Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: 2. Tip kişi ekleri; görülen geçmiş zaman ve şart kipinin çekiminde iyelik kökenli kişilik ekleri kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Cümlede yüklemin belirttiği oluş ya da kılışla ilgili kişiyi gösteren biçimbirimlere kişi ekleri denir. Kişi ekleri; öznenin tekil mi çoğul mu olduğunu, yani kişinin sayısını gösterir. Bir başka ifade ile kendisi özne olmadığı hâlde özneyi temsil eder .

Yanıt Açıklaması: Olmamız kelimesinde iyelik ekli –mA yapılarına örnek vardır.

Yanıt Açıklaması: Gülen, akar, oynayan ve bakmadık öbek açısından sıfatfiillere örnektir.

Yanıt Açıklaması: “İnsanların geçmişi anımsama ve değerlendirme, şimdi ve şu anda olanı geçmişten ayırabilme, geleceği de tasarlama yetisi vardır.” (Akerson, 2000)

Yanıt Açıklaması: Odaklılık, görünüş biçimbirimleriyle işaretlenen görüntüleme alanının, göreceli darlığı ve buna bağlı psikolojik yoğunlukla ilgili ölçütsel bir parametredir.

Yanıt Açıklaması: İsimfiil ekleri, fiillerin veya fiillerin gösterdiği oluşun adını yaparlar. Her fiile eklenebilirler. -mAk isimfiil eki; ilgi, iyelik ve çoğul eklerini almamasıyla diğerlerinden ayrılır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen bilgilerin tamamı doğrudur. İsimlerin sınıflandırılmasında kullanılan ayrımlardan biri somut veya soyut olması ile ilgilidir. Somut isimler görülebilir, ölçülebilir bir yapısı olan nesneleri; soyut isimler ise bir şekle büründürülmeleri güç olan kavramları gösterirler: Gözlük- güzellik.    Özel isimler, mevcut varlıkların ismi olabilecekleri gibi tarihte var olmuş, gerçek veya kurgusal varlıkların da ismi olabilir. Tür isimleri genel olarak türleri gösterirken özel isimler, örneğin kişi isi isimleri gösterende bir değişme olmadığı halde her seferinde farklı bir gösterilene işaret edebilir.

Yanıt Açıklaması: Koşuşmak, gülüşmek ve uçuşmak türetmelerinde özneler anlamsal olarak birbirini etkilemez; fiilin gösterdiği hareketi beraber yaparlar. Sakinleşmek işteş gibi görünen bir ek alsa da bu sözcük işteş yapılı değildir. Boğuşmak eylemi ise karşılıklı yapılan bir eylemdir ve özneler birbirlerini doğrudan etkiler.

Yanıt Açıklaması: -dak eki yansıma isimlere gelerek araç gereç ya da nesne isimleri türeten veya türettiği yeni ismin, yansımanın bildirdiği sesle/görüntüyle ilgili bir niteliğe sahip olduğunu belirten bir ektir. Az sayıda örneği bulunur.Fırıldak, ışıldak, kıkırdak , gibi.

Yanıt Açıklaması: Dönüşlü bir yapı –(X)n ya da –(X)l eklerinin fiile eklenmesiyle yapılabilir. Bu ekler fiilin nesnesini ortadan kaldırır ve özne üzerinde doğrudan bir etki yapar.

Yanıt Açıklaması: İsimfiillerle kurulan yan cümleler, özne ve nesne gibi zorunlu ögelerdir; ama sıfatfiiller ve zarffiillerle kurulan yan cümleler seçimliktir.  Sıfatfiil yan cümleleri isimleri, zarfiil yan cümleleri ise fiilleri ve cümleleri nitelerler.

Yanıt Açıklaması: Özel adların, marka adlarının yaygınlaşarak genel anlamlı kelimelere dönüşmesine ‘Özel adların genelleşmesi’ denir.

Yanıt Açıklaması: A ,B ve C seçenekleri geçmiş zamanda belli bir süre devam eden eylemleri, D seçeneğinde geçmiş zamanda öngörülülük vardır. E seçeneğinde ise eylemin kritik sınırı, geçmişteki bir noktada zaten aşılmış; böylece geçmiş zamanda sınır sonrasılık ifade edilmiş.

Yanıt Açıklaması: A seçeneğinde ‘küçücük’, B seçeneğinde ‘göğe’, C seçeneğinde ‘benzi’ ve E seçeneğinde ‘gidenler’ kelimelerinde eklenmeye bağlı değişim gerçekleşmiştir. D seçeneğindeki kelimelerde herhangi bir değişim olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Günler kelimesinde bir çekim eki vardır.

Yanıt Açıklaması: Bir köke yapım eki getirilerek türetilen yeni kelimelere gövde denir ve kök ile gövde arasında anlam ilişkisi vardır. Kelimeleri eklere ve köklere ayırdığımızda A seçeneğinde baş-la-n-gıç, B seçeneğinde yok-sul-luk, C seçeneğinde Ankara-lı, D seçeneğinde Bekle-yiş, olmak üzere her birine yapım ekleri getirildiğini görüyoruz. E seçeneğinde ise işkembe bir yemek ismidir ve hiçbir kökten türememiş, hiçbir ek almamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bazı fiiler sadece ünlü zarf fiil ekleriyle birleşebilmektedir: yapabilmek, düşeyazmak. Geri kalanlar ise –(y)A, -(y)Xp zarffiil ekleri veya bitimli fiillerle birleşebilmektedir: Göçüp gitti, şaşıp kaldım. Birleşiklerde kendi anlamıyla kullanılan fiilden sonra geniş zaman, görülen geçmiş zaman, öğrenilen geçmiş zaman, şart, emir ve istek ekleri bulunabilir: bakar dururdu.

Yanıt Açıklaması: Verilen tüm cümlelerde zarf-fiil olmasından dolayı hepsi birleşik cümledir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Birinci grupta olumsuzluk eki, ikinci grupta çatı ekleri (dönüşlülük, işteşlik, edilgenlik, ettirgenlik) ve üçüncü grupta diğer fiilden fiil yapım ekleri yer almaktadır.