Türkçe Ses Bilgisi

Yanıt Açıklaması: Yalnızca B seçeneğinde, en küçük çift oluşturan iki sözcük birbirinden /c/ ve /ç/ sesbirimleri arasındaki fark sayesinde ayrılır. Bu iki sözcüğü oluşturan diğer sesler ortaktır. Bu durumda A seçeneğinden başka örnek yoktur ama A doğru cevap olamaz çünkü Türkçe'de "cember" diye bir sözcük yoktur, bu da zaten yıldız işaretiyle belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Eklerin bağımsız olarak kullanılamadıklarını, ancak bir sözcüğe eklenmek suretiyle kullanılabileceğini göstermek için bitişme yerine bir çizgi konur. bu da "Tire" dir.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli nedenlerle önlük-artlık uyumunun dışında kalan Türkçe kökenli sözcükler de vardır. Uyumdan çıkmanın en önemli nedeni kimi eklerin tek biçimli oluşudur. Uyuma girmeyen tek biçimli ekler ön ya da art ünlülü olabilir. -yor, -man, -ımtırak, -daş art ünlülü; ken, -ki, -leyin ön ünlülü eklerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ünlüler, tek başlarına söylenebilir ve hece kurabilirler. Ünlülerin süresi, yani ünlünün uzun olup olmaması sınıflamada önemlidir. Türkçede ünlülerin tamamı ağız ünlüsüdür, geniz ünlüsü yoktur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkçe kökenli, iki heceli yer adlarında vurgu ilk hecededir. Örneğin, GÖLcük, KAyaş, SÖğüt vb. Doğru yanıt C seçeneği.

Yanıt Açıklaması: Bu kurallardan yalnızca A doğrudur. E bunun tersidir, diğerleri ise yanlış bilinen kuralı çürüten olguların farklı biçimlerde söylenişinden ibarettir.

Yanıt Açıklaması: U¨nsüzlerden sadece /g/, /k/, /l/ seslerinin art ve ön damak biçimleri vardır; ama bunlar bağımsız sesbirimler olmalarına rağmen alfabede farklı işaretlerle gösterilmezler. Doğru yanıt A seçeneği.

Yanıt Açıklaması: Eklerdeki çeşitlenmenin nedeni ünlü ve ünsüz uyumlarıdır. Tek biçimli az sayıda örnek dışında ekler ünlü ve ünsüz uyumlarına göre çeşitlenirler. Ses aygıtı, konuşma organlarını içeren konuşma düzeneği; sesbirimler, anlam ayırıcı en küçük ögeler; transkripsiyon, sözlü ağız malzemesinin konuşulduğu anda veya kaydedilerek daha sonra yazıya aktarılması; gösterge ise gösteren-gösterilen ilişkisini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Vurgu konusunu karmaşık kılan nedir, sorusuna verilebilecek birden fazla cevap vardır. Her şeyden önce Türkoloji çalışmalarında dikkat, yazılı dil üzerinde yoğunlaşmış, yazı dili doğru ve araştırılmaya layık biçim olarak görülmüş, konuşma dili ise ihmal edilmiştir. Türkçe dil bilgisi kitaplarının anlaşılabilir gerekçelerle, bilinçli olarak standart yazı dili şekillerine dayanmaları, kural koyucu bir yaklaşımla yazılmaları, dil politikasından kaynaklanan beklentilere yer vermeleri vurgunun göz ardı edilmesinde önemli bir rol oynar.

Yanıt Açıklaması: I ve IV. maddelerde verilen bilgiler doğru değildir. Çünkü adlar, sıfatlar, zamirler ve çok heceli, birleşik olmayan eylem gövdelerinde vurgu son hece üzerindedir.  Abartma sıfatları ile zarfların vurgusu ilk hecededir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dillerdeki değişme ve gelişmeler de dili konuşan topluluğun az veya çok oranda katılmasıyla gerçekleşebilir. Herhangi bir topluluktan bir kişi dili tek başına dönüştüremez. Bu nedenle dil toplumsal bir olgudur. Diğer şıkların hepsi de dil ile ilgili yanlış bilgilerdir.

Yanıt Açıklaması: Arapça, Farsça ve Türkçe kökenli birleşik yer adlarında öbek vurgusu yerini korur yani vurgu ilk sözcüğün son hecesi üzerindedir: VAK fıkebir (

Yanıt Açıklaması: /o/ ünlüsü art, geniş, yuvarlak bir ünlüdür. Bu sesin yalnızca darlık özelliği değiştirildiğinde art, dar, yuvarlak bir ünlü olan /u/ elde edilir. Bu durumda ise sözcük kol iken kul biçimini alır. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Çünkü /a/, /ı/, /o/, /u/ ünlüleri art damak; /e/, /i/, /ö/, /ü/ ünlüleri ise ön damak sesleridir.

Yanıt Açıklaması: Bir metni oluşturan sözcükler arasında kısa aralıklar bulunur. Bu aralıklar sözcük sınırlarını, öbek sınırlarını, ögeleri veya cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Harfleri ayırmak için kullanılmaz.

Yanıt Açıklaması: Fonoloji zihinsel dil bilgisindeki kurallarla ilgilenir. Seslerin bir dilin ses sistemi içindeki işlevlerine odaklanır. Temel sorusu bir sesin belli bir dilin ses sisteminde anlam ayırıcı işlevinin olup olmadığı, bir dildeki ses arasındaki farkın anlamı ayırıp ayırmadığıdır. Fonetiğin aksine belli bir dildeki seslerin o dildeki işlevlerini, birbiriyle etkileşimlerini, diziliş ve değişim kurallarını inceler. Konusu gerçek sesler değil, soyut seslerdir. Fonetik, insan dilindeki tanımlanabilen, gerçek sesleri inceler. Bunu yaparken herhangi bir dile bağlı kalmaz. Genel olarak sesler nasıl çıkarılmaktadır, boğumlanma özellikleri nelerdir; ölçülebilir akustik dalgalar olarak fiziksel özellikler nelerdir, üretilmelerindeki fiziksel ilkeler ve sesletim süreleri nedir? gibi sorulara cevap arar. Bu nedenle cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe kökenli sözcüklerde bulunan ünlüler ilk üç ölçüt göz önüne alınarak şöyle gösterilebilirler: Art Damak-Düz-Geniş: a                        Ön Damak-Düz-Geniş: e Art Damak-Düz-Dar: ı                            Ön Damak-Düz-Dar: i Art Damak-Yuvarlak-Geniş: o                 Ön Damak-Yuvarlak-Geniş: ö Art Damak-Yuvarlak-Dar: u                   Ön Damak-Yuvarlak-Dar: ü

Yanıt Açıklaması: "efendim" sözcüğü “Anlamadım, tekrar eder misiniz?” anlamında kullanılacaksa yükselen tonla, çağrıya karşılık olacaksa düz tonla, bir söze başlanacaksa alçalan tonla söylenir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: /a/, /ı/, /o/, /u/ ünlüleri art damak, /e/, /i/, /ö/, /ü/ ünlüleri ise ön damak sesleridir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Bazı Türkçe kökenli sözcüklerde önlük-artlık uyumunun olmaması sözcüğün tarihsel süreç içinde uyumdan çıkmış olmasıdır. Eski Türkçede “karındaş” günümüz Türkçesinde “kardeş” biçimini almıştır. Doğru cevap A’dır.