Osmanlı Türkçesine Giriş 1

Yanıt Açıklaması: حرف harf verilen kuarala örnektir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’nin hecelerindeki çift ünsüzden ilki ancak l, r, n, m, v, y ünsüzlerinden biri ( alt, kırk, sanç - mak gibi), ya da bir patlamalıdan önce bir sızmalı ünsüz olabilir: üst kelimesindeki s gibi. Buna tek dorukluluk denir. Bu düzene uymayan (düzensiz) her hecede kapalılıktan sonra yeniden açılmaya yol açan bir ses sıralanması var demektir. Böyle hecelere de çift doruklu hece diyoruz. Çift doruklu heceler Türkçe’ye yabancı dillerden girmiş kelimelerde bulunur (meselâ, Arapça k abr ‘kabir’de olduğu gibi). Kelimeleri tanımak bakımından bu ayırıcı özelliği bilmek önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki Arapça kelimelerin yazımında değişiklik görülür: سفره yerine صفره sofra, قرمزی yerine قيرمزی kırmızı, خليفه yerine قلفه kalfa, استار yerine اصطر astar vb.

Yanıt Açıklaması: Ünsüzle biten hecelere ‘’Kapalı hece’’ denilir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yazı sistemleri türlü türlüdür. Kimisi, Çince gibi, kavramlara dayanır, kimisi ise sesçildir. Sesçil olanı, kelimede birbirini izleyen seslerin oluşturduğu zincirleme dizilişi göstermeyi amaçlar. Bunların da kimi hecelik, kimi de alfabetiktir, yani sözün en küçük birimlerine dayanır; Türkçe dernek, gezmek, keskinleştirmek, göstereceğim kelimelerinde olduğu gibi.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü Latin asıllı alfabenin kabulüne kadar yüzyıllarca kullanılmış olan yazımız, Arap alfabesine dayanır. Araplar, İranlılar ve Türkler tarafından kullanılmış olan bu alfabenin işaretleriyle şekillenen yazı, tarih içinde işlenmiş, geliştirilmiş ve çeşitlenerek çok sayıda yazı türü ortaya çıkmıştır. Bu yazı türleri Nesih, Rık'a, Sülüs gibi isimlendirilirler.

Yanıt Açıklaması: (dolayı) sözcüğünde "Tek Ünlü Sesten İbaret Ekler" den (-ı) zarf fiili bulunmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir dilin eski bir döneminde, farklı bir alfabeyle yazılmış metinleri kullanılmakta olan alfabeye aktarma işlemine çeviriyazı (transkripsiyon), bu uygulamada kullanılan alfabeye ise çeviriyazı alfabesi denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Fesahat, “sözün gramer kurallarına uygun, düzgün, açık, anlaşılır olması ve yerinde kullanılması” demektir.

Yanıt Açıklaması: Peltek s olarak bildiğimiz harfin (ث) çeviriyazı işareti s̱ şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı alfabesinin ünsüz harfleri, içinde bulundukları hecenin ünlüsünü kalın-ince okutmaları yönüyle iki öbekte toplanmıştır: kalın ünsüz harfleri: ha, hı, sad, dad, tı, zı, ayın, gayın, kaf; ince ünsüz harfleri: be, te, se, cim, çim, dal, zel, rı, ze, sin, şın, fe, kef, gef, lam, mim, nun, vav, he, ye.

Yanıt Açıklaması: Çift ünsüz baştaysa kelimenin kendi ünlüsünün yerini değiştirip iki ünsüz arasında kullanarak türetitilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Türkçesi alfabesi Arap alfabesine dayanır. 28 harften oluşan Arap alfabesine Farslar kendi dillerindeki farklı üç ses için küçük değişikliklerle 3 işaret eklemişler ve harf sayısını 31’e çıkarmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kelime, cariyecik anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe'de en küçük hece tek bir ünlüden oluşabilir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Heceyle yazılmış bir şiirde, durgu yerinde kelimenin bölünmesi kusur sayılır. Aruzda ise kelimeler bölünebilir, çünkü ahengi sağlayan, kalıpların hece sayıları yanında bu hecelerdeki ünlülerin nicelikleri, yani kısalık ve uzunluklarıdır. Ünlüsü kısa kapalı heceler ünlüsü uzun bir açık heceye denk sayıldığı gibi, ünlüsü uzun okunan kapalı heceler ile ( tekrâr, garîb gibi) sonu çift ünsüzlü heceler de ( mihr ‘güneş’ gibi) yerine göre ilki uzun, ikincisi kısa iki hece değerinde kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Yapım ekleriyle genişleyip uzatılmış kelimelere gövde denilir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “esirgemek” kelimesinde incelik bakımından ünlü uyumu mevcuttur. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Türkçe kelimelerde ilk heceden sonraki hecelerde geniş yuvarlak ünlüler (o ve ö) bulunmaz.” kuralı “alakoymak” gibi bitişik yazılan birleşik kelimelerde ve bir birleşik yapıdan gelen şimdiki zaman ekinde işlemez. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ünlülenme (Vocalization): Yapım ve çekim ekleriyle genişleme sırasında hecelerin ünlü alışı ya da genişleyen kelimede kurulan yeni hecelere ünlülerin gelişi demektir.