Seçmeli Ara Sınav - Orhon Türkçesi

Soru 1:

Batı Köktürk Kağanlığı ne zaman yıkılmıştır?

A) 575 B) 568 C) 618 D) 630 E) 659

Soru 2:

Clauson ve Doerfer’e göre Altay dil birliğinde ortak unsurlar bir dilden diğerine geçen alıntı sözcüklerdir. Bu görüşe göre söz konusu alıntı sözcüklerdeki istikamet aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Tunguzca → Moğolca → Türkçe B) Türkçe → Tunguzca → Moğolca C) Tunguzca → Türkçe → Moğolca D) Türkçe → Moğolca → Tunguzca E) Moğolca → Türkçe → Tunguzca

Soru 3:

Türk dilinin yazı dili olmadan önceki dönemleri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Türk dilinin tarihinde en erken dönem, Türk, Moğol, Tunguz, Kore dilleri ve belki Japon dilinin ortak olduğu Ana Altayca dönemidir. B) Türklerin, Moğolların ve Tunguzların atalarının, Ana Altayca döneminde birbirinden farklı, yani birinden öbürüne farklılıklar gösterebilen ortak dil (=Ana Altayca)nın varyantları (=çeşitleme)lerine sahip olduğunu düşünmek zorundayız. C) “Altay Dil Teorisi”ni, yani bu dillerin genetik akrabalığını kabul etmeyenler için Türk dilinin dönemlendirilmesindeki ilk evre, 5000 yıllık geçmişi olan İlk Türkçe (=Erken En Eski Türkçe, Ön Türkçe; İng. Pre-turkic) dönemidir. D) İlk Türkçe dönemi, Çuvaşça dışında bütün Türk dillerinin ata dönemidir. E) Türk yazı dilinin ortaya çıkmasından önceki dönem Ana Türkçe ve Ana Çuvaşça dönemidir.

Soru 4:

Türkçenin hangi döneminde r // z ve l // ş denklikleri sebebiyle daha sonra ortaya çıkacak olan ayrışma henüz olmamıştır?

A) Ana Altayca B) Ana Türkçe C) Ana Çuvaşça D) İlk Türkçe E) Eski Türkçe

Soru 5:

I. Köl Tigin'in vefat etmesi ve Bilge Kağan'ın yalnız kalması. II. Bilge Kağan'ın veziri tarafından zehirlenerek öldürülmesi. III. İç çatışmalar. IV. Basmıl, Karluk ve Uygurlar arasındaki iktidar çekişmesi. V. Çin işgali. Yukardaki maddelerden hangisi ya da hangileri II. Köktürk Kağanlığının başlıca yıkılış nedenleri arasındadır?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, II, III ve IV E) I, II, III, IV ve V

Soru 6:

Ahmet Cevat Emre'nini Orhun Alfabesinin kökeni konusundaki görüşü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Runik yazı olduğunu öne sürmüştür. B) Küçük Asya alfabelerinden Likya ve Kayra'dan çıkmış olabileceğini belirtmiştir. C) Kökeninin İran alfabesi aracılığı ile ya da doğrudan Arami alfabesi olduğunu belirtmiştir. D) Türk-runik alfabesindeki tüm işaretlerin ideografik ve Sümer yazısı ile aynı olduğunu belirtmiştir. E) Bu yazının kökeninin Arami-Sogd ve Pehlevi alfabelerinden etkilenmiş olabileceğini belirtmiştir.

Soru 7:

I. Köktürk Kağanlığı kim tarafından kurulmuştur?

A) İlteriş Kağan B) Bumın Kağan C) Muhan Kağan D) Költigin Kağan E) Taspar Kağan

Soru 8:

Orhun Türkçesinde “edgü” sözü, Türkiye Türkçesi yazı dilinde aşağıdakilerden hangisidir?

A) iyi B) etki C) iygü D) ezgi E) eyü

Soru 9:

Aşağıdakilerden hangisi "Çuvaşça ve Moğolcadaki l ’nin aslî olduğunu, Türkçe ş ’nin ise bu aslî sesten türediğini savunan görüş"tür?

A) lambdaizm B) zetasizm C) rotasizm D) sigmatizm E) ses denkliği

Soru 10:

Orhun yazıtları kimler adına dikilmiştir?

A) Bilge Kağan, Taspar Kağan, Költigin B) Költigin, Bilge Kağan, Tonyukuk C) Költigin, Muhan Kağan, Bumın Kağan D) Tonyukuk, Kapgan Kağan, Bilge Kağan E) Bilge Kağan, Tonyukuk, Kutlug Kağan

Soru 11:

Köktürk Kağanlığı’nın ilk kağanı kimdir?

A) Kapagan B) Bumın C) Bilge D) Köl Tigin E) Muhan

Soru 12:

Radloff gibi aceleci davranmayan ve yazıtlardaki yazıyı çözdükten üç yıl sonra yani 1896’da eserini yayımlayan, kitabın birinci bölümünde Orhun yazıtlarının yazıldığı eski Türk runik alfabesi hakkında bilgi vermiş ve bu yazının kökeni hakkındaki görüşlerini aşağıdakilerden hangisi açıklamıştır?

A) Thomsen B) E. H. Parker C) P. M. Melioranskiy D) W. Barthold E) W. P. Wassiljew

Soru 13:

I. Yapıca ortak özellikler taşıyan diller köken bakımından da aynı grupta yer alır. II. Çeşitli tarihsel olaylar nedeniyle aynı ailede yer alan diller farklı yollardan ilerlemiştir. III. Aynı dil ailesinde yer alan dillerin arasında ırk birliği bulunur. Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II E) I, III

Soru 14:

Bilge Kağan ve Köl Tigin dönemi için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Çinliler sayıca Türklerden çoktur. B) Çinliler Türklere nazaran daha erken kentleşmiştir. C) Tonyukuk Türklerin yerleşik hayata geçişlerine karşı çıkar. D) Bilge Kağan şehirler kurmanın Türklerin millî kimliklerini kaybetmelerine yol açacağını düşünür. E) Tonyukuk Türkler için sulak ve otlakların çok önemli olduğunu düşünür.

Soru 15:

Çuvaşça ve Moğolcadaki l’nin aslî olduğunu, Türkçe ş’nin ise bu aslî sesten türediğini savunan görüş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rotasizm B) Lambdaizm C) Zetasizm D) Sigmatizm E) Setatizm

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi aynı dil ailesine giren diller arasında bulunması gereken ortak özelliklerden biri değildir?

A) Cümle bilgisi(=sentaks) B) Ses (=fonetik) C) Sözlük (=leksikoloji) D) Dilbilimi (=linguistik) E) Yapı (=morfoloji)

Soru 17:

I. Eski Türkçe dönemi öncesinde Türkler tarafından Türk diliyle yazılmış herhangi bir belge bulunmamaktadır. II. Eski Türkçe dönemi Türk yazı dili tarihinin başlangıç noktasıdır. III. Eski Türkçe dönemi, yalnızca Köktürkçeyi kapsamaktadır. Yukarıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I, II E) I, III

Soru 18:

Aşağıdakilerden hangisi II. Köktürk Kağanlığı döneminde dikilmiş yazıtlardandır?

A) Ongin B) Mayan Çor C) Taryat D) Karabalgasun E) Suci

Soru 19:

Orhun Türkçesinde isimden fiil yapım eklerini aşağıdakilerden hangisi almıştır?

A) küned-, yarlıka-, basık-, teril-, sebin- B) ıd-, odgur-, basık-, teril-, sebin- C) tagık-, küned-, udı-, kük-, yarlıka- D) ıd-, tagık-, udı-, kük-, teril- E) udı-, yarlıka-, teril-, sebin-, ıd-

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi fiilden fiil yapım eklerine örnektir?

A) Bat-ım B) Od-gur- C) Bulga-k D) Ked-im E) Er-inç