Türkçe Cümle Bilgisi 1

Yanıt Açıklaması: "Bu şehirde yağmur altında dolaşılır" cümlesinde "bu şehirde" sıfat tamlaması yer tamamlayıcısı olarak kullanılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Belirtili Ad Tamlaması: Tamlayanın ve tamlananın ek aldığı kelime grubudur. Belirtili ad tamlamalarında tamlayan ilgi (genetif) hâl eki, tamlanan ise iyelik eki alır. telefon + un                                        tuş + u (tamlayan + ilgi hâli eki)             (tamlanan + iyelik eki) -nın/ nin/ nun / nün       -ı / -i / -u / -ü -ın / -in / -un / -ün -sı / -si / -su / -sü

Yanıt Açıklaması: C şıkkında sıfat-fiil dolaylı tümleç olarak kullanıldığın doğru cevap bu seçenektir.

Yanıt Açıklaması: İki çocuğum cümlenin öznesi olduğundan ve sayı grubundan oluştuğundan cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki "bata çıka" zarf görevindedir. Fiile sorulan "Nasıl ilerliyorlardı?" sorusunun cevabını vermektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: -Ar sıfat-fiil eki yalnızca olumlu fiil tabanlarında kullanılır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Beşer- üleştirme, milyonda bir kesir, ikiz topluluk ve birer üleştirme sayı sıfatı olduğundan bu şıklardaki eşleştirmeler yanlıştır. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkı olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğindeki sayı grubu özne olarak kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ad tamlamalarında iki öge bulunur. Bu ögeler “tamlayan” ve “tamlanan” olarak adlandırılır. Ana öge olan “tamlanan” sonda, yardımcı öge olan “tamlayan” ise tamlanandan önce yer alır. Tamlayan tamlananla arasındaki ilgi ekle kurulabileceği gibi eksiz de olabilir. Konak halkı, hepimiz onu yürümeye, yatmağa alıştırıncaya kadar haftalarca neler çektik… (Refik Hâlit Karay, Bir Harp Zengini) Gecenin içinde gizli gizli söyleşen bu seslerden korkma. (Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu) Yukarıdaki ilk örnekte “konak halkı” tamlamasında tamlayan ek almazken ikinci örnekte geçen “gecenin içi” tamlamasında tamlayan ilgi eki almıştır. Cevizin yaprağı tamlamasında tamlayan ilgi eki almıştır.

Yanıt Açıklaması: Belirtisiz ad tamlamaları kalplaşmaya elverişli tamlamalardır. Tamlayan ile tamlanan arasında genel bir anlamı çağrıştıran güçlü anlam ilişkisi, birleşik kelimenin oluşmasını sağlamıştır. Seçeneklere bakınca A, C, D ve E'de görüyoruz ki kavramı bir araya gelen kelimeler betimleyebiliyor. Örneğin, aslanın ağzına benzeyen görüntüsü ile aslanağzı bitkisi, devenin kum rengine benzeyen soluk tüylerinden esinlenilmiş devetüyü rengi, kedilerin karanlıkta parlayan gözlerine benzeyen kedigözü aksesuarı ve hem gagası olup hem de yavrularını doğurarak ve emzirerek büyüten ornitorenk isimli hayvanı belirten gagalımemeli kelimeleri buna örnektir. Fakat B seçeneğindeki gözü yaşlı bu kapsamda değildir.

Yanıt Açıklaması: 'Gecenin körü', 'ayağımın dibi', 'elimin kiri', 'dünyanın (öbür) ucu' kelime gruplarında ilk kelimeler tamlayanı belirtili hale getirecek olan '-ın/in' eklerini almış ve tamlanan olacak sonraki kelimeler de buna uygun olarak '-i/u/ü' eklerini almıştır. Fakat E seçeneğinde yine bir deyim olan 'ecel teri' kelime grubu kullanılmış olsa da tamlayan görevindeki 'ecel' sözcüğü ek almayıp yalın halde olması sebebiyle belirtisiz isim tamlamasına örnektir.

Yanıt Açıklaması: Cümlede bulunan tamlama, "Ad tamlamaları cümlenin öznesi, nesnesi, zarfı, yer tümleci ve yüklemi olur" özelliğine bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkında isim-fiil dolaylı tümleç olarak kullanıldığında doğru seçenek bu olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kelime grubu, bir varlığı, bir kavramı, bir niteliği, bir durumu, bir hareketi karşılamak veya belirtmek, pekiştirmek ve nitelemek üzere, belli kurallar içinde yan yana dizilmiş kelimelerden oluşan yargısız dil birimidir (Karahan, 2006: 39). Kelime gruplarının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: • En az iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelmesiyle oluşurlar. • Tek başlarına yargı bildirmezler • Kelime grubu ögeleri şiir ve konuşma dilinde yer değiştirebilirler ancak bu yer değiştirme cümlenin anlamında ve işlevinde bir değişikliğe yol açmaz. • Bir cümle içinde birden fazla kelime grubu yer alabilir ve bu kelime grupları iç içe geçen bir özellik de gösterebilir. • Cümle içinde isim, sıfat,zarf olabilirler; önüne geldikleri ismi niteleyip, belirtebilirler. • Anlam ve yapı bakımından kendi içlerinde bir bütünlük taşırlar. Bu bütünlük nedeniyle cümle içinde tek bir kelime gibi değerlendirilirler.

Yanıt Açıklaması: Yalnızca tamlananın ek aldığı kelime grubudur. Belirtisiz ad tamlamalarında tamlayan ilgi (genetif) hâl eki almaz, tamlanan ise iyelik eki alır.

Yanıt Açıklaması: İki ad unsurunun veya ad soyundan iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu kelime grubuna ad tamlaması denir.

Yanıt Açıklaması: Aynı Ögenin Tekrarıyla Oluşan Tekrar Grupları: Aynı kelime, kelime grubu veya cümlenin tekrarıyla oluşturulan bu yapılara aynen tekrar adı verilmektedir. Henrik Samuel Nyberg, Türkiyat Mecmuası’nda yayımlanan bir makalesinde, Edward Said’in söylediklerinin hemen hemen tamamını özet olarak anlatmakta ve şöyle demektedir: (Beşir Ayvazoğlu, Aşk Estetiği, s.14) Rahmi, gözleri yumuk yumuk , buna karşılık iri dişlerinin hepsini göstere göstere gülüyor. (Tarık Buğra, Yağmur Beklerken, s. 10) Karlar vıcık vıcıkt ı. Daracık ve bozuk kaldırımlardan çamurlu sular akıyordu. Ama gökyüzü muhteşemdi. (Tarık Buğra, Firavun İmanı, s. 130)

Yanıt Açıklaması: A seçeneği isnat grubu yenilenmesi ile yapılmış bir tekrar grubudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: "Yapılan çalışmalar, sorunu çözmeye yetmeyecekti." cümlede geçen "sorunu çözmeye" söz grubu isim-fiildir ve cümlede dolaylı tümleç görevindedir. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: Belirsizlik sıfatları,isimleri belli belirsiz belirten sıfatlardır. A seçeneğindeki "kimi zaman" sıfat tamlamasında "kimi "sıfatı zamanı tam olarak belirtmemiştir.