Final Sınavı - Orhon Türkçesi

Soru 1:

Aşağıdaki eklerin hangisi I. tekil kişi emir kipi ekidir?

A) -(A)yIn B) -gIl C) -(A)lIm D) -(I)ŋ E) -çUn

Soru 2:

Aşağıdakilerin hangisi Orhun Türkçesindeki tamlayan durumu ekidir?

A) +ıŋ B) +si C) +gerü D) –zun E) –guçı

Soru 3:

“te?ri teg te?ride bolmış” ifadesinde hangi isim çekim eki bulunmaktadır?

A) İyelik eki B) Bulunma durumu eki C) Araç durumu eki D) Eşitlik durumu eki E) Çıkma durumu eki

Soru 4:

"t(a)pa sül(e)d(i)m bod(u)n(u)g (a)nta buzd(u)m t(a)b[g(a)ç o]Ĭ toto˭k b(e)ľ tüm(e)n sü k(e)lti du˭k b(a)ľda süĬ(ü)ľd(ü)m ol süg (a)nta yoo ˭ ˭k kľd()m y(e)g(i)rmi y(a)ľ()ma b(a)sm()l du˭k k˭ut ug(u)ľ(u)m bod(u)n (e)rti (a)rk()ľ dm(a)z tiy(i)n sül(e)d(i)m …………………………. i˭çg(e)rt(i)m k(a)l()Ĭ ……………….. (e)b(i)rü kelürtüm (e)ki ot(u)z y(a)ľ()ma t(a)bg(a)ç" Metnin çevirisi hangisidir?

A) do÷ru asker sevk ettim, halkorada bozguna u÷rattm.Çinli Ong Totok elli bin(kiúilik) ordu (ile) geldi. IdukBaú’ta savaútm, o orduyuorada yok ettim. Yirmiyaúmda, Basml Iduk Kut’uakraba kavim idi, “Kervangöndermiyor” diye sefer ettim……………….. ba÷ml kldm,harac ………………… çeviripgetirdim. Yirmi iki yaúmdaÇin B) az halk çok yaptm, güçlü devletiolandan, güçlü ka÷an olandan dahaiyi yaptm. Dört taraftaki halk hepkendime tabî ettim, (halkm)düúmansz hâle getirdim, (buhalklarn) hepsi bana ba÷ml oldu.On yedi yaúmda Tangut tarafnado÷ru asker sevk ettim, Tangut halkn bozguna u÷rattm, çocuklarn,kadnlarn, at sürülerini, (ve tüm)varlklarn o zaman aldm. On sekizyaúmda Alt bölge Sogdak(larna) C) Halk besleyip doyuraym diyekuzeyde O÷uz halkna do÷ru, do÷udaKtay (ve) Tatab halkna do÷ru,güneyde Çin’e do÷ru on iki (kez)sefer ettim, savaútm. Ondan sonraTanr (öyle) buyurdu÷u için bahtm(ve) ksmetim oldu÷u için ölecekhalk diriltip doyurdum, çplak halkgiyimli yaptm, fakir halk zenginettim, D) amcamzn kazanmú olduklar halknad san yok olmasn diye Türk halkiçin gece uyumadm, gündüz oturmadm. Kardeúim Köl Tigin ile, iki úadile (birlikte) ölesiye yitesiye çabaladm. Öylece çabalayp birleúik halkateú (ile) su etmedim (birbirine düúman etmedim). Ben kendim ka÷an(olarak) oturdu÷umda her yere gitmiú (olan) halk yayan yapldak öleyite dönüp E) annem hatunu yücelten (yukarkaldran) Tanr, vatan veren TanrTürk halknn ad san yok olmasndiye beni o Tanr, ka÷an (olarak)tahta oturttu. Zengin (ve) müreffehhalkn üzerine hükümdar olmadm.øçeride aú olmayan, dúarda giyece÷i olmayan kötü durumdaki (bir)halk üzerine hükümdar oldum. Prensiki úad ve kardeúim Költigin ileanlaútk (konuútuk): Babamzn

Soru 5:

Aşağıdaki fiillerden hangisi 3. tekil kişi olarak çekimlenmiştir?

A) ötündüm B) tedeçi C) kigürtüg D) tüşeyin E) yorılım

Soru 6:

bunça bodun kelipen sıgtamış yoglamış antag külüg kagan ermiş” ifadesinde zarf-fiil ekini alan sözcük hangisidir?

A) kelipen B) yoglamış C) antag D) külüg E) ermiş

Soru 7:

İpek ticareti için, 568’de Bizans’a gönderilen heyetin başında kim bulunur?

A) Anuşirvan B) Heftalit C) Maniakh D) Kaşgar E) Sogd

Soru 8:

Hangi sıfat-fiil eki, geçmiş zaman eylem sıfatı yapar?

A) -DUk B) -(X)r / -Ar C) -mAz D) -(X)gmA E) -(I)glI

Soru 9:

Hangisi Ural dillerindendir?

A) Fince B) Türkçe C) Moğolca D) Korece E) Japonca

Soru 10:

I. +cA II. +gArU III. +qArU IV. +ArU V. +rA Yukarıdaki eklerden hangileri Orhun Türkçesindeki yön gösterme (direktif) ekleridir?

A) I, II, III, IV, V B) I, II, IV, V C) II, III, IV, V D) IV, V E) I, II, IV

Soru 11:

"yır(ı)g(a)ru y(i)r b(a)y(ı)rk?uu yiri?e t(e)gi sül(e)d(i)m bunça yirke t(e)gi yor(ı)td(ı)m ötü?k(e)n yışda yig idi yo?k (e)rm(i)ş" Yukarıdaki cümlenin tam ve doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) kadar asker sevk ettim. Bunca yere kadar sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş. B) Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) kadar asker göndedim. Bunca yere sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş. C) Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere kadar sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken'den daha iyisi hiç yok imiş. D) Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere sefer ettim (ordu yürüttüm), Ötüken yaylasından daha iyisi hiç yok imiş. E) Kuzeyde Yir Bayırku yerine (ülkesine) asker sevk ettim. Bunca yere sefer ettim (ordu yolladım), Ötüken yaylasından iyisi yok imiş.

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi Doğu Türkistan yazmalarının hacim bakımından en önemlisi olan Irk Bitig'i ilk yayımlayan isimdir?

A) W. Thomsen B) T. Tekin C) N. Milesco D) T. Battulga E) O. Donner

Soru 13:

Türk dilini ilk dönemlendirme çalışmalarında Eski Türkçe ile Orta Türkçe dönemini ayırt eden olgu nedir?

A) İslâmiyetin kabulü B) Maniheizmin kabulü C) Cengiz istilası D) Budizmin kabulü E) Kavimler göçü

Soru 14:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olasılık edatı kullanılmıştır?

A) barduk yirde edgüg ol erinç “Gittiğin yerde kazancın o şüphesiz” B) özüm ök kagan kışdım “(onu) ben kendim kağan yaptım” C) arkış ıdmaz tiyin süledim “kervan göndermiyor diye sefer ettim” D) kaganı ölti, buyrukı begleri yeme ölti “Hakanları öldü, kumandanları, beyleri de öldü” E) ilgerü şantur yazıka tegi süledim “doğuda Şantung ovasına kadar sefer ettim

Soru 15:

Çabış sözcüğünün anlamı nedir?

A) Çabalamak B) Kumandan C) Kendim D) Çavuş E) Çalışmak

Soru 16:

"teg" sözcüğünün karşılığı hangisidir?

A) kaçmak B) saldırmak C) çevrelemek D) tekmelemek E) dua etmek

Soru 17:

Orhon Türkçesinde 1. kişi zamirinin yön gösterme durumundaki haliyle çekimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) beniŋ B) baŋaru C) bini D) maŋa E) meniŋ

Soru 18:

İlteriş’in ölümünden sonra yerine kim geçer?

A) Köl Tigin B) Bilge C) Tonyukuk D) Kapgan E) Kutlug

Soru 19:

Sıfat-fiiller, fiilin sıfat şekilleridir, isim gibi çekime girerler. Ayrıca fiilin belirttiği eylemi yapanı da ifade ederler. Hangisi sıfat fiil çekimlerinden birisi değildir?

A) -(X)r / -Ar geniş zaman B) -mAz C) -(X)gmA D) -DUk E) -(X)pAn

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisinde “olumsuz zarf-fiil eki” kullanılmıştır?

A) edgüti B) tegmedim C) almatın D) yışda E) buŋsuz