Final Sınavı - Türkçe Ses Bilgisi

Soru 1:

I. Standart dilde çeşitlenme çok sınırlıdır. II. Her doğal dil kendi içinde çok çeşitli nedenlerle farklı biçimlerde ortaya çıkar. III. Dilde yazım dışında kalan alanlarda kural koymak güçtür. IV. Dilin yazılı biçimleri genel olarak dinamiktir. V. Yazımdaki “karar verilmiş” tek biçimlilik, standart dilin tek biçimli olduğu şeklinde yorumlanmalıdır. Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I, II B) II, III C) I, II, III D) II, III, IV E) II, III, IV, V

Soru 2:

"Çok heceli Türkçe sözcüklerde söz sonu ötümsüz /ç/, /t/, /k/ ünsüzlerinin eklenmede ünlüden önce ötümlüleşmesi genel bir kuraldır." Aşağıdaki sözcüklerden hangisi ek aldığında bu kurala uymaz ?

A) sevinç B) ağaç C) anıt D) kanat E) bilinç

Soru 3:

Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde sıfırla nöbetleşme olayı anlam farkı yaratır?

A) koyu vermek B) biri birine C) dışarısı D) burada E) nerede

Soru 4:

Aşağıdakilerden hangisi söylendikleri gibi yazılan dilimize mal olmuş yabancı kökenli sözcüklerdendir?

A) kamu B) blender C) iskonto D) kampüs E) master

Soru 5:

"sen+e>sana" örneği aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) geniş ünlü ~ dar ünlü nöbetleşmesi B) uzunluk ~ kısalık nöbetleşmesi C) açık ünlü ~ kapalı ünlü nöbetleşmesi D) ünlünün sıfırla nöbetleşmesi E) ön ünlü ~ art ünlü nöbetleşmesi

Soru 6:

Aşağıdakilerden hangisinde sıfırla nöbetleşme nötrlenir?

A) Her işeburnunusokma! B) Oracığadevrildi. C) Kavşaktansola döndü. D) Kavuşmakhayal oldu. E) Küçücük birağzıvardı.

Soru 7:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinde ötümsüz sızıcı /s-/ ünsüzü, ötümlü sızıcı /z-/ ünsüzüne dönüşmektedir?

A) herkes B) yapıyoruz C) olmaz D) içiyoruz E) görüyoruz

Soru 8:

Aşağıdakilerden hangisi doğal dillerdeki varyantlaşma nedenlerinden biridir?

A) Coğrafya B) İlgisizlik C) Edebiyat D) İnternet E) Okuma alışkanlığının az olması

Soru 9:

Aşağıdaki hatalar Türkçe öğrenen yabancı bir öğrenciden alıntıdır. Bunlardan hangisi ötümlülük-ötümsüzlük nöbetleşmesi kuralının ihlâlinden kaynaklıdır?

A) *Kalpimi kırdın. B) *Burunu kanıyor. C) *Tavuk yumurtaladı. D) *Toplantı başlayor. E) *Bene sorsaydın cevaplardım.

Soru 10:

Türkçede alıntı sözcüklerde şu değişim gözlenmektedir: Kaynak Dil Türkçe tıbb tıp Bunun sebepleri nelerdir? i. Türkçe söz sonunda ötümlü ünsüzlerden kaçınır. ii. Türkçede söz sonunda ikiz ünsüz bulunmaz. iii. Türkçe söz sonunda ötümsüz ünsüzlerden kaçınır. iv. Eklenmede ötümsüz ünsüzler ötümlüleşir.

A) i, iv B) ii, iii C) i, ii D) ii, iv E) iii, iv

Soru 11:

I. Ötümlülük, bir sesin oluşumu sırasında ses tellerinin titreşmesi, ötümsüzlük ise titreşmemesi anlamındadır. II. Bir grup tek heceli sözcükte eklenme olmadan da söz sonundaki ünsüz ötümlüdür. Bunun nedeni ünlülerinin Ana Türkçe döneminde uzun olmasıdır. III. Ünlüsü Ana Türkçede kısa olan tek heceli sözcüklerde söz sonundaki ünsüzler ötümsüz kalır. IV. Ana Türkçede ünlüsü uzun olan çok sayıda tek heceli sözcük ise söz sonunda ötümsüz ünsüz bulundurur. Ancak bu ünsüz, ünlüyle başlayan bir ek gelmesi durumunda ötümlüleşir. Yukarıda, ötümlülük-ötümsüzlük nöbetleşmesi ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I, II B) II, III C) III, IV D) I, II, III E) I, II, III, IV

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi yazı dili-konuşma dili arasındaki farklardan kaynaklanan bir değişimi gösterir?

A) böyük / büyük B) İstanbul / İstambul C) gapı / kapı D) ilimon / limon E) deñiz/deniz

Soru 13:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinde uzatma işareti doğru olarak kullanılmıştır?

A) hulasā B) zāfer C) muhāfaza D) hāyır E) mantīki

Soru 14:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış yazılmış bir sözcük vardır?

A) Soba evi iyice ısıttı. B) Yıllar çok hızlı geçti. C) Seni yarın arayayım. D) Her şey çok güzel olacak... E) Yeni bir ev alıcak.

Soru 15:

Aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Türkçe sözcüklerde "j" sesi bulunabilir; örneğini ruj, staj, vb. B) Bütün ünsüzler kendilerinden sonra gelen /e/ sesi ile seslendirilmelidir. C) Türk alfabesinde /x/, /q/, /w/ ve /sh/ harfleri yer alır. D) Alıntı sözcükler Türkçenin söz varlığının bir parçası değildir. E) Alıntı sözcükler Türkçenin yapısal kurallarına bağlı değildir.

Soru 16:

Aşağıdaki sözcüklerin hangisinin hecelerine ayrılmasında bir yanlışlık yapılmıştır?

A) o-ku-tul-du B) sa-bah-tan C) ilk-o-kul D) ba-şöğ-ret-men E) ha-nı-me-li

Soru 17:

Türkçede söz sonunda bulunamayan ünsüzler ötümlü patlamalılardır. Bu durumda, aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kuralın istisnalarından sayılır?

A) ağaç B) kalıp C) anıt D) orak E) hakikat

Soru 18:

''Ağızların etkisi veya Arapça ve Farsça kökenli sözcüklerin söylenişindeki tereddütten kaynaklı olarak standart söyleyişte kısa ünlülü olan bazı sözcüklerin uzun ünlüyle söylendiği görülmektedir.'' Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki kurala örnek verilebilecek sözcüklerden biri değildir?

A) Hakem B) Dünya C) Zafer D) Lider E) Tarikat

Soru 19:

başlayın ~ başlıyın örneği aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Geniş ünlü- dar ünlü nöbetleşmesi B) açık ünlü- kapalı ünlü nöbetleşmesi C) Yuvarlak ünlü- düz ünlü nöbetleşmesi D) Ön ünlü- art ünlü nöbetleşmesi E) Ünlülerin sıfırla nöbetleşmesi

Soru 20:

Konuşma dilinde gözlemlenen "koruyan ~ korıyan, üşüyecek ~ üşiyecek, sürüyerek ~ süriyerek" gibi örneklerdeki ses nöbetleşmesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) açık ünlü ~ kapalı ünlü nöbetleşmesi B) geniş ünlü ~ dar ünlü nöbetleşmesi C) yuvarlak ünlü ~ düz ünlü nöbetleşmesi D) ön ünlü ~ art ünlü nöbetleşmesi E) ünlülerin sıfırla nöbetleşmesi