Türkçe Biçim Bilgisi

Yanıt Açıklaması: “Eve” kelimesi yönelme, “Ankara’dan” kelimesi ayrılma, “Fırçayla” kelimesi araç, “adamı” kelimesi belirtme durumu göstermektedir. “Gecede” kelimesi ise bulunma durumu gösterir ve bulunma eki soyut isimler için de kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: -(y)XncA eki zarffiil eklerinden biridir. O nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilen tanım istem kavramına aittir.

Yanıt Açıklaması: Dönüşümlü eylemler, dönüşümün hangi evrede gerçekleştiği ya da kritik sınırı hangi evrenin oluşturduğuna bağlı olarak ön-dönüşümlü ya da son-dönüşümlü olabilir. Sondönüşümlü kılınış ibarelerinde dönüşüm evresi kılınışsal içeriğin sonunda bulunur. Bu eylemler (öl-, ulaş-, boğul-) doğal bir sona doğru ilerliyor gibi tasarlanır ve kritik son sınıra ulaşılmadan gerçekleşmiş sayılmazlar.

Yanıt Açıklaması: İşlek eklerden –lA ve –lX örnek verilebilir. ’Gizle ve Ulubatlı’. –sAl eki de günümüzde işlek bir ek olup ‘kumsalda’ kelimesi buna örnektir. Buna karşılık-(ş)Ar eki ve –Arl eki işlek değildir. Örneklerde ikişerli ve kışın kelimelerinde işlek olmayan ekler kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: +CA, sıfat işlevli kelimlere eklendiğinde irice taş, serince hava, genişçe bir oda vb.örneklerde görüldüğü gibi genellikle sıfatın derecesini, asıl anlamına oranla azaltır.

Yanıt Açıklaması: Görünüş (aspect), zaman ve kip gibi fiille ilgili gramer kategorilerinden biridir. Görünüş kategorisinin temelini, zamanla ilgili ancak zamanla açıklanamayan dilbilgisel olguların fark edilmesi oluşturur.

Yanıt Açıklaması: “Onlarınki” kelimesinde sahiplik belirten ilgi ekinin yanına eklenmiş +ki eki sınıf kelimesine atıfta bulunmakta ve onların sınıfı anlamını temsil etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Belirtme ekli –mAyI biçimi geçişli fiillerin nesnesi olabilir: Denizli’de amcasına uğramayı planlıyordu. “Ödevlerimi düzenli yapmaya çalışıyordum” cümlesinde dolaylı tümleç, “Onu aramanın bir faydası yok artık” cümlesinde ilgi eki hareke, aktivite ya da genel bir durum belirtir, “Dedemin beş kat çıkması zor” ve  “Erken kalkmamız gerek” cümlelerinde  ise özne durumundadır.

Yanıt Açıklaması: Dönüşlülük eki farklı anlamsal değerlere sahiptir. Fiile eklenen dönüşlülük eki, fiilin nesnesini ortadan kaldırır ve ek özne üzerinde doğrudan bir etki yapar: “Kadıncağız dövündü”. Bazen öznenin üzerindeki etki doğrudan olmayabilir: “Zeynep bir elbise dikinmiş”.