Seçmeli Ara Sınav - Orhon Türkçesi

Soru 1:

Anlam farkı yaratan ses birimine ne denir?

A) Harf B) Hece C) Rekonstrüksiyon D) Fonem E) Ses

Soru 2:

Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /b/ sesi, Türkiye Türkçesinde hangi sese dönüşmüştür?

A) /k/ B) /m/ C) /n/ D) /v/ E) /g/

Soru 3:

Altay dilleri arasında tespit edilebilen en eski yazılı kaynak hangi dile aittir?

A) Moğolca B) Japonca C) Korece D) Çuvaşça E) Türkçe

Soru 4:

I. Moğol dilinin en eski yazılı belgesi “Yesünke Taşı”dır. II. “Moğolların Gizli Tarihi” adlı eser Ahmet Temir tarafından Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. III. Çuçen dili, ölü dil olarak sayılmaktadır. IV. Korecenin en eski yazılı belgesi Çuçen dili ile yazılmıştır. Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) II, IV D) I, II, III E) I, III, IV

Soru 5:

Çin kaynaklarına göre, genç Bilge Kağan, Tonyukuk'tan millete ev yaptırıp şehirler kurdurmayı ve Çin'deki dinlerden birinin kabülünü ister. Tonyukuk'un verdiği yanıtın göçebe ve akıncı bir siyaseti ortaya koymasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sayıca çok az oduklarından milli kimliklerini sürekli yerleşim merkezleri kurmamakla koruyabileceklerine inanması B) Sayıca çok az olan Türklerin hayatta kalabilmesi ancak iklimsel değişimleri izlemeleri sayesinde mümkündür. C) Göçebe yaşam ve kendi kimliklerine sahip çıkmaları, sayılarını ve ordu güçlerini artıracaktır. D) Yerleşik, merkezi yaşam Çin saldırılarılarına açık hale gelmek demektir. E) Çin'deki dinlerden birinin reddi kendi millik kimliklerinin inşası için kaçınılmazdır. Üstelik göçebe yaşam, ırkın saflığını artıracaktır.

Soru 6:

Aşağıdakilerin hangisinde öl- fiili III. tekil kişi ile Orhun Türkçesinde belirli geçmiş zamanda çekimlenmiştir?

A) ölti B) öldi C) ölmiş D) öltü E) ölzün

Soru 7:

Tonyukuk’un Köktürk Kağanı’nın ağzından söylettirdiği “il tutsık yir ötüken yış ermiş!” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) İl, devlet tutacak yer Ötüken dağ, çayırları imiş. B) En güzel tutsak şehri Ötüken’miş. C) Ötüken ovaları tutsaklar için güzel yermiş. D) Ötüken yaşamak için en güzel yermiş. E) Ötüken, yer (devlet) tutmak için iyi yerimiş.

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi Ural-Altay dillerinin özelliklerinden biri değildir ?

A) Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılır. B) Ses uyumu vardır. C) Sözcük yapımı eklerledir. D) Son ek kullanılır. E) Soru eki bulunur.

Soru 9:

Eski Türkçe dönemi, Türk dilinin yazıya geçirildiği Köktürkçe (Orhun Türkçesi), Uygurca ve Karahanlı yazı dillerini (VII-XIII. yy) kapsar. XIII. yy’a kadar Türk dünyasının doğu kolunda iki ayrı bölgede iki ayrı yazı dili oluşmuştur. Bunlardan biri Ötüken’de ve daha sonra Doğu Türkistan’daki Tarım Bölgesi’nde kullanılan Köktürkçe ile Uygurca, diğeri de Kaşgar’da ortaya çıkan Karahanlı Türkçesidir. Uygur ve Karahanlı Türkçeleri birbirinin devamı olmakla beraber yan yana iki ayrı medeniyeti temsil ederek ürünlerini vermişlerdir.Yukarıdaki paragrafdan aşağıdaki ifadelerden hangisi çıkarılamaz?

A) Eski Türkçe döneminin başlangıç aşaması Köktürkçedir. B) Yaşanılan coğrafya özellikleri dili etkilemektedir. C) Uygurca ve Karahanlı yazı dilleri Köktürkçe'den etkilenmiştir. D) Tarım bölgeleri dilin zenginleşmesi açısından önemlidir. E) Dilllerin birbirlerinin devamı olmaları ayrı medeniyetler kurulmasına engel değildir.

Soru 10:

İsimden İsim Yapım Eklerinden hangisi Yön zarfları yapan sözcükler türetir?

A) +dem B) +dXn C) +gaç D) +daş E) +kInA

Soru 11:

Türk dilinin tarihinde en erken dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Altay Dil Birliği Dönemi B) İlk Türkçe Dönemi C) Ana Türkçe Dönemi D) Ana Çuvaşça Dönemi E) Köktürk Dönemi

Soru 12:

Köl Tigin ve Bilge Kağan aşağıdaki isimlerden hangisinin oğullarıdır?

A) İlteriş Kağan B) Kapgan Kağan C) Muhan Kağan D) Tonyukuk E) İştemi Kağan

Soru 13:

Bilge Kağan ve Köl Tigin yazıtlarını taşlar üzerine kazıyarak yazan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilge Kağan B) Köl Tigin C) Talat Tekin D) Tenri Tigin E) Yolluğ Tigin

Soru 14:

Aşağıdakilerden hangisi Orhun harfleriyle yazılmış Köktürk Yazıtları’dan biridir?

A) Karabalgasun B) Küli Çor C) Mayan Çor D) Suci E) Tez

Soru 15:

Orhun Abidesi kim adına dikilmiştir?

A) Köl Tigin B) Bilge Kağan C) Attila D) Mete Han E) Alpaslan

Soru 16:

Bilge Kağan’ın ölüm nedeni nedir?

A) Hastalanarak ölmüştür. B) Yaşlanarak ölmüştür. C) Savaş sırasında ölmüştür. D) Zehirlenerek ölmüştür. E) Tutsak olduğu sırada ölmüştür.

Soru 17:

1225 yılında yazılmış olan ve dilinin en eski yazılı belgesi olan 'Yesünke Taşı' hangi dile aittir?

A) Korece B) Tunguzca C) Çince D) Moğolca E) Japonca

Soru 18:

Karahanlılar devrinden itibaren Kaşgar şivesinde inkişaf eden Türkçe’ye ne denir?

A) Altın Ordu B) Çağatay C) Hakaniye D) Harezm E) Eski Oğuz

Soru 19:

Aşağıdaki görüş hangi tarihçimize aittir?Dil ve edebiyat tarihini dönemlere ayırırken filolojik karakterleri ihmal etmemek, ancak birinci koşul olarak toplayıcı tarihî ve edebî karakterleri göz önünde bulundurmanın gerekliliğini vurgulamıştır.

A) Mehmet Fuat Köprülü B) Ahmet Caferoğlu C) Nuri Yüce D) Halil İnancık E) Talat Tekin

Soru 20:

Altay dilleri için en karakteristik fonetik özelliklerinden biri ve en önemlisi aşağıdakilerden hansigidir, örnekle gösteriniz.

A) Çekim eki:Türkçe /i/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ B) Yapım eki:Türkçe /i/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ C) Ses denklikleri:Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ D) İyelik eki:Türkçe /i/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/ E) Kaynaştırma eki:Türkçe /i/ = Çuvaşça /r/ Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/