Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri

Yanıt Açıklaması: Hatimetü’l-eşar: Fatîn’in en önemli eseridir. 672 şairin hayatından söz eden tezkire, bu hâliyle Türk edebiyatının en hacimli şair tezkirelerindendir. Eser, Salim Tezkiresi’nin bıraktığı 1721’den 1853’e kadar Osmanlı ülkesinde yetişen şairler hakkında bilgi içerir.

Yanıt Açıklaması: Kâfile-i Şuara: Osmanlı devletinin kuruluşundan başlayarak 1873 tarihine kadar yaşayan şairleri bir araya getirmek üzere yazılmış olan son devir tezkirelerindendir. Tevfîk Bey, eserinin ön sözünde Tanzifat müdürlüğü sırasında gazeteciliği bırakarak araştırmacılığa yöneldiğini ve öteden beri yazmayı düşündüğü bu eser üzerinde çalışmaya başladığını anlatmıştır. Eski tezkireleri tarayıp tanınmış şairleri seçmiş, onların verdikleri bilgileri karşılaştırıp bazılarını özetleyerek tezkiresine almış ve şiirlerinden örnekler vermiştir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 84. sayfasında Tezkire-i Mucib adlı eserin daha önceki tezkirelerde geçmeyen on bir şaire yer vermesi bakımından önemli olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt d şık kıdır.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyıl, Türk edebiyatında 15. yüzyıldan, Anadolu’da ise 16. yüzyıldan itibaren süregelen tezkirecilik geleneğinin son örneklerinin verildiği bir dönemdir. Bu dönemde tezkirecilik geleneği yerini modern biyografiye bırakmıştır.

Yanıt Açıklaması: Safayî Anadolu’nun çeşitli illerinde ve Halep, Kudüs ve Kahire’de kadılık yapmış olan tezkirecidir.

Yanıt Açıklaması: Tezkiretü’ş-şuara: Ârif Hikmet Bey’in önemli eserlerinden biri tezkiresidir. Kendi adıyla anılan tezkiresinde, 1592-1837 yılları arasında yetişen 203 şairin hayatı anlatılmış ve şiirlerinden örnekler verilmiştir. Alfabe sırasıyla düzenlenen tezkirede yer alan şairlerin bir kısmının hayatı, eserleri ve sanat anlayışları hakkında oldukça geniş bilgiler bulunurken, bazılarından ancak bir iki satırla söz edilmesi eserin tamamlanamadığını göstermektedir. Ali Emirî Efendi, bazı şairler hakkında tezyil notuyla esere ilavelerde bulunmuştur. Tezkirenin fihristinde yer alan şairlerden yedi kadarına da içeride yer verilmediği görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gamname, Güftî’nin Varadin kadısı iken yazdığı 2000 beyitlik bir mesnevidir. Devriyle ilgili bir şikâyetnamedir.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyıl tezkirelerinde şairlerin hayat hikayeleri uzun ve detaylı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: "Tezkiretü'ş-Şuara adlı eserin şairi "Arif Hikmet"tir.

Yanıt Açıklaması: Faizî, 1620’de II. Osman’ın katli sırasında saraydaymış. Bu olayın üzüntüsüyle hastalandı ve 1622’de öldü. Mezarı Melul Emir Efendi Mektebi sahasındadır.

Yanıt Açıklaması: Riyazî (1572-1644), tanınmış Birgili ailesindendir. Mekke’de doğdu. Asıl adı Mehmet olup 16. yüzyıl bilginlerinden Mehmet Birgivî’nin torunu, bazı tasavvufî eserlerin sahibi ve devrinin tanınmış bilginlerinden Mustafa Birgivî’nin oğludur.

Yanıt Açıklaması: Zübdetü’l-vakı’at, Hüseyin Ramiz’in bir tarih kitabı olan eseridir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Divan: Divan edebiyatı’nın son dönemdeki en önemli temsilcilerindendir. Divanda Türkçe şiirlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça şiirleri de bulunmaktadır. El-Ahkâmü’l-meriyye: Zamanının tapu düzenlemesini içeren bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: Kaşgarlı Mahmut’un o zamana kadar ele geçmeyen meşhur Divanu Lügati’t-Türk'ü  bularak ve bu eseri bilim âleminin hizmetine sunmuş olan bu yazar "Ali Emirî"dir.

Yanıt Açıklaması: Nail Tuman’ın şimdiye kadar ikisi yayınlanmış dört eseri vardır. Bu biyografi ve bibliyografi çalışmaları şunlardır: İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Hamseler Katalogu, Türk Musikişinasları Tarihi, Lügat-ı Tarihiye ve Tuhfe-i Naili^’dir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kitabımızın 95. sayfasında verilen bu gazelin son beytinin günümüz Türkçesine çevirisi “Elif, Âkif’in gazelini tanzir edeyim derse, afyonun verdiği zayıflıkla eli titrer, kale­mi düşer.” şeklindedir. Buradaki “Elif”, Elif Ahmet Dede’yi ifade etmektedir. Bu nedenle sorunun çözümü C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yazarı Ali Emirî olan ve dönemin sultanı  Abdülhamit'e ve diğer padişahlara övgülerde bulunduğu bu eserin adı "Cevahirü'l Müluk" tür. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: doğru yanıt b şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hacı Tevfik Efendi’nin tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Doğru cevap B'dir.