Türkçe Ses Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Yalnızca A seçeneğindeki açıklama verilen örneklerle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: “^” işareti, birden fazla işlevi olması, düzenli gösterilmemesi, ünsüze ilişkin bir özelliğin ünlüye işaret konularak gösterilmesi gibi nedenlerle yazımda sürekli olarak sorun olagelmiştir. Söz sonunda bulunan ince /l/ ünsüzünün ise, kendisinden sonra bir ünlü bulunmadığı için, şapka ile de gösterilemiyor olması ise ayrı bir sorun kaynağıdır. İşaret olmadığı zaman eşyazılışlı olan sözcüklerde anlam karışmasının önüne geçmek için uzun ünlü düzeltme işaretiyle gösterilmelidir. Ön damak sesleri olan /g /, / k /, art damak ünlüleriyle hece oluşturduğunda düzeltme işareti kullanılmalıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır. Kelimenin doğru yazımı muha¯faza şeklinde olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Eğitim kurumları, basın yayın gibi­ yaygınlaştırılmaya çalışılan standart yazı d­ili­ yanında bölgeler üstü geçerliliği­ olan, yazı d­iline oldukça yakın bi­r konuşma d­ilini­n yaygınlaşmasında en etk­ili araç televizyondur. Bu nedenle yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Batı dillerine ait Alp sözcüğünün (bir dağın adıdır) etkisiyle, artdamaksıl Türkçe alp “cesur, yiğit” sözcüğü de öndamak /l/si ile alp biçiminde söylenmeye başlanmıştır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yazım kılavuzuna göre sonunda /p/ç/t/k ünsüzlerinden biri bulunan özel adlara ünlüyle başlayan çekim eki getirildiğinden yazımda ötümlüleşme olmaz: Meriç’i, Irak’a, Murat’ın, Sinop’a. Buna karşılık bu sözcükler söylenirken iki ünlü arasındaki ötümsüz ünsüz ötümlüleşir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: "dava, mana ve memur" sözcükleri, ayın ve hemzenin söz içinde hece sonunda ise düşmesi ve kendinden önceki ünlüyü uzatmasına örnek olarak verilebilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ç harfinin ş ye, t nin de d ye dönüşmesi tanımdaki durumun örneğidir.

Yanıt Açıklaması: Aralarında gösteren-gösterilen ilişkisi bulunan her nesne ya da durum bir gösterge dir. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, gösterge ilişkisinin oluşabilmesi için bir gösteren ve bir gösterilen gereklidir. Ağaç kavramı gösterilen, ağaç sözcüğü gösteren, aralarındaki bağ ise göstergedir. Göstergeler kendiliğinden oluşabileceği gibi üzerinde anlaşmaya varılarak da oluşturulabilir. Örneğin gökte siyah yağmur bulutlarının oluşması bir gösteren dir. Gösterdiği, yani gösterilen ise yağmur yağacağıdır. Bu durumda aradaki gösterge ilişkisi doğaldır, yani insan tarafından belirlenmemiştir. Trafik lambaları ise üzerinde anlaşmaya varılmış bir göstergedir. Hangi renk ışık yandığında sürücü ve yayaların nasıl davranacağı üzerinde daha önceden anlaşmaya varılmıştır. Buradaki örnekte ise gösterge ilişkisi uzlaşımsaldır, doğal değildir. Gösterim ise bu anlatımı görselleştiren resimin tümüdür.

Yanıt Açıklaması: Ünsüz çifti /st/ Türkçede söz sonunda bulunabilir: ast, üst. Ancak bu ünsüz çiftinin sonundaki /t/ Farsçadan alınan az sayıda sözcükte, konuşma dilinde ve yerel söyleyişlerde yalın hâlde düşme eğilimindedir: dost > dos, rast > ras, abdest > abdes, dürüst > dürüs, serbest > serbes. Şıklarda /st/ ünsüz çiftini içeren, dolayısıyla da bu süreçten geçen tek sözcük rest sözcüğüdür. Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Ağzı dışındaki ağızlarda Zonguldak şehrinin söylenişteki vurgusu Zon-GUL-dak şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: İki ünsüzle biten Arapça ve Farsça sözcüklerde, yalın durumda bu ünsüzler arasında bir ünlü türer: bahs > bahis, emr > emir, sabr > sabır, nutk > nutuk, zehr > zehir vb. Doğru cevap D’ dir.

Yanıt Açıklaması: Standart yazım: Sinop Standart söyleyiş: /sinoba/ Diğer eşleştirmeler doğru olarak verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: dış dudak, iç dudak, diş, diş yuvası, art diş yuvası, ön damak, damak, art damak, küçük dil yutak, gırtlak , gırtlak kapağı, dil kökü, dil üstü arkası, dil üstü önü, dil palası, dil ucu, dil ucu altı, geniz boşluğu

Yanıt Açıklaması: Akciğerlerden gelen havanın çıkışı sırasında telaffuz organlarında tıkanma, daralma, sürtünme gibi çeşitli engellerle karşılaşması sonucu oluşan seslere ünsüz denir. Standart Türkçede anlam ayırıcı en az 21 ünsüz vardır. Ağızlar da dahil edilirse ünsüzlerin sayısı daha da artabilir. Her ünsüz, anlam ayırıcı sesbirim olarak, en azından bir özelliğiyle diğerlerinden ayrılır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: "ha.YIR" şeklinde vurgulanan kelime “olmaz, değil” anlamında değil “iyilik” anlamına gelmektedir. "olmaz, değil" anlamına gelen kelime "HA.yır" şeklinde vurgulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kaynak dilde, sonda ikiz ünsüz bulunan tek heceli alıntılar, Türkçede yalın durumda veya ünsüzlerden önce tek ünsüzle kullanılır ancak eklenme veya birleşme sırasında, bir ünlüden önce bu söz sonu ünsüz yeniden ikizleşir. Bu ses olayı /b/, /c/, /d/, /t/, /k/, /l/, /m/, /n/, /s/, /z/ ünsüzleriyle biten sözcüklerde ortaya çıkar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: /a/ sesinin uzun olduğu durumda katil, öldüren kişi, kısa olduğu durumda öldürme eylemi anlamına gelmektedir. Doğru yanıt A.

Yanıt Açıklaması: Daha çok ağızların etkisiyle ortaya çıkan bir ses olayıdır. Bazı ağızlarda söz başındaki ötümsüz sızıcı /s-/ ünsüzü, ötümlü sızıcı /z-/ ünsüzüne dönüşmektedir: soba>zoba sebze>zebze sopa>zopa Aynı değişme zaman zaman söz sonunda da görülebilmektedir: herkes>herkez ağustos>austoz