Orhon Türkçesi

Soru 1

Orta Zorluk

Tonyukuk'a ait yazıtlarda geçen şu cümle ile ne denmek istenmiştir? "ötüken yir olurup arkış tirkiş ısar ne? bu?ug yok ötüken yış olursar be?gü il tuta olurtaçı sen "

A) Kendi topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, sonsuza kadar devlet sahibi olup hükmedeceksin.

B) Ötüken topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç kışın yok. Yaylada oturursan, Bengü Kağan devletin sahibi olup hükmeder.

C) Ötüken topraklarında oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, sonsuza kadar devlet sahibi olup hükmedeceksin.

D) Ötüken ilinde oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, hükmedeceksin.

E) Ötüken ilinde oturup kervanlar gönderirsen hiç sıkıntı yok. Ötüken yaylasında oturursan, bengüye kadar taç olup hükmedeceksin.

Soru 2

Orta Zorluk

I. Söz başı veiçindeki a/e ünlüleri genellikle yazılmaz. II. Söz sonundaki bütün ünlüler yazılır. III. İlk hecenin düz ünlüsünden sonraki düz-dar ünlüler genellikle yazılmaz. Orhun Yazıtlarındaki yazım kuralları ile ilgili yukardaki maddelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

E) I ve III

Soru 3

Orta Zorluk

Eski Türkçe dönemi hangi yazı dillerini kapsar?

A) Orhun Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi

B) Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Çağatay Türkçesi

C) Orhun Türkçesi, Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi

D) Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi

E) Orhun Türkçesi, Harezm Türkçesi, Çağatay Türkçesi

Soru 4

Orta Zorluk

Aşağıdaki isimlerden hangisi 583’te Batı Türklerinin devletini kurarak, devleti yönetim açısından olarak ikiye ayırmıştır ?

A) Nivar

B) Tardu Kağan

C) Apa Kağan

D) Muhan Hağan

E) Taspar Kağan

Soru 5

Orta Zorluk

Költigin ile Bilge Kağan arasındaki akrabalık bağını aşağıdakilerden hangisi tanımlar?

A) Kardeş

B) Oğul

C) Baba

D) Kayınpeder

E) Amca oğlu

Soru 6

Orta Zorluk

Türk dilinin dönemlendirme çalışmalarından bir diğeri de Louis Ligeti (1902-1987)’ye aittir. Aşağıdakilerden hangisi Ligeti'nin ifade ettiği Orta Türkçe dönemine girmez ?

A) Çağatayca

B) Kıpçakça

C) Kırgızca

D) Oğuzca

E) Uygurca (Mani ve Buda tercümeleri ile)

Soru 7

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi Ural Dillerindendir?

A) Korece

B) Japonca

C) Mançu

D) Moğolca

E) Ugorca

Soru 8

Orta Zorluk

Türkçedeki “tuz” sözcüğündeki “z” sesinin tarihsel olarak Çuvaşçadaki “pîr” sözcüğündeki “r” sesinden türediğini öne sürdüğümüzde aşağıdaki görüşlerden hangisini savunmuş oluruz?

A) sigmatizm

B) zetasizm

C) lambdaizm

D) rotasizm

E) determinizm

Soru 9

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi, Orhun alfabesinin özelliklerinden biri değildir?

A) Ünlü işaretlerinden her birinin iki farklı ünlüyü göstermesi

B) Alfabede yer alan on ünsüzün art (kalın) ve ön (ince) olmak üzere iki biçiminin olması

C) Ünlü+ünsüz+ünsüz veya ünsüz+ünlü+ünsüz şeklinde oluşturulmuş hece değerinde ünsüz işaretlerinin olması

D) Artlık-önlük (kalınlık-incelik) ayrımının yapılmadığı yani nötr durumda olan ünsüz işaretlerinin de olması

E) Çift ünsüz veya ünlü+ünsüz değerinde olan hece işaretlerinin olması

Soru 10

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi Ural-Altay dil ailesinin Altay dilleri grubu na dahildir?

A) Türkçe

B) Fince

C) Ugorca

D) Macarca

E) Samoyed dilleri

Soru 11

Orta Zorluk

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi isimden isim yapım ekiyle oluşturulmuştur?

A) tug

B) yana

C) ölüg

D) yazı

E) erdem

Soru 12

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi bir dilin, bir dil ailesi içerisinde bulununup/bulunmadığının tespitinde rol oynayan kriterlerden biridir?

A) O halkın tarihi, kültürü, coğrafyası ve arkeolojik çalışmalar.

B) Cümle bilgisi

C) Eski yazıtların ortaya çıkarılmış olması.

D) Dilin hala yaşayan bir dil olması.

E) O dili konuşan halkın diğer halklarla karışmamış olması.

Soru 13

Orta Zorluk

I. Orhun Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /v/ sesi, Türkiye Türkçesinde /b/’dir. II. Türkiye Türkçesinde söz başında /d/’li ve /g/’li söylenen Türkçe kökenli tüm sözler Orhun Türkçesinde de /t/’li ve /k/’lidir. III. Birden fazla heceli sözlerin sonunda bulunan /g/’ler korunur. IV. Orhun Türkçesinde ikinci ve daha sonraki hecelerin başında bulunan /g/’ler korunur. V. Söz içi ve sonundaki /d/ sesi korunur. Yukarıdaki ses özelliklerinden hangileri Orhun Türkçesine aittir?

A) I, II, III, IV, V

B) I, III, IV, V

C) I, IV, V

D) II, III, IV, V

E) III, IV, V

Soru 14

Orta Zorluk

Türk dilini ilk dönemlendirme çalışmalarında Eski Türkçe ile Orta Türkçe dönemini ayırt eden en önemli husus, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kavimler göçü

B) İslâmiyetin kabulü

C) Maniheizmin kabulü

D) Cengiz istilası

E) Budizmin kabulü

Soru 15

Orta Zorluk

Hangisi Nicholas Poppe ‘un Altay dilleri konusundaki fikirlerinden biri değildir?

A) Altay dil birliğinden aynı zamanda dört dilin ortaya çıkmış olabileceği

B) Türkçe ile Moğolca ve Mançu-Tunguzca arasında Korece ile olduğundan daha fazla yakınlık olması

C) Moğolca ile Mançu-Tunguzca arasındaki yakınlığın diğer diller arasındaki yakınlıktan fazla olması

D) r // z ve ş // l ses denkliklerinin Ana Çuvaşça ve Ana Türkçe’yi içine alan bir Çuvaş-Türk dil birliğini yani Ön Türkçe dönemini gerekli kılması

E) Ana Altayca, Çuvaş-Türk-Moğol-Mançu-Tungaz Birlği ve Ana Korece olmak üzere ikiye ayrılır.

Soru 16

Orta Zorluk

Orhun (Türk-runik, runik, Köktürk) harfleriyle yazılmış yazıtlar aşağıdaki altı grup içinde değerlendirilebilir. Aşağıdakilerin hangisi bu gruplardan biri değildir?

A) Köktürk Yazıtları

B) Yenisey Yazıtları

C) Hoytu-Tamir Yazıtları

D) Talas Yazıtları (Batı Türkistan Yazıtları)

E) Irk Bitig Yazıtları

Soru 17

Orta Zorluk

Yukarıda gösterilen harf hangi ses değerlerini göstermek için kullanılmaktadır?

A) a-e

B) ı-i

C) o-u

D) o-u

E) b-p

Soru 18

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi "kapalı e" ünlüsüyle ilgili söylenemez ?

A) "Beg", Yenisey yazıtlarnda /é/ harfi ile yazılan sözcüklerdendir.

B) Yenisey Yazıtlarında ayrı bir işaretle gösterilmiştir.

C) Bugün Azerbaycan Türkçesi'nde de ayrı bir harfle gösterilir.

D) E ve i sesleri arasında telaffuz edilir.

E) Türkiye Türkçesinde konuşma dilinde olsa da yaz dilinde gösterilmez.

Soru 19

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi Orhun (Türk-runik, Runik, Köktürk) harfleriyle yazılmış olan ve yazmalar içinde hacim bakımından en önemlisi Irk Bitig olan ve W. Thomsen tarafından ilk defa yayınlanan eserin ait olduğu bölgedir?

A) Talas Yazıtları (Batı Türkistan Yazıtları)

B) Doğu Türkistan Yazmaları

C) Hoytu-Tamir Yazıtları

D) Yenisey Yazıtları

E) Uygur Yazıtları

Soru 20

Orta Zorluk

Aşağıdakilerden hangisi II. Köktürk Kağanlığı döneminde dikilmiş yazıtlardır?

A) Költigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Çoyren, Küli Çor, Ongin

B) Költigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Mayan Çor, Taryat, Karabalgasun

C) Çoyren, Ongin, II. Karabalgasun, Suci, Tez, Taryat

D) Çoyren, Költigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Irk Bitig, II. Karabalgasun

E) Çoyren, Költigin, Tonyukuk, Küli Çor, Ongin, II. Karabalgasun

Sınav Ayarları

Soru 1

Soru 2

Soru 3

Soru 4

Soru 5

Soru 6

Soru 7

Soru 8

Soru 9

Soru 10

Soru 11

Soru 12

Soru 13

Soru 14

Soru 15

Soru 16

Soru 17

Soru 18

Soru 19

Soru 20