Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilenlerin tümü biçim bilgisinin yoğunlaştığı konulardandır.

Yanıt Açıklaması: Şakalaştı kelimesi isimden fiil yapan yapı eki almıştır.

Yanıt Açıklaması: Yönelme durum eki -(y)A fiilin gösterdiği oluşun yönünü, bedelini göstermek için kullanılır ve bu eki alan öge cümlede dolaylı tümleç işlevindedir. Ancak bu ek zaman isimlerine eklendiğinde, sınırlama anlamı katar. Bu durumda yönelme eki almış kelime zarf olarak kullanılır. E seçeneğinde sene sözcüğüne eklenen yönelme eki zaman anlamı katarak zarf görevi görmüştür.

Yanıt Açıklaması: Ave B seçeneği planlanmış gelecek zamanı C seçeneği plansız gelecek zamanı ve D seçeneği rutin bir anlatımı ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Eylem kipliği kendi içinde yükümlülük kipliği ve dinamik kiplik olmak üzere ikiye ayrılır: Yükümlülük kipliğinde konuşuru harekete geçiren koşullar, dış nedenler ve otoritelerdir (emir, gereklilik/zorunluluk, izin). Dinamik kiplikte ise konuşuru harekete geçiren etkenler iç dinamiklerdir (istek, gönüllülük, yeterlilik, dilek). A, B, C, E seçeneği yükümlülük kipini, D seçeneği ise yeterlilik ifade etmesi bakımından dinamik kipliğe örnektir.

Yanıt Açıklaması: Görünüş , kılınış üzerinde işlem yapan ve onu belirli bakış açılarıyla görünür hâle getiren dilbilimsel kategoridir.

Yanıt Açıklaması: Sıfat-fiiller, bitimsiz cümleler kurabilir, kalıcı isimler türetebilir ve fiilleri sıfatlaştırabilir. Birleşik fiiller kurmak zarf-fiillere ait bir özelliktir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ve, hem…hem ve fakat sözcükleri bağlaçken, hay Allah bir ünlemdir. Rağmen sözcüğü ise bir edattır.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı tarz, B şıkkı amaç, D şıkkı şart/koşul, E şıkkı araç göstermektedir. “Söylediği halde” yapısındaki zarffiil ise karşıtlık bildirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bozuk kaldırımların üzerinde buz tutmuş çamur parçalarını kırarak işe gidenler-özne; fabrikanın önünde- dolaylı tümleç; bir parça- zarf tümleci ve dinlenirlerdi- yüklemdir.

Yanıt Açıklaması: Kanıtsallık, konuşurun cümlesinde ifade ettiği bilgiyi hangi kaynaklardan elde ettiğini gösteren, bilginin kaynağına göndermede bulunan bir dilbilimsel kategoridir.

Yanıt Açıklaması: Hemen buraya gelin! (emir)Ödevimi bitirmeliyim. (gereklilik) Şöyle güzel bir arabam olsa… (dilek) Mustafa gitar çalabilir. (yeterlilik) Yarın size geleyim. (gönüllülük). Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: –(A/X)r biçimbirimi, düzenli olarak gerçekleşen, içinde bulunulan zamanda da geçerliliğini koruyan eylemlerle ilgili bir bildirim sağlar. Ayrıca –(A/X)r biçimbirimi, yalnız genel-geçer eylemlerin anlatımında da kullanılmamaktadır; aşağıdaki örneklerde varsayım, tahmin, plansız gelecek bildirmek için kullanıldığı da görülür. (12) Bizim takım bu sene şampiyon olur. (13) Böyle giderse bütün sınavlarından kötü not alır. (14) Su çok sıcak, dikkat et, yanarsın! (15) Haftaya geliriz ziyaretinize. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Boğuştu kelimesi işteş yapıdaki bir fiildir.

Yanıt Açıklaması: İşleklik, bir ekin farklı kök ve gövdelere gelebilmesini ve kullanım sıklığını anlatır. Bir ek sık kullanılıyor ve gerektiğinde yeni kelimeler türetiyorsa işlek sayılmaktadır. İsimden fiil türeten –lA- veya isimden isim türeten –lX, yer adı yapan ve bazı isimlere de gelebilen –sAl eki işlek eklere örnektir. Buna karşılık –(ş)Ar eki üleştirme işleviyle sadece sayılara gelir ve işlek değildir.

Yanıt Açıklaması: Amcamgil kelimesindeki -m takısı çekim ekidir ve -gil ise yapım ekidir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: +ki eki isimlerden aitlik bildiren, belirli bir unsur ya da nesneye atıfta bulunarak tensil edici ya da niteleyici karakter taşıyan isim veya sıfatlar türetir. +ki eki doğrudan, bulunma durum eki almış kelimelere, ilgi durumu eki almış kelimelere olmak üzere isim kök ve gövdelerine 3 şekilde eklenir. Masadaki, okuldaki, sendeki, kuzeydeki sözcüklerinde +ki eki bulunma durum eki almış kelimelere eklenirken, Akşamki örneğinde isim köküne doğrudan eklenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bazı ikili veya üçlü biçimler GTS’de yer almaz: tutturulmak, soruşturulmak. –lA-n-/-lA-ş- ekleri ile türetilen bazı sözcükler GTS’de yer almaz: hassaslaşmak, meyillenmek. Yazmak fiiliyle ilgili Genel Türkçe Sözlük’te yer alan türetimler şunlardır: yazdırmak, yazılmak, yazdırtmak.

Yanıt Açıklaması: Evim kelimesindeki -i eki yardımcı ünlüdür. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: -(y)AcAgInA, -mAk yerine zarffiiller  yer değiştirme işlevinde kullanılırlar: Seni kaybetmek yerine kazanmaya çalışabilirdir.