Türkçe Cümle Bilgisi 1

Yanıt Açıklaması: "Gülünü koklamadan yitirdiğimiz bahar" zarf-fiil ekinin kullanıldığı bir sıfat tamlamasıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ad tamlamalarında iki öge bulunur. Bu ögeler “tamlayan” ve “tamlanan” olarak adlandırılır. Ana öge olan “tamlanan” sonda, yardımcı öge olan “tamlayan” ise tamlanandan önce yer alır. Tamlayan tamlananla arasındaki ilgi ekle kurulabileceği gibi eksiz de olabilir.

Yanıt Açıklaması: "hemen hemen, akıllı uslu, kimim kimsem" kelime grupları cümlede ifadeyi güçlendirmektetir. "fısfıslaşmak" fısıldaşmak anlamına gelen sonradan oluşturulmuş yeni bir kavramdır. "git gide" ise cümlede süreklilik belirtmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 'çocuğun elbisesi', 'resimlerin biri', 'gözlük kabı', 'ön patileri' tamlamaları cümlede nesne olarak kullanılmıştır. 'ceketin düğmesi' ise cümlede özne olarak kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Belirtili ad tamlamasında tamlayan ve tamlanan arasındaki ilişki düzeyi ilgi eki ile ortaya konur. Örneğin, okulun kapısı, apartmanın girişi, kapının kolu, masanın gözü, çocuğun kabanı derken tamlayanın tamlananın bir parçası olduğu belirtilir. Başka bir deyişle iki nesne veya varlık arasındaki ilişki daha “belirli” bir özellik gösterir. Okul kapısı, apartman girişi, kapı kolu, masa gözü, çocuk kabanı örneklerinde ise ilgi eki kullanılmamıştır. Ek kullanılmadığı için iki nesne arasındaki ilişki zayıflamış ve nesneler arasında bir “belirsizlik” meydana gelmiştir. Belirtili ad tamlamalarında ilgi ekinin olduğu tamlayan yardımcı öge, iyelik ekinin olduğu tamlanan ise temel (asıl, ana) ögedir. televizyonun            kumandası tamlayan                 tamlanan (yardımcı öge)          (temel öge)

Yanıt Açıklaması: "Önce gelen misafirler salona alındı." cümlesinde geçen "önce gelen misafirler" söz grubu sıfat-fiildir. Sıfat-fiil cümlede özne görevindedir. Doğru yanıt: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede, TDK tarafından “Olumlu veya olumsuz olarak çekimli durumda zaman kavramı taşıyan veya zaman kavramı ile birlikte kişi kavramı veren kelime, eylem” şeklinde tanımlanan kelime türü isim olarak kullanılmak istendiğinde mutlaka üç ekten birini alması gerekir. Bunlardan ilki ve en işlek olanı -mAk ile bu ekin hafiflemişi olduğu kabul edilen -mA, son olarak da -Xş ekidir. B, C, D ve E seçenekleri -ma eki almışken A seçeneği -ış eki almıştır. Doğru yanıt A

Yanıt Açıklaması: "Yarım yamalak da olsa konuşulanları işittik.” cümlesindeki yarım kelimesi anlamlı olup yamalak kelimesi ise tek başına bir anlam ifade etmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Tekrar Gruplarının U¨nlem Olarak Kullanılması: Evet, hayır, yok gibi cevap edatları yanında ay, vay, vah, eyvah, aman gibi ünlemler de tekrar grubu ha^linde pekiştirilerek kullanılabilir. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: "Benim olmaktan" isim-fiili cümlenin dolaylı tümlecidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Alan yazında tekrar grupları, ikilemeler, yinelemeler, koşma takımları, ikilemeli ad, kelime koşması, ikiz kelime kavramları kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 'bu adamın korkusuzluğu' tamlayanı sıfat tamlaması olan belirtili ad tamlaması, 'kız kardeşlerinin bakışı' tamlayanı belirtisiz ad tamlaması olan belirtili ad tamlaması, 'emeğin ve sevginin gücü' tamlayanın birden fazla olduğu belirtili ad tamlaması ve 'köyün muhtarı ve sahibi' tamlananı birden fazla olduğu belirtili ad tamlamasıdır. 'prensesin kötü kalpli annesi' ad tamlamasında tamlanan (kötü kalpli anne) bir sıfat tamlamasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sıfat-Fiillerin Yüklem Olarak Kullanılması: Sıfat-fiiller tıpkı birer isim gibi kullanılabildiklerin­den - isim soylu yüklemlerde olduğu gibi - geniş, hikâye, rivayet ve şart çekimlerinde ek fiilden, di­ğer kiplerde ise ol- fiilinden yararlanılarak cümlede yüklem olarak yer alırlar: [Gevezeliği sevenlerden değilim] ama ‘dolu’ ko­nuşmaların ille de bilgi vermesi gereğini saçma bu­luyorum. (Nermi Uygur, Dilin Gücü, s. 47). Benzer şekilde, O hep doğru konuşandı örneği, ek fiil taşıyan yüklem durumunda bir sıfat fiil grubu içermektedir. Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: Tekrar grupları isim olarak kullanılabilir. Örnek olarak "İn cin sokakta top oynuyordu." Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: "Türkiye durmadan değişen ekonomik, sosyal, politik ve kültürel şartlara uymaya çalışıyor." cümlesinde isim fiil gurubu dolaylı tümleç işlevinde kullanılmıştır. Dolayısıyla cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sıfat tamlamasını oluşturan isimler iyelik eki,çokluk eki gibi ekleri alabilirlerken sıfatlar bu ekleri alamaz.

Yanıt Açıklaması: "Yüzün ayın on dördü." cümlesinde 'ayın on dördü' belirtili isim tamlamasıdır ve cümlenin yüklemidir. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: ‘Kız kardeşinin hayret dolu bakışları’ belirtili ad tamlamasının tamlayanı ‘kız kardeşi’dir ve belirtisiz ad tamlaması görevindedir.

Yanıt Açıklaması: "Hangi deliğe" sıfat tamlaması cümlede dolaylı tümleç olarak kullanılmıştır. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 'Babamın (şen) kahkahaları', 'Turistin (kusursuz) aksanı', 'Aklın (kutsal) kitabı' ve 'Yazarın (dokunaklı) hikayesi' sözcük grupları aslında belirtili isim tamlamasıdır ve parantez içinde belirtilen sözcükler ise araya girmiş ve tamlananı niteleyen sıfatlardır. D seçeneğindeki 'Ankara'nın Yenişehir Konakları' tamlamasında 'Yenişehir' kelimesi sıfat değil bir semt adıdır, dolayısıyla isimdir. Bu yüzden diğer seçeneklerden farklıdır.