Türkçe Ses Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Ses grubunu temsilen kullanılan işaretler ve açılımları şöyledir: A: a, e I: ı, i U: u, ü X= ı, i, u, ü C = c, ç D = d, t K = k ve k (art damak ve ön damak k sesleri) G = g ve g (art damak ve ön damak g sesleri)

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Türkçede ünlülerin bir ayırıcı özelliği de, dudakların durumudur: Dudaklar düz durumdayken çıkarılan ünlülere düz ünlüler denir: /a/, /e/, /ı/, /i/ ünlüleri düz ünlülerdir. Eğer dudaklarda bir yuvarlaklaşma olur ise bu durumda yuvarlak ünlüler oluşur: /o/, /u/, /ö/, /ü/ ünlüleri de yuvarlak ünlülerdir. /u/ ünlüsü dudaklarda yuvarlaklaşma gertirdiğinden bu durumda üretilmesi diğerlerine göre daha zor olacaktır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır. Çünkü ünsüzlerden sadece /g/, /k/, /l/ seslerinin art ve ön damak biçimleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Ünsüzlerin Yan Yana Gelmesi: Hecede ünsüzlerin yan yana gelmesinin farklı kuralları vardır. Özellikle üniversiteye yeni başlayan öğrencilerde görülen yaygın bir yanlış ifadeye göre “Türkçede iki ünsüz yan yana gelmez”. Oysa Türkçede hece sonunda iki ünsüz yan yana gelebilir. Bu hece sözcük niteli­ğinde olduğu zaman söz sonunda bulunabilen ünsüz çiftleri ortaya çıkmış olur. Ayrıca iki ayrı hecede olmak kaydıyla söz içinde de iki ünsüz yan yana gelebilir: alt, üst, dört, ağaçta, birden, yolcu. Buradaki kural, “Türkçede iki ünsüzle hece başlamaz”, “Türkçede söz başında iki ün­süz yan yana bulunmaz” şeklinde ifade edilmelidir. Yani klima, tren, vb. gibi iki ünsüzle başlayan alıntılar Türkçenin ses yapısına aykırıdır. Kredi sözcüğü de bunlar arasındadır. A ve B şıklarında ünsüz çiftleri sonda, D ve E şıklarında ise ardışık ünsüzler iki ayrı hecede kullanılmıştır. Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Buradan dil göstergelerinin, gösterilenle gösteren arasındaki ilişkinin nedensiz olduğu ortaya çıkar. Çünkü arada bir nedenlilik ilişkisi olsaydı, bütün dillerde aynı sesler yan yana gelerek aynı kavram ya da nesneyi gösteriyor olacaktı. Oysa, örneğin Türkçedeki su göstergesi İngilizcede water, Arapçada ab, Rusçada voda, Macarcada víz ile karşılanmaktadır. Azericede hoşuma geldi ile ifade edilen anlam, Türkçede hoşuma gitti biçiminde karşılık bulur. Göstergenin nedensizliği denilen bu durum, dil bilimsel araştırmalarda en önemli ilkelerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Sözcüğün ilk hecesinde yuvarlak ünlü varsa sonraki hecelerde ya dar-yuvarlak ya da düz-geniş ünlü olur. O halde 2 yanlış, diğer ifadeler doğrudur. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı B'dir.

Yanıt Açıklaması: Aralarında gösteren-gösterilen ilişkisi bulunan her nesne ya da durum bir göstergedir. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, gösterge ilişkisinin oluşabilmesi için bir gösteren ve bir gösterilen gereklidir. Göstergeler kendiliğinden oluşabileceği gibi üzerinde anlaşmaya varılarak da oluşturulabilir. O¨rneğin gökte siyah yağmur bulutlarının oluşması bir gösterendir. Gösterdiği, yani gösterilen ise yağmur yağacağıdır. Bu durumda aradaki gösterge ilişkisi doğal- dır, yani insan tarafından belirlenmemiştir. Trafik lambaları ise üzerinde anlaşmaya varılmış bir göstergedir. Hangi renk ışık yandığında sürücü ve yayaların nasıl davranacağı üzerinde daha önceden anlaşmaya varılmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Alemdeki a normal a ile bayrak anlamına gelir. Ön a ile dünya anlamına gelmektedir. Bu nedenle cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda verilenlerin tamamı, ünsüzlerin sınıflandırmasında kullanılmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel çalışmalarda eklerin bütün varyantlarını yazmak yerine daha pratik bir yol tutulur ve hepsini temsilen semboller kullanılır. Burada alışılmış uygulama, değişken seslerin temsilen büyük harf verilmesidir. Buna göre, şıklarda listelenen sembollerden -DI , yalnızca –dı, -di, –tı, -ti çeşitliliğinin; -DU , yalnızca –du, -dü, -tu, -tü çeşitliliğinin bir ifadesidir. –(y)DI ve –yDI , /y/ sesinin eke değil köke ait olması sebebiyle yanlıştır. –DX gösterimi ise, verilen örneklerde yer alan -dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü değişkelerinin tamamını kapsar.

Yanıt Açıklaması: Dilin ön tarafının ön damağa doğru kabararak, havayı engellemesiyle oluşan sesler, ön damak sesleridir: /g/, /k/, /l/, /r/, /y/ sesleri bu gruba girer. /n/ve /t/ ise dil ucu-diş ünsüzüdür. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: I. Adlar, sıfatlar, zamirler ve çok heceli, birleşik olmayan eylem gövdelerinde vurgu son hece üzerindedir. II. Abartma sıfatları ile zarfarın vurgusu ilk hecededir. III. Dört heceli Türkçe yer adlarında vurgu ikinci hece üzerindedir. ifadeleri doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Yan sözcüğü hem yanmak hem de bir yön anlamına gelir. Bu nedenle doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sözcükte her seferinde önce gelen sesin niteliği, sonra gelenin niteliğini belirler. Sözcüğe ek gelmesi durumunda, ekin ön ünlülü mü yoksa art ünlülü mü olacağı sözcüğün son hecesinin niteliğine bağlıdır. “ge-lin” kelimesinin son ekinde ön damak ünlüsü olduğundan ek, ön damak ünlüsünü barındırabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: simit sözcüğünün sonundaki t sesi ötümsüz olduğundan simitçi şeklinde ek alarak ötümlülük-ötümsüzlük uyumu sağlanmaktadır. Doğru yanıt B seçeneği.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Söyleyişte uyumu bozan ve /g/, /k/, /l/ harfleriyle gösterilen ön damak seslerinde ise özellikle Arapça ve Farsçadan alınan sözcüklerde, hecedeki uyumsuz ünsüzden hemen önce veya sonra gelen ünlünün üzerine düzeltme işareti “^” konulmaktadır. Daha önceki Yazım Kılavuzu’ nda Batı dillerinden alınan sözcüklerde de bazı du­rumlarda düzeltme işareti kullanılmaktaydı. Günümüzde geçerli olan Yazım Kılavuzu ’na göre Batı dillerinden alınan sözcüklerde düzeltme işareti kullanılmaz. A, B, C, E şıklarındaki sözcükler Batı dillerinden alıntıdır. Doğru cevap D' dir.