Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Bir kelimenin, genellikle de bir fiilin cümlede diğer ögeleri kendine bağlayabilme, boşluk açabilme güçlerine istem denir. Buna Türkçede değerlilik de denir. İngilizce karşılığı valency’dir. Örnek olarak geçişsiz yan- fiilinin bir, geçişli al- fiilinin iki, ver- filinin ise üç istemi vardır: Ev yandı, Ahmet kitabı aldı, Ahmet kitabı Ayşe’ye verdi. Bunlar zorunlu olan, cümlenin eksiksiz olması için bağlamdan çıkarılması veya cümlede açıkça verilmesi gereken kelimelerdir.

Yanıt Açıklaması: Fiilden fiil yapım eki örneği kondur kelimesinde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Birleşik sözcüklerin nasıl yazılacağı, Türkçe yazımın en tartışmalı konularındandır. Etmek, eylemek, dilemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır. Her iki ögenin anlamlarıyla açıklanamayan bağımsız bir sözcükbirim olarak kabul edilen ve sözcüğe alınan sözcükler bitişik yazılır.

Yanıt Açıklaması: Birden çok kelimeyi tek bir kavramı ifade etmek için kullanmaya birleşik kelime oluşturmak denir.

Yanıt Açıklaması: A, B C ve E seçenekleri sıfatlarda ilk hecelerin tekrarlanmasıyla ikileme oluştururken, D seçeneğindeki altüst kelimesi alt ve üst zıt anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla oluşmuş bir ikilemedir.

Yanıt Açıklaması: 3. Tip kişi ekleri ,gönüllülük kipinin çekiminde kullanılan eklerdir. Kaynakların bir kısmında emir ve istek ekleriyle birlikte verilir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede ekler kelimenin sonuna gelir; yani ekler son ektir. Ancak Türkçenin söz varlığında kelimenin başına –bi ve –na ekleri almış örneklere de rastlamak mümkündür: bi-çare, bi-vefa, na-vefa- na-mert sözcükleri buna örnektir. Mert sözcüğü başına –na eki almasıyla namert sözcüğüne dönüşmüştür. Diğer seçenekler sondan ek almışlardır.

Yanıt Açıklaması: İsimler, çekim eki olarak sırasıyla çoğul, iyelik ve durum eki alabilir. İsimler, isim cümlelerinde yüklem olarak kullanıldığında ekfiil alabilirler. Türkçede dilbilgisel cinsiyet yoktur, bazı isimler doğal cinsiyeti gösterse de bunun dilbilgisine bir yansıması olamaz. Örneğin, erkek- kadın, teke-keçi. Türkçeye yabancı dillerden giren sözcüklerin eril ve dişil biçimleri bulunabilir.

Yanıt Açıklaması: Şıklar içinde bulunan “iki evrak, beş taş, iki kitap ve üç yönetici” tamlamaları sayı sıfatından sonra gelen ismin tekil olduğu durumları gösterir. Fakat “dört büyükler” ifadesi futbolda ilk dört sırayı almasına alışılmış dört büyük takımı ifade eden özel bir kullanım olduğu için tamlanan kelime çoğul eki almıştır.

Yanıt Açıklaması: Verilen tanım sıfatları anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: isimlere çoğul, iyelik, durum ve bildirme ekleri gelir. Ancak zaman eki gelmez. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: E seçeneğinde diğer seçeneklerden farklı olarak dolaylılık bildiren –imiş eki kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şimdiki zaman eki –(X)yor’da ekin başındaki dar ünlü, ünlü uyumlarına bağlı olarak değişirken son hecedeki /o/ ünlüsü tek biçimlidir. Bunun örneği Gelirken kelimesinde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: On üç sayısı ayrı yazılır.

Yanıt Açıklaması: Yeni kelime türetme yollarından biri de hiç olmayan sözleri uydurmak, bir yerde dilsel yaratıcılık göstermektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapım eki almamış, anlamlı veya işlevli daha küçük parçalara ayrılamayan kelimelere kök denir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bulunma eki –DA, cümlede yer tamamlayıcısı ya da dolaylı tümleç olarak kullanılabilir. A seçeneğinde bulunma eki almış sinemada kelimesi dolaylı tümleç görevindedir.

Yanıt Açıklaması: “kızgındı” kelimesi geçmiş zaman, “keyifsizim” kelimesi geniş zaman, “öğrenciyse” kelimesi şart, “haklıydınız” kelimesi geçmiş zaman ifade eder. “Hastaymışsın” kelimesindeki bildirme çekim eki ise dolaylılık ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Eklendiği kelimeyi veya öbeği sayı ve miktar bakımından etkileyen çoğul eki eklendiği kelimeye topluluk, aile, aşama, saygı, benzerlik, abartma gibi anlamlar katar. A ve B seçeneğinde çoğul eki aile, D ve E seçeneğinde sayılabilen varlıklara eklenen çoğul eki birden fazla varlığı gösterme anlamı katmıştır. Çoğul eki sayılamayan varlıklara eklendiğinde ise abartma görevi görür. Bal sayılamayan varlıktır ve çoğul eki abartma anlamı katmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sayılmayan isimlere çoğul eki getirildiğinde ifadeye abartma anlamı yüklenir. “Ateşler” kelimesi buna örnektir.