Türkçe Ses Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Çünkü "kalem-kalemlik" ve "ev-evli" sözcükleri türemiş sözcüklerdir. Kökten türeyerek yeni bir sözcük oluşturmuştur. Yeni sözcüğün kendine özgü, yeni bir anlamı vardır. Çekimle ilgili ses değişiklikleri, sözcüğün sözlük maddesi olarak kullanılan biçimiyle metin içinde, çekim eki almış biçimi arasındaki farkın gözlenmesiyle belirlenebilir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel yazılarda sözcüklerin anlamları farklı okumalara izin vermeyecek şekilde düzenlenir. Dolayısıyla bilimin değişmesi ve gelişmesi, bilimsel dilin değişeceği anlamına gelmez. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek C şıkkında verilmiştir. Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında kanun 1 Kasım 1928 tarihinde belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ünlüler, önlük-artlık, düzlük-yuvarlaklık, darlık-genişlik olmak üzere üç farklı temel nitelik açısından birbirlerinden ayrılırlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru eşleştirmeler II ve III 'tür. arayayım konuşma dilinde /arayım/ olarak söylenir.

Yanıt Açıklaması: ÜNLÜ UZUNLUĞUNUN ANLAM FARKI YARATTIĞI DURUMLAR: Başka dillerle ilişki sonucu Türkçenin ses bilgisinde ortaya çıkan bir durum, uzun ünlü ve kısa ünlülerin karışmasıdır: âdet – adet, kâtil – katil gibi. Verilen örneklerdeki âmâ – ama çiftindeki anlam aırıcı özellik ünlü uzunluğudur. Doğru cevap B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Dar ünlü ~ ø nöbetleşmesinin görüldüğü iki heceli bir grup sözcük vardır. Bu sözcüklerin ilk heceleri açık, ikinci heceleri ise dar ünlülü ve kapalıdır. Ayrıca kapalı olan ikinci heceleri g-n, g-r, g-z , g-s ya da l-n, r-n, m-z, n-z, v-ç ve y-n ünsüz dizilişindedir: ağız, burun vb. Bu tür hece yapısına sahip sözcükler ünlüyle başlayan, vurgulanabilir bir ek aldıklarında ikinci hecedeki dar ünlü sıfırla nöbetleşir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eylem tabanlarının sonundaki dar-yuvarlak /u/, /ü/ ünlüleri konuşma dilinde, ünlüyle başlayan ve bu nedenle /y/ yardımcı ünsüzünü alan eklerin önünde düzleşerek /ı/, /i/ olur. Buna yuvarlak ünlü ~ düz ünlü nöbetleşmesi denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Jeton-Doğru yazılışı

Yanıt Açıklaması: y ~ ø nöbetleşmesi: Ünlüyle biten bir sözcüğe, ünlüyle başlayan ek gelmesi durumunda, Türkçedeki ikiz ünlüden kaçınma eğilimi nedeniyle araya bir /y/ sesi girer: biri ile>biri-y-ile>biriyle (bk. Büzülme ). dünya-y-a kapı-y-a Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kaynak dilde, sonda ikiz ünsüz bulunan tek heceli alıntılar, Türkçede yalın durumda veya ünsüzlerden önce tek ünsüzle kullanılır ancak eklenme veya birleşme sırasında, bir ünlüden önce bu söz sonu ünsüz yeniden ikizleşir. Bu ses olayı /b/, /c/, /d/, /t/, /k/, /l/, /m/, /n/, /s/, /z/ ünsüzleriyle biten sözcüklerde ortaya çıkar: zan~zannet-, his~hisset-, rab~rabbi, hak~hakkı vb. "cilt~cildi" görüldüğü gibi son ünsüz ikizleşmez. Burada ötümlülük-ötümsüzlük nöbetleşmesi vardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: /l/, /m/, /n/, /r/, /y/ ünsüzleri akıcı sürekli ünsüzleri /f/, /ğ/, /h/, /j/, /s/, /ş/, /v/, /z/ ise sızıcı sürekli ünsüzleri oluşturur. Buraya kadar sözü edilen ünsüzlerin çıkarılmasında havanın söyleyiş organlarında tamamıyla engellenmesi söz konusu değildir. Buna karşılık /b/, /c/, /ç/, /d/, /g/, /k/, /p/, /t/ ünsüzleri, akciğerlerden gelen havanın telaffuz organlarında tam olarak engellenmesi ve daha sonra serbest bırakılması sonucu oluşurlar. Bunlara süreksiz ünsüzler veya patlayıcı ünsüzler denir.

Yanıt Açıklaması: "kağıt" sözcüğünde ünlü uzunluğunun yanlış kullanılması anlamı etkilememektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir dilin sesleri farklı nedenlerle değişebilir. Bunun dil içi eğilimler, yazı dili ile konuşma dili arasındaki farklar, başka dillerle ilişkiler, dil içi varyantların birbirini etkilemesi, dildeki modalar, sosyal gruplar gibi çok farklı nedenleri vardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: /a/, /e/, /o/, /ö / ünlüleri geniş ünlüler, /ı/, /i/, /u/, /ü/ ünlüleri ise dar ünlülerdir. Birinci gruptaki ünlülerin ikinci gruptaki ünlülere dönüşmesine ünlü daralması adı verilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D şıklarında ünlü genişlemesi izlenirken, E şıkkında bunlardan farklı olarak ünlü daralması görülür. Doğru cevap E’ dir.

Yanıt Açıklaması: Bir sözcükte iki sesin yer değiştirmesine göçüşme denir. Ancak daha az görülmekle birlikte, yan yana olmayan ünsüzler arasında da göçüşme olabilir. Yukarıdaki sözcüklerde yer değiştiren sesler yan yana değildir ve söyleyişte yerleri birbirleri ile değiştirmiştir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır. Çünkü "k itap" sözcüğü özel ad değildir. Yazım Kılavuzu ’na göre s onunda / p/, /ç/, /t/, /k/ ünsüzlerinden biri bulunan Meriç, Irak, Murat, Sinop gibi özel adlara ünlüyle başlayan çekim eki getirildiğinden yazımda ötümlüleşme olmaz: Meriç’i, Irak’a, Murat’ın, Sinop’a.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yazılı ve sözlü biçimlerin aynı olduğu yanılgısının nedeni Türkçenin Latin kökenli harflerle yazılmasının, diğer dillerle karşılaştırıldığında oldukça yeni olması ve bir sese bir harf denkliğine kısmen uyulmasıdır. Ancak her doğal dilde meydana gelen değişmeler Türkçede de görülmektedir. Bu nedenle bugün de yazı diliyle konuşma dili arasında farklar ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.