Osmanlı Türkçesine Giriş 1

Yanıt Açıklaması: “konağında” kelimesinde “İkinci hecenin ünlüsü düz genişse, öylece kalır ve kendisinden sonraki hece ünlüleri de ona uyar” kuralı söz konusudur. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: سابق/Sâbık kelimesi "Sapık" şeklinde ünsüz benzeşmesi kuralına uymaz. Zira anlam kayması olur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Harften harfe çeviri uygulamasına transliterasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Farsça’da, az sayıda da olsa, ön ekler de vardır. Bunların en önemlileri دشمن düşmen , دشوار düşvâr “zor” ve دشنام düşnâm “küfür” kelimelerindeki “kötü” demek olan düş - eki ile, Türkçe’nin -sız ekine karşılık olan, aşağıdaki örneklerdeki نا nâ- ve ن ne- ’dir: نوميد nevmîd “umutsuz”, ناپاك nâ-pâk “kirli, bulaşık, arı olmayan”, ناكاه nâ-gâh “birden, ansızın” gibi.

Yanıt Açıklaması: İkinci olarak, kelimeleri belli söz kalıpları içinde yan yana getirip birleşik kelime dediğimiz kelime öbekleri oluştururuz. İşte bu yolla bir araya gelen sayıları daha çok sesle de, aynı kural uyarınca, ünlülerin yönetiminde aynı tip heceler kurulur: deniz aşırı ama de-ni-za-şı-rı , Çocuk Esirgeme Kurumu ama ço-cu-ke-sir-ge-me-ku-ru-mu , nüfus artışı ama nü-fu-sar-tı-şı , onar onar ama o-na-ro-nar gibi. Birleşik kelimeler de birer tabandır ve çekim ekleriyle uzatılabilir: bastıbacak ama bas-tı-ba-ca-ğın ( biri ), sur içi ama su-ri-çin-de gibi.D seçeneğindeki heceleme Türkçenin hece yapısına uymaz doğrusu de-ni-zal-tı şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: .

Yanıt Açıklaması: “Mecnûn” kelimesi ﻤﺟﻨﻭﻦ şeklinde yazılmaktadır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İçinde kalın ünsüz harflerinden (خ, ص , ض , ط , ظ , ع , غ ,ق ) biri bulunan hecenin uzun olmayan düz geniş ünlüsü eğitimli kimselerce kalın, ancak klasik Arapça’nın e ’ye yakın kapalı, incelmiş a ’sı gibi söylenmiştir. Örnekleri inceleyiniz.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen kelime “kerâmet” olup “fe’âlet” kalıbına denk gelir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: معلمه-Muallime ya da aslında Muallime(tûn) şeklinde okunur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Arapça kelimede anlamlı bir ses birliği en az üç ünsüz sesten oluşur.

Yanıt Açıklaması: Bütün isim ve fiil köklerini, yapım ekleriyle genişlemiş gövdeleri, ek alabilen birleşik kelimelerle bütün alıntı kelimeleri içine alan ortak bir terime taban adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Soruda benzeşme görülen ünsüz dizisi “şc-şç” olarak verilmiştir. Seçeneklerde bu ünsüzlere sahip olan tek seçenek B’dir. Yani doğrusu “eşcâr” (ağaçlar) olan kelime ünsüz benzeşmesine uğrayınca “eşçâr” biçiminde söylenmiştir. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Düzlük yuvarlaklık uyumu (dudak uyumu)na gelince; bu uyumun XVI. yüzyıl içinde gerçekleşmeye başladığını, sonraki yüzyıl içinde hızla gelişerek tamamlandığını söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Muhacir kelimesi arapça olup h-c-r kök harflerinden türemiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerdeki harfler sırasıyla zı, kef, sad, ayın ve ha’dır. Kalın ünsüzler: ha, hı, sad, dad, tı, zı, ayın, gayın, kaf. İnce ünsüzler: be, te, se, cim, çim, dal, zel, rı, ze, sin, şın, fe, kef, gef, lam, mim, nun, vav, he, ye.

Yanıt Açıklaması: Farsça’da iki türü bulunur. Biri Türkçe’deki u ’nun uzunudur. Buna eski gramerlerde “belirli vav ” ( vâv -ı ma‘rûfe) denirdi: دور dûr “uzak”, مور mûr “karınca” örneklerinde olduğu gibi. B seçeneğindeki virân kelimesinde bu durum görülmez. Diğer seçeneklerdeki kelimeler zaten Arapçadır.

Yanıt Açıklaması: Arapça’nın kimi tek heceli kelimelerinin sonunda ikiz ünsüz bulunur: سرّ sırr,  حرّ hürr,  درّ dürr ‘inci’,  ذلّ züll ‘alçaklık’ gibi.  Osmanlı Türkçesi yazımında harekesiz metinlerde bu işarete yer verilmemiştir. Bu gibi kelimeler yalın hâllerinde tek ünsüzle söylenmiş, başı ünlü bir ek aldıklarında ise ikiz ünsüz ortaya çıkarılmıştır: sır, hür, dür, zül, ama: sırrı, hürriyet, dürrü, züllü gibi.

Yanıt Açıklaması: قهر kahır (

Yanıt Açıklaması: Görüldüğü gibi, Türkçe’de her biri yeni bir anlam katkısı sağlayan eklerle elde edilen kelimeler, Arapça’da, uzunları da bulunan üç ünlüyle oluşturulmaktadır.