Osmanlı Türkçesine Giriş 2

Yanıt Açıklaması: Kimi fiiller, çeşitlenmiş sözlük anlamlarına göre, hem geçişli, hem geçişsiz özellik gösterirler. Bunlara ortada fiiller denir: طوپلامق topłamak “1. nesneli: ekin, çiçek, … biriktirmek , 2. nesnesiz: şişmanłamak ”; كچمك geçmek “1. nesneli: dereyi, köprüyü, … geçmek , 2. nesnesiz: aşağıdan, üstten, … geçmek gibi. Oysa gelmek, oturmak ve bakmak fiilleri yalnızca geçişsiz, sevmek ise yalnızca geçişlidir. Dolayısıyla B doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki ياقينرق y a kınrak kelimesi Osmanlı Türkçesi’nde karşılaştırma sıfatları türetmek için kullanılan -rak/-rek vardır. Diğer seçeneklerdeki derdli, parlak, uzun ve olgun kelimeleri ise niteleme sıfatıdır. Dolayısıyla A, doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: ii. Ad, bir zamirle temsil edilmişse, ilinti zamiri, bu zamirle onun temsil ettiği ad yerindeki bir cümleyi ilintilendirmektedir. iii. كه ki çekim siz bir zamirdir.

Yanıt Açıklaması: Nitelik (hâl, tarz ve tavır) zarfları ise sayılamayacak kadar çoktur. Bunun sebebi, bir çok ad ile bunların görelik ve bilelik ekli biçimlerinin ve niteleme sıfatlarının zarf olarak kullanılabilmesi, ayrıca ekler ve takılarla yapılmış çok sayıda Arapça ve Farsça zarfın bu dönemde yazı diline girmiş bulunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci maddede verilen tek organların adları bilgisi doğru değildir, çünkü çift organların adları anlamca dişildir. Bu madde dışındaki maddelerde verilen bilgiler doğrudur. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki ferahlık anlamında yalın adlardan, B seçeneğinde avlamak anlamında fiil adlarından, D seçeneğindeki şüpheci anlamında kılıcı (fail) adlarından ve E seçeneğindeki yanak anlamında alet ve kap adları ekleriyle yapılan organ adlarındandır. C seçeneğindeki ise tüccarlık anlamına gelen meslek adlarındadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’de bir fiil tabanı yalın hâliyle ancak emir kipinin 2. kişisinde görülür: al, gir, tut, sa?la gibi. Bunun dışında Türkçe bir fiil tabanı çekimsiz olarak kullanılamaz, kişi ve zaman kavramlarına bağlanmadan söz içinde asıl işleyişini yerine getiremez, bir bağımsız cümlede yüklem olamaz. Bu bilgiden de anlaşılacağı üzere doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğindeki , yarınki anlamına gelmektedir ve isimden sıfat yapan -ki ekini almıştır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Birleşik yapıda birçok zarf bulunmaktadır. Bunların büyük kısmı ile, üzre, gibi, k adar, için başta olmak üzere belli takılarla yapılmıştır, dolayısıyla takı öbeği kalıbındadırlar: دليلكله deliliğile , عظمت ايله azamet ile , دوستلق اوزره dostluk üzre , خويرات كبی hoyrat gibi , يتجك قدر yetecek k adar , ايلك ايچون eylik  içün/için gibi. Diğerlerinde böyle bir durum yoktur. Dolayısıyla D doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Şu kelimeler de dişil sayılır ve çoklukları dişil çoğul ekleri ile yapılır: Harf adları: الف elifتاء , tâ‘جيم , cîm gibi; Ay adları: رم مح Muharremمضان , ر Ramazân gibi; Üç harften çok harfi bulunan bütün mastarlar: وع وق vuḳû‘, كمال kemâlج , اخرا ihrâc, يستدر tedrîsتبدل , tebeddül “başkalaşma”, انقلاب inḳılâb “değişme”, احتمال ihtimâl تظاهر , tezâhürمعامله , mu‘âmeleاستحصال , istihsâl “üretim” gibi. Belli kalıplarla yapılan çoğullar: رامو ümûr “işler”, كتب kütüb “kitaplar”, يرتصاو tesâvîr “tasvirler, resimler”, كب مرا merâkib “merkepler, binekler” gibi. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: "Berren " kara yoluyla manasına gelen bir yer/yön zarfıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çekimsiz fiil ise, fiil kök ve gövdelerinden belli eklerle yapılmış hem fiile, hem isme yatkın ve yakın türemiş kelimelerdir. Bu melez nitelikleriyle fiile yatkınlıkları, kılış ve oluş bildirerek özne, nesne, dolaysız tümleyiciler ve zarf gibi üyeler alıp bitmemiş yargı öbekleri oluşturabilmeleri; isme yatkınlıkları ise, söz içinde isim sınıfından kelimeler (adlar, zamirler, sıfatlar ve zarar) gibi kullanılabilmeleri, isim çekim ekleri alabilmeleridir. Bu yüzden bunlara fiilin isimleşmiş (isimcil) şekilleri dendiği gibi, bitmemiş fiil de denir. Bunlar fiil adları, sıfatfiiller ve zarfiiller dir. A seçeneğindeki gelmişiz , B'deki kovarlar , C'deki olmaz ve E'deki gelirim çekimli fiildir. Oysa D seçeneğindeki gitmek bir bitmemiş fiildir.  Dolayısıyla D doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: ârâmgâh “dinlenme yeri”

Yanıt Açıklaması: Küçültme Adları: Canlı ve cansız varlıkların küçük olanını gösteren ya da çok olan bir nesnenin azlığını anlatan bu adlar tek kalıpla yapılır: عبيد Ubeyd “kulcuk”, جنيد cüneyd “askercik”, حسني Hüseyn “güzelcik, güzel yavrucuk”, سليمان Süleymân “Selmancık”, محريا humeyrâ “kırmızıcık”, بنی büneyy “oğulcuk”, بنيه büneyye “küçük kız, kızcağız”, عويلم uveylim “küçük âlem” gibi. • Bu adlar Türkçe ve Farsça küçültme adları gibi aynı zamanda sevgi, esirgeme ve acıma bildirir

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: , bir oğurdan anlamında olup Birliktelik Bildiren Zarflardandır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’de fiil çatısının 6 görünüşü vardır. Bunlar eksiz ve -l-, -n-, -ş-, -dır-/-ur-/-dir-/-dür-, -t-, -r-, -ma/-me- ekleriyle kurulur: 1. Yalın görünüş: كورمك görmek 2. Edilen görünüşü: كورملك gör- (ü)l mek 3. Dönüşlü görünüş: كورمنك gör -(ü)n mek 4. Karşılıklı görünüş: كورمشك gör- (ü)ş mek 5. Ettiren görünüşü: كوردرمك gör-dür- mek, اوقتمق oḳu -t- maḳ, ايچورمك iç -(i)r- mek 6. Olumsuz görünüş: كورممك gör-me -mek. Bu bilgiler dahilinde doğru cevap dönüşlü görünüş çatısı olan "bakınmak fiilidir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: S ıfat ve en çok da kılıcı adı olarak kullanılan -an/-en sıfat-fiillerinin kullanım alanı çok geniştir. -ıcı/-ici ekli sıfat-fiillerle birlikte bu -an/-en’li sıfat-fiiller Arapça ve Farsça’nın etken ve edilgen sıfat-fiillerinin tam karşılığı olmuşlardır. Dolayısıyla B doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğindeki , biricik anlamında olup küçültme sıfatlarından; C seçeneğindeki , şu anlamında; D seçeneğindeki , kaç kere anlamında ve E seçeneğindeki , öteki anlamında olup belirtme sıfatlarındandır. A seçeneğindeki ise aceleci anlamında olup berkitme sıfatlarındandır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğinde عامللر “âmiller” kelimesinde çoğul eki +ler bulunmaktadır. Diğer seçeneklerdeki ucuzca, soğucak, biricik ve alçarak kelimelerinde ise sırasıya +ca, +cak, +cik, ve +rak küçültme ekleri bulunmaktadır. Dolayısıyla B, doğru seçenektir.