Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Sayılar, zamirler, ünlemler, bağlaçlar ve edatlar kapalı bir grup oluşturur. Bu gruptaki kelimeler, isim soylu kelimeler ve fiillerle karşılaştırılınca hem sayıca azdır hem de yeni kelime türetmeye elverişli değildir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çok işlek olmayan bu ek, çatı eki almış fiillere gelemez. Kimi durumlarda aşı- rılık ve abartma bildiren sıfatlar ve isimler türetir: az-man, şiş-man, öğret-men, eğit-men, seç-men, say-man, yaz-man, vb. Aşırılık ve abartmaya örnektir.

Yanıt Açıklaması: Türkçede sıfatlar, zarflar, bağlaçlar, edatlar ve ünlemler çekim eki almaz; bu yüzden de çekimlenemeyen kelime türlerini oluştururlar. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: “Gelecek” kelimesinde kullanılan –AcAk eki fiilden isim türetmek amacıyla kullanılırken diğer şıklardaki kelimeler fiillerin gelecek zaman çekiminde kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gramatikal zaman olayların zaman sırasını idade etmek için anlatılan dilsel zamandır. Diğer seçenekler ontolojik zaman ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Bir fiilin gövdesine kural gereği bütün çatı ekleri gelebilir. Fakat bunların fiil gövdesine eklenişinde belli bir sıra vardır. Bu sıra “kök+dönüşlülük eki+işteşlik eki+ettirgenlik eki+edilgenlik eki şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Sonuna geldiği kelimenin anlamını veya türünü değiştiren eklere yapım ekleri adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Serince hava örneğinde +CA eki sıfatın derecesini asıl anlamına oranla azaltmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “mXş ekli sıfatfiillerin oluşturduğu bağımlı cümleler A seçeneğinde cümlenin yüklemi, C ve E seçeneklerinde cümlenin öznesi, D seçeneğinde cümlenin nesnesi, B seçeneğinde ise dolaylı tümleci olarak bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Öznenin bir edat grubu içinde verildiği edilgen yapılar da vardır. Bu tür yapılarda nesne konumundan özne konumuna geçen unsura sözde özne denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sadece birkaç fiile gelen ve herhangi bir sözdizimsel değişime neden olmayan türetimler mevcuttur. –(X)msA eki bunlardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Sıfatfiillerin temel işlevlerini üç açıdan ele alabiliriz: Sözlüksel açıdan, öbek yapı açısından ve cümle açısından.

Yanıt Açıklaması: +(X)ncX eki sayılara gelerek sıra bildiren sayı sıfatları türetir. Yirminci, birinci, onuncu vb. örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Ön-dönüşümlü eylemlerde ise eylemin dönüşümü ya da durum değişikliği başlangıç evresinde gerçekleşir. Bu eylemler iki evreli bir yapı sergilerler. Eylemle birlikte bir de eyleme girme evresi bildirirler, örneğin oturmak: i. oturur pozisyona geçmek, ii. bu pozisyonda oturmak; tutmak: i. kavrayıp tutmak, ii. tutar hâlde olmak. Dönüşümsüzler ise belirgin bir başlangıç ya da bitiş dönüşümü bildirmeyen, kılınış içeriği bakımından homojen eylemlerdir (ağla-, koş-, iste-, çalış-, yaz-, yürü-).

Yanıt Açıklaması: -(X)t- ettirgenlik ekinin yardımcı ünlüsüz biçimi –t-, çok heceli ve titreşimli (sonorant) seslerden ı, r ile biten tabanlara gelir: Ünlü ile biten fiiller: Anla-t, bekle-t l ile biten fiiller: düzel-t, küçül-t r ile biten fiiller: belir-t, şaşır-t.

Yanıt Açıklaması: Kelime birleştirme, kelime türünü değiştirme, var olan kelimelere yeni anlamlar yükleme,  harf ve hece seçerek kısaltma, kopyalama gibi teknikler yeni kelime ihtiyacını karşılama yollarından olup, lehçelerden faydalanmak bunlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Dönüşlülük ifade eden -(X)n- eki, uygun bir bağlamda edilgenlik anlamı da taşıyabilir: boya-n- , süsle-n.

Yanıt Açıklaması: -(X)n- eki dönüşlülük ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Okumak kelimesi –mAk ekini, yani mastar ekini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Terimler farklı olsa da filimsi ekleriyle oluşan bitimsiz fiillerin üçe ayrıldığı konusunda görüş birliği vardır.