Final Sınavı - Türkçe Ses Bilgisi

Soru 1:

Standart Türkçede, eklenme sırasında köke ait ön ünlünün art ünlüye değiştiği tek örnek hangi zamirlerde görülür?

A) biz-siz B) ben-o C) ben- sen D) sen-siz E) o- biz

Soru 2:

Yad sözcüğünde birincil ........... ünlü vardır. Boş alana aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Art B) Ön C) Kısa D) Uzun E) Düz

Soru 3:

I. Standart dil ile ağızları veya farklı ağız gruplarını kesin sınırlarla birbirinden ayıracak dil bilimi ölçütü yoktur. II. Bir ağız temel alınarak geliştirilen standart dil, zamanla resmi ve yarı resmi ortamlarda kullanılmak suretiyle yaygınlık kazanır. III. Standart Türkçenin bölgeler üstü bir geçerlilik kazanması, yüzyıllar öncesine dayanır. IV. Osmanlı yazı dili, standart bir dildir. V. İstanbul ağzına dayanan standart yazım kurallarının kayıt altına alınması, 1800’lü yıllarda mümkün olmuştur. Standart dil ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I, II B) I, II, III C) II, III, IV D) I, II, III, IV E) I, II, III, IV, V

Soru 4:

I. Büzülme II. Göçüşme III.Hece düşmesi IV.Düzleşme V.ukarıdaki ses olaylarından hangileri ünlülerde ve ünsüzlerde meydana gelen ses olaylarındandır?

A) I, II B) I, III, V C) III, IV, V D) III, IV E) I, IV, V

Soru 5:

Aşağıdakilerden hangisi standart söyleyişte görülen dikkat çekici ses olaylarından biri de yabancı sözcüklerdeki artdamak ünlüleri yanında kullanılan öndamak /l/ sesinin artdamaksıllaşmasına örnektir?

A) Lüleburgaz B) leylak C) lüle D) leylek E) rol

Soru 6:

koruya ~ korıya aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Uzunluk- kısalık nöbetleşmesi B) Yuvarlak ünlü- düz ünlü nöbetleşmesi C) Ünlülerin sıfırla nöbetleşmesi D) Ön ünlü- art ünlü nöbetleşmesi E) Geniş ünlü- dar ünlü nöbetleşmesi

Soru 7:

Ariyim Arayım Arıyım Ariyım Standart dilde, söyleyişte gözlenen dikkat çekici ses özelliklerinden biri de geniş ünlülerdeki daralmadır. Yukarıda 'arayayım' kelimesi için verilenlerden hangisi/hangileri bu duruma örnek teşkil eder?

A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) III ve IV

Soru 8:

Eski Türkçedeki derşürmek sözcüğünün Türkiye Türkçesinde devşirmek olması aşağıdaki ses olaylarının hangisiyle açıklanabilir?

A) büzülme B) dudaksıllaşma C) aykırılaşma D) düzleşme E) göçüşme

Soru 9:

Ağızların etkisiyle ortaya çıkmış olan dikkat çekici bir ses olayı da Arapça ve Farsça kökenli bazı sözcüklerdeki uzun ünlülerin kısa söylenmesidir. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek bir kelimedir?

A) Yalın B) Yakın C) Dünya D) Adam E) Melek

Soru 10:

Aşağıdaki kelimelerden hangisinde standart ağız vurgusu doğru verilmiştir?

A) MAşa B) MANkafa C) Pİde D) SOpa E) ERzincan

Soru 11:

I. rab-rabbi. II. hak-hakkı. III. hac-hacca. IV. zan-zannet. V. cez-cezza Yukarıdakilerden hangileri, söz sonunda tek ünsüz - ikiz ünsüz nöbetleşmesine örnek olarak verilebilir?

A) I, II, III B) II, III, IV C) III, IV, V D) I, II, III, IV E) I, II, III, IV, V

Soru 12:

Aşağıdakilerden hangisi ağızların standart dile etkisine yönelik doğru bir bilgidir?

A) Eski Türkçede yer sözcüğü Anadolu Ağzında "yir" şeklinde söylenmektedir. B) Artdamaksıl “k” ünsüzü Doğu Anadolu’da “t” olarak söylenmektedir. C) Bazı sözcüklerde “j” yerine “c” kullanılmasına genellikle sözcük sonunda rastlanmaktadır. D) Kıbrıs ağzında aşık sözcüğü âşık şeklinde söylenmektedir. E) Ağızların etkisiyle hakem sözcüğü hâkem şeklinde kısa ünlüyle söylenmektedir.

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi özellikle Doğu Anadolu ağızları ile Kıbrıs ağızlarının etkisiyle ortaya çıkmakta olan ünlü kısalmasına örnek kelimelerden biridir?

A) Akıl B) Aşık C) Kalem D) Yabancı E) Ders

Soru 14:

Arapça aslında ikinci hecesi uzun olan hayat sözcüğü tek başına iken veya ünsüzlerden önce kısalmış ve sözcük hayat biçimini almışken sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde ünlü yeniden uzamaktadır: hayatım. Bu örneklerde yer alan ses değişmeleri aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) En az çaba yasası B) Dil planlaması C) Tarihsel süreç D) Dil ilişkileri E) Yazı-konuşma dili farkları

Soru 15:

yaşıl > yeşil bış > piş yana > yine Yukarıdaki örneklerde hangi ses olayı yer alır?

A) Öndamaksıllaşma B) Artdamasıllaşma C) Yuvarlaklaşma D) Düzleşme E) Uzama

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi yazı dili ile konuşma dilinin farklılığını gösteren en iyi örnektir?

A) Merhaba B) Gelir C) Bursa D) Kirpik E) Adet

Soru 17:

“ileri” sözcüğünün “ireli”, “bulgur” sözcüğünün “burgul”, “satranç” sözcüğünün “santraç” biçimindeki kullanım örnekleri hangi ses olayı ile ilgilidir?

A) uzak göçüşme B) ötümlüleşme C) düzleşme D) aykırılaşma E) dudaksıllaşma

Soru 18:

Eski Türkçede “saklanbaç” biçiminde kullanılan sözcüğün Türkiye Türkçesinde “saklambaç” biçiminde bir değişikliğe uğraması hangi ses olayı ile açıklanabilir?

A) Öndamaksıllaşma B) Büzülme C) Benzeşme D) Aykırılaşma E) Ünsüz ikizleşmesi

Soru 19:

Aşağıdakilerden hangisi Türkçedeki ön, yuvarlak, dar ünlüdür?

A) e B) ö C) i D) ü E) u

Soru 20:

Gilette (özel ad) türkçe söylenişi aşağıdakilerden hangisinde yanlış verilmiştir?

A) Dosya B) Function C) Station istasyon D) Jury E) Urbin