeri” vs

Yanıt Açıklaması: tefâ'ül bâbı nâkıs kelimelerde illet harfinin ye harfine dönüşmesiyle tefâ'î تفاعی durumuna gelir: ulüvv ّعلو” yücelik → te'âlî تعالی ”yükselme”; devâ دوا → tedâvî تداوی Bu bilgi dahilinde bakıldığı zaman doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Arapçada da, Farsçada olduğu gibi tamlamadaki kelime sırası Türkçedekinden farklıdır ve önce tamlanan (muzâf /mevsuf), sonra tamlayan (muzâfun ileyh / sıfat) gelir. Tamlayan kelimenin başında harf-i tarif ( ال el- ) olur. Tamlanan (muzâf) kelimenin son harfi, bazı istisnalar dışında ötreli okunur. Harf-i ta’rîfin elif’i hiçbir zaman okunmaz.

Yanıt Açıklaması: Hurûfu’ş-şemsiyye, güneş harfleri veya şemsî harfleri de adlandırılan harfler şunlardır. ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?.

Yanıt Açıklaması: Arapçada kelimeyi belirli hâle getiren morfolojik bir ön ek olan ve harf-i ta’rîf denilen unsur elif+lâm اٙلْ şeklinde yazılır.

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin ism-i mef?ulleri biri haricin-de doğru verilmiştir. Yanlış olan kelime ittihâm’dır. Kelimenin ism-i mef?ûlü müttehem şeklinde olmalıdır. Yani ilk kök harf şeddeli olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İsm-i tasgîr fu‛ayl veznindeki kelimeleri gösterir. Bu vezindeki kelimeler küçültme anlamına sahiptir. Türkçede küçültme anlamını "+cık/+cik/+cığaz/+ciğez" ekleriyle karşılamaktayız.

Yanıt Açıklaması: hakîr-i kesîrü't-taksîr: kusuru çok (olan) hakir (ben)

Yanıt Açıklaması: Öğrendiğimiz mübalağa-i fâ‛il kalıpları fa‛‛âl ve fa‛ûl şeklindedir. Seyyâh, cerrâh fa‛‛âl kalıbında, cesûr ve velûd ise fa‛ûl kalıbındadır. Kerîm ise fa‛îl kalıbında yani sıfat-ı müşebbehe grubundadır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki kelimelerin okunuşları ve Türkçe karşılıkları şöyledir: a seçeneği mûcibü'l-gazab “gazabı mucib (olan)”, b seçeneği vâcibü'l-vücûd “var oluşu vâcib olan, Allah”, c seçeneği “hamîdü'l-hısâl ahlâkı övülmüş (olan)”, e seçeneği “adîmetü'l-insâf insafı yok, insafsız (olan)”. Bu tamlamaların tümü de Arapça birleşik sıfattır (lafzi izafetler). دار الدنيا dârü’d-dünyâ “dünya evi”tamlaması ise bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: ت ، ث ، د ، ذ ، ر ، ز ، س ، ش ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ل ، ن bunlar şemsî harflerdir. Bunların dışında kalan bütün harfler kamerî harf olarak adlandırılır. Bu bilgi doğrultusunda bakıldığı zaman doğru cevabın D şıkkı olduğu görülecektir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı hariç diğerleri ism-i mensub forundadır.

Yanıt Açıklaması: Tamlamanın Arapça yapılı olması için tamlayan ve tamlanan arasında el harf-i tarifinin olması gerekir. Tamlamanın kelimelerinin ikisinin de Arapça olması durumu değiştirmez. Hâlık-ı ‛arz Farsça yapılı bir tamlamadır. Bu tamlamanın Arapça yapıdaki hali Hâlıku’l-‛arz şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: “çok geçmeden, yakında” anlamına gelen harf-i cerr  عن قريب an-karib’tir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Miftâhu'l-İber İbnî Haldûn'un eseridir. cümlesinde Miftâh kelimesi İsm-i âlet, İbnî , İsm-i Mensûb'dur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Elif ve ba harfleri kameri harflerdir. Diğerleri ise şemsi harflerdir.