Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri

Yanıt Açıklaması: Şehzade Sultan Selim adına yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mecalisü’n-nefais 15. yüzyıl tezkiresidir.

Yanıt Açıklaması: Beytin günümüz Türkçesine çevirisi "Gönülde epeydir sevgilinin saçı hayali var imiş; canım içinde yatan bin başlı bir ejderha bulunmaktaymış." şeklindedir. Görüldüğü gibi ejderhaya benzetilen unsur sevgilinin saçının hayalidir.

Yanıt Açıklaması: Hepsi Aşık Çelebi'ye ait olan bu eserler içinde en önemlisi a şıkkıdır. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı biyografisi daha önce var olan bir geleneğin izleyicisi olduğu için bu eserler öncelikle bir ön sözle (mukaddime) başlar. Bu bölümde yazar Tanrı’ya hamd, peygambere dua ettikten (hamdele ve salvele) sonra kitabını niçin yazdığını anlatır. Bu kısımda üzerinde ısrarla durulan konular Kuran’da şiirle ilgili hükümlerin nasıl yorumlanması gerektiğidir. Tanrı’nın insanlara verdiği en değerli nesne konuşma ve yazma yetisidir. Bu yüzdendir ki şiirin tarihi insanla yaşıttır ve ilk şiir Hz. Âdem tarafından söylenmiştir. Bu bölümde bazan tezkireci eserini hangi yöntemleri kullanarak yazdığını ve eserine girecek isimleri nasıl seçtiğini de anlatır. Bu yüzdendir ki tezkirelerin bir bölümünün mukaddimesi orjinal birer poetika denemesi gibidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 17.yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını kaleme almışlardır. İlk örnek olan Sehî Tezkiresi , üslûp, ifade ve terminoloji açısından da acemilikler gösterir. Bu konuda Latifî Tezkiresi daha sonraki yazar­lara modellik etmiştir. Tezkirecilik biyografik künye yazıcılığını esas aldığı için yazarı ortaya koyduğu eserden daha önde tutup sanatın kaynağındaki insan unsuruna yönelir. Bu yüz­dendir ki tezkirelerde sanata yönelik değerlendirme unsurları büyük ölçüde şaire yöneliktir.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyıl tezkirelerinin özelliklerinden biri, ele aldıkları şairlerin büyük bölümünün kendi dönemlerinden önce yaşamış olmalarıdır. Bu yüzden biyografiler, toplanan bütün bilgileri kapsadığından uzundurlar. Örnek şiirler çok yer tutmaz. 17. yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını ele almışlardır. Biyografiler kısalmış, örnek olarak verilen şiirler artmıştır. Riyazî Tezkiresi, bu iki yüzyıl arasında bir geçiş dönemi eseridir. Şekilde meydana gelen bu değişiklikler, giderek antoloji tipi tezkireler tarzının doğmasına neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 640 şair biyografisi ile tezkire geleneğinin en hacimli örneklerinden ve edebiyat tarihimizde en çok istinsah edilen eserlerden biri olan Hasan Çelebi Tezkiresi, daha sonra Beyanî tarafından telhis (kısaltılmış) edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Poetika: Bir sanat dalı üzerine üretilen düşünce ve teoriler bütünüdür. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sehi Bey 16. Yüzyıl tezkirecilerindendir.

Yanıt Açıklaması: Hasan Çelebi, Kınalızadeler diye anılan bir aileye mensuptur. 1604 yılında vefat etmiştir. Dürer ü Gurer hukuk alanında yazdığı haşiyelerdir.

Yanıt Açıklaması: 640 şair biyografisi ile tezkire geleneğinin en hacimli örneklerinden ve edebiyat tarihimizde en çok istinsah edilen eserlerden biri olan Hasan Çelebi Tezkiresi, daha sonra Beyanî tarafından telhis (kısaltılmış) edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: doğru yanıt d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Beyanî, kendi adıyla veya Tezkire-i şuara olarak bilinen eserini, 16. yüzyılın en son tezkiresi olarak 1597-1598 yılında kaleme almıştır. Beyanî Tezkiresi, toplam 640 biyografi içeren Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiresi’nin özeti mahiyetindedir.

Yanıt Açıklaması: E şıkkı Aşık Çelebi'ye ait bir eserdir. Diğerleri içinde de soruda belirtilen özelliği taşıyan eser A şıkkıdır. Cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Doğru

Yanıt Açıklaması: Gülşen-i Şuara, daha önceki devirlerde yaşamış eski şairleri kadrosu dışında tutup yalnız kendisinin çağdaşı olan şairleri alması bakımından farklılık arz eder. Bu asrın diğer tezkireleri, zamanca çerçevelerini 14. yüzyılın sonlarına kadar çıkarırlarken Ahdî eserini sadece kendi yaşadığı çağ ile hatta ilk tertibinde Kanunî Sultan Süleyman devri ile sınırlandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tasniflerini tabaka üzerine kuranlar herat tezkireleridir. Latifi bu yöntemi çok pratik bir şekle dönüştürmüş ve şairleri alfabetik olarak sıralamaya başlamıştır. Latifî sadece tertip tarzıyla değil, biyografiye kazandırdığı ivme ile artık klasik biyografinin sınırlarını da çizmiş, kendinden sonraki biyografi yazarları da büyük ölçüde onu izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, Sehî Bey’in 1538 yılında Edirne’de tamamladığı Tezkire-i Sehî olarak da bilinen Heşt behişt ile başlar.

Yanıt Açıklaması: Tabakat: Sıra halinde üst üste konulmuş şeyler; zümre, sınıf, nesil ve kuşaklar. Aynı çağda yaşamış, aynı bilim dalıyla uğraşmış, kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adı.