Osmanlı Türkçesine Giriş 1

Yanıt Açıklaması: Farsçaya özgü v, çift dudak v’sidir (= w). Türkçe söyleyişte değiştirilmiş, bir diş-dudak sesi olan v ile söylenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ortalama i. Yazıda bir harfle varlığı belirtilmez, bir ünsüz harf ـِ esre (kesre) denilen harekeyle okunduğunda duyulmuş olur: ,ziyâret زيارت ,diyâr ديار ,ticâret جتارت ,bilâl بالل كبار kibâr, لسان lisân, مثال misâl, وصال visâl gibi.

Yanıt Açıklaması: Farsça’nın Ünlüleri ve Yazılışları Daha önce de söz ettiğimiz gibi, Farslar Müslüman olduktan sonra Arap alfabesini almışlar, kendi dillerine özgü ünsüz sesler için kimi işaretlere küçük eklemeler yaparak bu alfabeyi genişletip kullanmışlardır. Türkler’in daha sonra alıp benimsedikleri alfabe, bu alfabedir. Farsça’ya alınmış olan çok sayıda Arapça kelimenin yazılışının korunması, üç dilin yazımında büyük ölçüde ortaklık meydana getirmiştir. Türkçe’de olduğu gibi, Farsça’da da yazıda görülen ayrılık alfabenin kendi kelimelerine uygulanmasında, daha doğrusu kendine özgü seslerin aktarılmasında ortaya çıkar. Farsça’da üç ünlü vardır: a, i, u. B unların hem nitelik, hem de nicelik bakımından çeşitleri bulunmaktadır: a, â, é, î, ê, û, ô. Nicelik bakımından çeşitlilik olağan olarak F arsça’da da uzunluk değerinin yazıya yansıtılması ihtiyacını doğurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Harekelerle işaretlenmiş metinlerde üstün (fetha) ile gösterilir. Bu üstün kalın ünsüz harfleri denilen ح ha, خ hı, ص sad, ض dad, ط tı, ظ zı, ع ayın, غ gayın, ق kaf harflerinden sonra, Türkçe a’dan biraz farklı, kapalıca ve incelmiş bir a (= á) gibi seslendirilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Arapçadaki “dad” sesi söylenirken hava dilin iki yanından avurtlara sürtünerek geçer. Bu sırada dil ucu boşta kalır. Türkçede söyleyişte var olmamıştır, d ve z diş sesleriyle iki türlü söylenir.

Yanıt Açıklaması: Vedâ ﻭﺩﺍﻉ, semâ سماع gibi ünlüsü uzun kapalı hecenin son sesi Türkçe söyleyişte düşürülür. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Dudaklardan gırtlağa kadar uzanan yoldaki oluşum noktalarına (boğumlanma yerlerine) göre de birtakım ortak nitelikler taşırlar. Buna göre de üç öbeğe ayırılırlar: a. dudak ünsüzleri: b p m v f.

Yanıt Açıklaması: Geçmişteki bir dil, ya da bir dilin belli bir dönemi söz konusu olduğunda durum değişir. Bu durumda yapılması gereken iş, dolaylı veriler elde etmek ve sistemi kurma yolunda bunların kılavuzluğuna dayanmaktır. Bu durumda başvurulacak iki ana kaynak vardır: İlk kaynağı dış malzemeler oluşturur. Bu da o dönemde yaşayıp da söyleyişi dolaysız tanıma yoluyla tasvir etmiş kimselerin tanıklığına dayanır. İkinci kaynak, seslerin dilde iç gelişimi, belli seslerin yazıda gösterilmesindeki çeşitlilik ve edebiyatta kullanımından elde edilen delillerdir.

Yanıt Açıklaması: E seçeneğinde yer alan işaret esredir. Tenvin iki çizgi ile gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Oğuz boylarının konuşma diline dayanan ve “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılan bu yazı dilinin ilk dönemine “Eski Osmanlıca”, “Eski Türkiye Türkçesi” ve “Eski Anadolu Türkçesi” gibi adlar verilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sesçil: Dilcilik alanında kullanılan bu terim uluslar arası bir terim olan fonetik (phonetic) kelimesinin karşılığıdır.

Yanıt Açıklaması: diş ünsüzleri: d t c ç j ş z s n l r.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’nin ünsüz sesleri bir de gırtlaktan gelen soluk akımının tonlu (titreşimli, soluklu) ya da tonsuz (titreşimsiz, soluksuz) oluşuna göre öbekleşir. Tonlu ünsüzlerde tutulan soluğun hepsi ya da büyük bir kısmı salınmış olur ve bu sırada gerilmiş olan ses dudaklarında titreşime yol açarak boğumlanma noktasından güçlü bir gürültü olarak çıkar. Tonsuzlarda ise ses dudakları gerilmez; soluk, tutulmaksızın, olağan bir biçimde bir miktar açılan dudaklar arasından akarak boğumlanma noktasına gelir ve tükenirken donuk bir gürültü şeklinde duyulur. A. tonlu ünsüzler: b c d g ğ j l m n r v y z; tonsuz ünsüzler: ç f h k p s ş t.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Türkçesi yazımında kelimelerin ve kelime birliklerinin söz içinde görevlerini, işleyişçe değerlerini ayırmaya yarayan işaretlere yer verilmemiştir. Eski yazımda kelimelerin arası bile ayrılmazdı. Çeviriyazılı metinlerde yazım kurallarının uygulanması, daha çok biçim yönünden fayda sağlar; metni yapı birimleri bakımından çözümlemeye, kimi kelime öbeklerinde kurucu üyeler arasındaki ilişkiyi göstermeye, metni anlamca açıklamaya yarar. Özellikle büyük harf ve nokta kullanımının özel adları tanıtma, cümleleri ayırma bakımından değeri büyüktür.

Yanıt Açıklaması: Çeviriyazıda ķ şeklinde gösterilen ünsüz, Arap alfabesinde ق (kaf) şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: ذ zel ince ünsüz harflerindendir.

Yanıt Açıklaması: B, C, D ve E şıklarındaki sözcüklerde yer alan l sesi ince l'dir. Bir tek A seçeneğindeki l sesi standart l sesidir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Birincisi sesleri ve ses değerlerini göz önünde bulundurmaz, kaynak metin yazısındaki her işareti kullanılmakta olan alfabenin yalın ya da işaretli bir harfiyle karşılar. Harften harfe çeviri olduğu için bu tür uygulamaya ‘harf çevirisi (transliterasyon)’ denir.

Yanıt Açıklaması: Arap yazısının en önemli özelliği sağdan sola doğru yazılmasıdır.