Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Görülen geçmiş zaman ve şart kipinin çekiminde iyelik kökenli kişi ekleri kullanılır. Bunlara 2. tip kişi ekleri de denir. Tarihsel olarak iyelik ekleriyle aynıdırlar, ancak günümüzde 1. çoğul kişi eki -k biçimindedir.

Yanıt Açıklaması: Alıcı dil, kaynak dildeki orijinalin bir tür kopyasını alır ve alındığı andan itibaren alıcı dilin kurallarına tabidir, başka dile ait bir öge, olduğu gibi alınır; ancak alıcı dilde belli uyarlamalardan sonra kullanılabilir. Star kelimesi de başka bir dilden, yani İngilizce'den Türkçe'ye geçmiş bir kelimedir. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kavak, ceylan, güzellik ve bahçe tür isimleridir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede kelimeler yapılarına göre basit, türemiş, birleşik olmak üzere 3 gruba ayrılır. Herhangi bir yapım eki almamış, sadece kökten ibaret olan ya da anlam değişikliği yaratmayan çekim eklerinden birini almış, kök halindeki kelimeler basit kelimelerdir. Sana, anneme, başım, ama herhangi bir yapım eki almamış ve anlam değişikliğine uğramamıştır. Bencil kelimesi ise ben sözcüğüne yapım eki eklenerek ortaya farklı bir anlam çıkarmıştır ve dolayısıyla türemiş bir sözcüktür.

Yanıt Açıklaması: “Ordu” kelimesi şehir adı olarak kullanılmaktadır dolayısıyla topluluk göstermez. Diğer şıklardaki takım, sınıf, kafile ve sürü kelimeleri ise topluluk adı olarak kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve E seçeneklerinde “o” sözcüğü işaret sıfatı olarak kullanılmıştır. D seçeneğinde ise “o” zamir olarak kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yapım ekleri, isim ve fiillerin kök ve gövdelerine eklenerek yeni isimler ve fiiller türetir. Eklendikleri köke ve türettikleri kelimeye göre 4 gruba ayrılırlar: isimden isim, fiilden isim, fiilden fiil, isimden fiil. Kan-a- mak, Yol-la-mak sözcüklerinde isimden fiil türemiştir. Aç-ık ve gör-gü sözcüklerinde fiil köküne ek gelmesiyle fiilden isim türemiştir. Kon-dur-mak sözcüğünde fiile ek gelmesiyle fiil türemiştir

Yanıt Açıklaması: Sayılar, zamirler, fiiller ve isimler çekimlenebilirken, ünlemler çekimlenemez.

Yanıt Açıklaması: Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler Etmek, edilmek, eylemek, olmak olunmak yardımcı fiilleri ile birleşirken kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğrarlarsa birleşik yazılır; emretmek, affetmek, şükretmek buna örnektir. A seçeneğinde ise kelimenin doğru hali azat etmektir. E seçeneğinde ise bahsettiğimiz kurala uygun olarak kelimenin doğru yazıldığını görüyoruz.

Yanıt Açıklaması: Kelimelerin niceliğini, öbek veya cümle içerisinde birbirleriyle olan ilişkilerini gösteren eklere çekim ekleri denir. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İyelik çekimi ile ilgili olarak başka bazı noktalara da kısaca işaret etmekte yarar vardır. İyelik eki almış kelimeler, isim tamlamalarında tamlanan ögeyi işaretler: evin kapısı, ev kapısı, demiryolu Hem tamlayanın hem de tamlananın ek aldığı belirtili tamlamalarda, tamlayanla tamlanan yer değiştirse bile tamlama ilişkisinde bir değişiklik olmaz: kapısı evin Buna karşılık belirtisiz isim tamlamalarında veya isim ögesi ek almayan sıfat tamlamalarında, tamlayanla tamlananın yeri, tamlama ilişkisi korunarak değiştirilemez. Sıfat tamlamalarında, ögelerin yeri değiştirilirse tamlama yapısı bozulur ve bir cümle ortaya çıkar: ev kapısı - *kapısı ev okul yolu - *yolu okul güzel hava – Hava güzel(dir). sarışın kız – Kız sarışın(dır).

Yanıt Açıklaması: Sayı sıfatları tamladığı ismin sayısını gösteren sıfatlardır ve sıra, üleştirme, kesir, topluluk sayı isimleri olmak üzere dört gruba ayrılır. Dördüncü ve Beşinci sözcükleri sıra sayı sıfatı, yüzde dört ve üçte bir kesir sayı sıfatı, beşer sözcüğü ise üleştirme sayı sıfatıdır.

Yanıt Açıklaması: Eklerden söz ederken ek olmadıkları hâlde ek gib­i davranan ögelerden de söz etmek gerekir. Enkli­ti­kler; ekleşme özelli­ği­ taşıyan son çekim edatları, kuvvetlendirme ve pek­işti­rme işlevi­ taşıyan bağlaçlar, birleşi­k çekimler­ oluşturmakta kullanılan ­imek fiili­ g­ibi­ di­l birlikleridir. Türkçenin tarihi dönemlerinde, örneğin Eski­ Anadolu Türkçesinde ve Osmanlıcada enkli­ti­kler bi­ti­şi­k de yazılabi­lmekteydi­. Ama günümüzde vurgulanamayan, kelimenin en sonunda bulunan bu biçimler, ayrı yazılabildiği­ g­ibi­ bazıları ekleşerek b­it­iş­ik de yazılmaktadır. Bi­ti­ş­ik yazıldıklarında ünlü uyumlarına girmektedi­rler.

Yanıt Açıklaması: Enklitik unsurlar, şimdiki zaman eki, fiilden olumsuz fiil üreten –ma eki vurguyu üzerine almaz ve kendinden bir önceki heceye iletirler. Üretmesinler, güzeldi, iyidir, yapıyor bunlara örnek teşkil eder. E seçeneğinde ise bu tarz bir yapıya rastlanmaz ve vurgu son hecededir.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğinde (sap-ık) hece düşmesi görülmezken diğer kelimelerde: savur- savruk süpür- süprüntü buyur-buyruk ayır-ayrı şeklinde hece düşmesi görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sıfatlar niteleme ve belirtme sıfatı olarak iki türe ayrılırlar. Niteleme sıfatları bir ismin özelliğini, niteliğini gösterir. Yüksek dağ, uzun boy, keskin dönemeç, upuzun saç cümlelerindeki sıfatlar öncesinde geldikleri isimlerin özelliklerini nitelemiştir. Belirtme sıfatları ise önüne geldikleri ismi sayı, soru, gösterme gibi açılardan belirginleştirirler. Şu kitap cümlesindeki “şu” sıfatı bu türdendir.

Yanıt Açıklaması: Topkapı ve Dilbilim iyelik eki düşmüş yapılara örnektir. Altüst ve Elalem ikileme şeklinde oluşmuştur. Ağaçkakan isim + sıfatfiil kuralıyla oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Anlamlı kelimeler grubunda isimler, sıfatlar, zarflar ve fiiller bulunur. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çoğul 2. Kişi zamiri ‘siz’dir.

Yanıt Açıklaması: Satmak eylemine eklenen ekle elde edilen satış kelimesi bir addır. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.