Final Sınavı - Orhon Türkçesi

Soru 1:

Orhun türkçesine göre "asra" ne demektir?

A) asra “aúa÷, aúa÷da” (< * as “aúa÷” +ra [yön gösterme eki]) B) asra “yörük÷, aúa÷da” (< * as “aúa÷” +ra [yön gösterme eki]) C) asra “azra÷, aúa÷da” (< * as “aúa÷” +ra [yön gösterme eki]) D) hepsi E) hiçbiri

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi Orhun Türkçesi ve Türkiye Türkçesi için doğru olan ifadedir?

A) ikisinde de eşit sayıda ünlü ardır. B) Alfabelerindeki harf sayıları eşittir. C) Eşit sayıda ünsüz harflere sahiptirler. D) Yazılış biçimleri aynıdır. E) Farklı ünlüler barındırmaktadırlar.

Soru 3:

Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarındaki muhteva ile Tonyukuk’un muhtevası arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anlatılmak istenen konular düzgün cümlelerle aktarılmıştır. B) Yazıtlarda, bir kağanın veya bir kahramanın başarı için yapması gerekenler anlatılmıştır. C) Türklerin tarihî, sosyal ve siyasî durumunu gelişmiş, güzel bir dille anlatan yazıtlardır. D) Hükümdarın hükümranlığı altındaki tüm insanlara hitap ettiği birer siyasî beyanname karakteri de taşımaktadır. E) Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında anlatılanlara verilmiş cevaplar mahiyeti taşır.

Soru 4:

bod k(a)lm(a)dı ıda t(a)şda k(a)lm(i)şi k͡uubr (a)n(ı)p y(e)ti yüz bol͡tı (e)ki ül(ü)gi (a)tl(ı)g (e)rti bir ül(ü)gi y(a)d(a)g (e)rti y(e)ti yüz kişig Yukardaki cümlenin Türkçe doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) boy kalmadı taş (da) kalmış olanlar yediyüz kişi. İki bölüğü geldi bir bölüğü getti yedi yüz kişi. B) boy kalmadı. Dağda bayırda kalmış olanları toplanıp yedi yüz(kişi)oldu.(Bunların) iki bölüğü atlı idi, bir bölüğü yaya idi. Yedi yüz kişiyi. C) boş kalmadı, dağda bayırda toplanıp yedi yüz oldu. İki bölüğü atlı etti bir bölüğü yaya etti. Yedi yüz kişi. D) boş kalmadı. Taş kaldı toplananlar yediyüz vardı. İki bölük atlı bir bölük yaya arttı. E) boy kalmadı taş kalmış. Toplanıp yedi yüz atlı arttı bir bölük yada arttı yediyüz kişi.

Soru 5:

Çalışmalarının başlangıcında, Ana Altay dili diye bir dilin varlığından şüphe duyan ancak sonra bu görüşünü değiştiren araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ramstedt B) Strahlenberg C) W. Schott D) M. A. Castrén E) D. G. Messerschmidt

Soru 6:

Türk dil tarihinin en erken dönemi hangisidir?

A) Ana Altayca Dönemi B) Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça Dönemi C) Eski Türkçe Dönemi D) Orta Türkçe Dönemi E) İlk Türkçe Dönemi

Soru 7:

"bilge ton?yu?ku?k b(e)n öz(ü)m t(a)bg(a)ç il(i)?e k?ııl(ı)nt?ım türk bod(u)n t(a)bg(a)çka k?öör(ü)r (e)rti." Tonyukuk yazıtında geçen yukarıdaki cümlenin Türkiye Türkçesi olarak tam karşılığı aşağıdakilerden hangidir?

A) Bilge Tonyukuk, ben kendim, Çin memleketinde doğdum. o zaman çok idim. B) Bilge Tonyukuk, ben kendim, Çin memleketinde doğdum. (O zaman) Türk milleti Çin’e tâbi idi. C) Bilge Tonyukuk, ben kendim. Türk milleti (kendi) hükümdarını bulmayınca Çin’den ayrıldı, hükümdar sahibi oldu. D) Bilge Tonyukuk, ben kendim Çin eyaletinde yaşar idim. E) Çin memleketinde doğdum. (O zaman) Türk milleti Çin’e tâbi idi. Bilge Tonyukuk'un oğlu idim.

Soru 8:

Aşağıdaki ifadelerden hangisinde sıfat-fiil eki kullanılmamıştır?

A) bödke körügme begler gü yaŋıltaçı siz B) udıgmag odguru yatıglıg turguru yorır men C) kaganı alp ermiş ayguçısı bilge ermiş D) küregüŋün üçün igidmiş bilge kaganıŋın ermiş barmış edgü iliŋe kentü yaŋıldıg E) kızıl kanım töküti kara terim yügürti işig küçüg berdim

Soru 9:

Hangisi Türkiye’deki Altayistlerdendir?

A) Doğan Aksan B) Berke Vardar C) Neşe Atabay D) Muzaffer Tansu E) Talat Tekin

Soru 10:

I. Köktürk Kağanlığı zamanında devleti döneminin en büyük ve en kuvvetli devleti hâline getiren, en fazla hüküm süren kağanın adı nedir?

A) Muhan Kağan B) Taspar Kağan C) Apa Kağan D) Nivar Kağan E) Baga Kağan

Soru 11:

I. “Bod” millet demektedir. II. Cümlede zarf-fiil bulunmaktadır. III. Fiil geniş zaman eki almıştır. “türk bodun kanin bulmayin tabgaçda adrıl͡tı” ifadesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II E) I, III

Soru 12:

"sü sül(e)pen tört bul(u)?d(a)kı bod(u)n(u)g [kop almış kop baz kılmış] b(a)şl(ı)g(ı)g [yü]küntürmiş tizlig[ig sökürmiş" Bilge Kağan Yazıtının doğu yüzünde geçen yukarıdaki cümlenin tam ve doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Asker sevk ederek her taraftaki milleti hep almış hep bağımlı kılmış, başı olana baş eğdirmiş, dizi olana diz çöktürmüş. B) Asker sevk ederek dört taraftaki milleti hep almış hep bağımlı kılmış, başı olana baş eğdirmiş, dizi olana diz çöktürmüş. C) Asker sevk ederek dört taraftaki milleti hep almış, bağımlı kılmış, başı olana baş eğdirmiş, dizi olana diz çöktürmüş. D) Asker sevk ederek dört taraftaki milleti hep almış hep fethetmiş, başı olana baş eğdirmiş, dizi olana diz çöktürmüş. E) Asker sevk ederek hep taraftaki milleti hep almış hep bağımlı kılmış, baş eğdirmiş, diz çöktürmüş.

Soru 13:

Bumın Kağan'ın siyasi bir güç olarak ortaya çıkışından önce Köktürkler, aşağıdakilerden hangisine bağımlıdır?

A) Sasaniler B) Hunlar C) Hazarlar D) Akhunlar E) Avarlar

Soru 14:

Fiillerin bileşik çekimlerine göre hangisi sürekli geçmiş zaman, -(X)r / -Ar er-ti (geniş zamanın hikâyesi) göre doğru çekimlenmiştir?

A) ilerletmez imiş B) der imiş C) karşılaşmış imiş D) getirir idim E) olmuş idi

Soru 15:

Aşağıdakilerden hangisi Sık kullanılan isimden fiil türetme ekiyle yapılmıştır?

A) süle B) tagık C) biti D) içger E) buŋad

Soru 16:

Türk dilinin dönemlendirilmesindeki kronolojik sıralama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ana Altayca, Ana Türkçe, İlk Türkçe, Eski Türkçe, Orta Türkçe, Yeni Türkçe B) Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça, İlk Türkçe, Eski Türkçe, Orta Türkçe, Yeni Türkçe C) Ana Altayca, İlk Türkçe, Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça, Eski Türkçe, Orta Türkçe, Yeni Türkçe D) İlk Türkçe, Ana Altayca, Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça, Eski Türkçe, Orta Türkçe, Yeni Türkçe E) Ana Altayca, Eski Türkçe, Orta Türkçe, Yeni Türkçe

Soru 17:

Tünli künli ifadesindeki +lı ... +li ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İyelik Eki B) İsimden sıfat yapma C) İsimden fiil yapma D) Yön gösterme E) Aynı yapı ve görevde iki sözcüğü bağlama

Soru 18:

Aşağıdaki fiillerden hangisi emir kipinde çekimlenmemiştir?

A) yoglatayın B) teg C) yarlıkazu D) yorılım E) tedeçi

Soru 19:

Orhun türkçesine göre "il" ne demektir?

A) “memleket, ülke” +i [3. tekil kişi iyelik eki] B) “köy” +i [3. tekil kiúi iyelik eki] C) “ev” +i [3. tekil kişi iyelik eki] D) hepsi E) hiçbiri

Soru 20:

"sabımin edgüti eşid" ifadesinde aşağıdaki eklerden hangisi kullanılmıştır?

A) İsimden isim yapım eki B) İsimden fiil yapım eki C) Fiilden isim yapım eki D) Fiilden fiil yapım eki E) 3. tekil/çoğul kişi emir kipi