Orhon Türkçesi

Yanıt Açıklaması: Bumin Kağan, Avar hükümdarının kızı ile evlenmek ister, ancak bu isteği reddedilir. Bunun üzerine Çin’deki Batı Wei hükümdarının kızıyla evlenir ve böylece ittifak Avarlara karşı Batı Wei ile kurulmuş olur.

Yanıt Açıklaması: Ana Altayca - İlk Türkçe - Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça

Yanıt Açıklaması: Tonyukuk yazıtı, F. Klementz tarafından 1897’de Moğolistan’da, Tola ırmağı kenarında bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: -(X)t-, -tUr-, -tXz-, -(X)z- ekleri Orhun Türkçesindeki ettirgen çatı ekleridir ancak -(X)ş- eki Orhun Türkçesindeki işteşlik çatı ekidir.

Yanıt Açıklaması: I. Türk Kağanlığı 552-630 yılları arasında varlığını sürdürmüştür

Yanıt Açıklaması: Doğu Türklerinin 679 yılından beri sürdürdükleri bağımsızlık mücadelesi başarıyla sonuçlanır. Çin’e karşı yapılan başarılı savaşlar sonucu Kutlug Kağan, 682’de II. Köktürk Kağanlığı’nı kurar ve diğer bütün Türk boyları da böylelikle bağımsızlıklarına kavuşur. Bundan dolayı Kutlug Kağan’a “halkı, milleti derleyip toplayan” anlamına gelen “İlteriş” unvanı verilir.

Yanıt Açıklaması: Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /b/ sesi, Türkiye Türkçesinde /v/’dir. eb (> ev), seb- (> sev-), sebin- (> sevin-), yabız (> yavuz)

Yanıt Açıklaması: András Róna-Tas’ın 1991’de yayımladığı An Introduction to Turcology adlı eserde Eski Türkçe dönemi iki gruba ayrılmış, ikinci grupta yer alan ‘Geç Eski Türkçe’ dönemi ise üç aşamada değerlendirilmiştir: Old Turkic (Eski Türkçe) Early Old Turkic (Erken Eski Türkçe 400-550) ? Late Old Turkic (Geç Eski Türkçe 550-1200) Late Old Turkic I (Geç Eski Türkçe I 550-700) ? Late Old Turkic II (Geç Eski Türkçe II 700-1000) ? Late Old TurkicT III (Geç Eski Türkçe III 1000-1200) ? 3. Middle Turkic (Orta Türkçe 1200-)

Yanıt Açıklaması: Yenisey Yazıtları: Yenisey ırmağının yukarı taraflarında bugün Rusya’nın Hakas otonom bölgesindeki irili ufaklı mezar taşlarıdır. Bu yazıtların Köktürk Kağanlığı yıkıldıktan sonra buralara hâkim olan bazı Köktürk liderleri tarafından diktirilmiş olduğu sanılıyor. Hiçbirinde tarih bulunmayan bu yazıtlar fazla yıpranmış ve silik olduklarından, Orhun yazıtlarından önce dikildikleri söylense de bu iddia arkeolojik verilerle doğrulanmamıştır. Yeni bilimsel araştırmalar bu yazıtların, Kırgızlar tarafından 9.-10. yy’larda dikildiğini ortaya koymaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ötüken yaylası muhtemelen Çin’e uzak olduğu, dolayısıyla Çin saldırılardan korunma sağladığı için Türkler için eskiden beri kutsal sayılırdı.

Yanıt Açıklaması: ok; ay; eb; at; er, Köktürk yazısının tartışmasız beş resim işaretine sahiptir. Sadece A şıkkı bu bu beşli içereisinde yer almadığından sorunun soruluş biçimine göre doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe dili için kırılma noktası bazı araştırmacılara göre Moğol istilasıdır. Dolayısı ile bu tür önemli tarihi olaylarda dilin şekillenmesinde önemli olduğundan, dönemlere ayırarak o dili incelemek kimi araştırmacıların metotudur.

Yanıt Açıklaması: Orhun (Köktürk, Türk-runik) alfabesi, Türkçenin yazımı için Türkler tarafından kullanılmış, bugüne kadar bilinen, ilk alfabedir. Bugün özellikle Batıdaki türkologlarca bu alfabeye “Türk-runik alfabesi” veya “runik” denmesinin nedeni, bu harflerin runik adı verilen eski İskandinav kitabelerinin yazımında kullanılan harflere benzemesidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Orhun Yazıtları ilkin ,Bilge Kağan tarafından kardeşi Költigin adına dikilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türk dilinin tarihinde en erken dönem “Altay Dil Birliği” dönemidir; yani Türk, Moğol, Tunguz, Kore dilleri ve belki Japon dilinin ortak olduğu dönem. Bu ortak dil döneminde mahallî farklılıkların alt grupları oluşturdukları Korelilerin, Türklerin, Moğolların ve Tunguzların, farklılıklar gösterebilen ortak Ana Altayca dilinin çeşitlemelerine sahip oldukları düşünülmektedir. Ana Altayca döneminde Türk soyluların, Türk ağzını konuşanların diğerlerinden iyice ayrılıp Türk dili bağımsız bir dil olmuştur. Bu nedenle sornun doğru cevabı D şıkkındadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kapgan Kağan zamanında bütün Türk boyları onun idaresine geçmiş, devlet daha da güçlenerek çağının en büyük kuvveti hâline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yazıtların batı yüzleri Çince'dir.

Yanıt Açıklaması: Asya’nın Büyük Okyanus kıyılarından, Orta Avrupa’ya ve Akdeniz kıyılarına kadar uzanan alanda konuşulan Ural-Altay dil ailesi, Ural ve Altay dilleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Türk dili, Altay grubundadır.

Yanıt Açıklaması: 735’te Bilge Kağan’ın oğlu Tenri Tigin tarafından -Költigin için dikilen yazıt gibi- Bilge Kağan için de bir yazıt dikilmiştir.