Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri

Yanıt Açıklaması: Füsul-i Erbaa, Latifî’nin dört mevsimin özelliklerini sanatlı bir dille anlattığı nazım nesir karışımı bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: Tabakat: Sıra halinde üst üste konulmuş şeyler; zümre, sınıf, nesil ve kuşaklar. Aynı çağda yaşamış, aynı bilim dalıyla uğraşmış, kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adıdır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’deki pek çok türde ilk çalışmanın sahibi olan Ali Şir Nevayî’ye (1441- l50l) ait Mecalisü’n-nefais (y.1491) adlı Çağatay Türkçesi’yle yazılmış eser, Türk edebiyatında tezkire türüne ilk örnektir

Yanıt Açıklaması: Âlî'nin Künhü'l-Ahbâr'ının  4. rüknünde Osmanlıların ortaya çıkışından 1007 (1598-99) yılına kadar olup biten olaylardan, devrin devlet adamlarından, bilginlerden, şeyhlerden ve şairlerden bahsedilir.

Yanıt Açıklaması: Âşık Çelebi'nin tezkiresi Anadolu sahası tezkirelerinin ilk örneklerinden birini teşkil eder. Eserde Türkçenin başarılı kullanımı ve renkli bir üslup dikkati çeker. 426 şair hakkında bilgi veren eser en hacimli tezkireler arasında yer alır. Bu eser hakkında yapılan eleştirilerin en önemlisi şairlerin ebced hesabına göre sıralanmış olmasıdır. Bu noktada eser alfabetik değil ebcede göre sıralanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yanıt d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Evliya Çelebi, Tezkire yazmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir şairin diğer bir şairin şiirinden bir parçayı kendi şiirinin içinde zikretmesine tazmin denilmektedir. Tazmin edilen şiirin sahibi kolayca bilinen tanınmış biri olmalıdır, bilinmiyorsa şairin ismi belirtilir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında şair biyografisi, yani tezkire olarak 35 eser bulunmaktadır. Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye adlı tezkire, Esrar Dede’ye aittir.

Yanıt Açıklaması: Tezkirelerin sonunda hatime adı verilen bir sonuç bölümü yer alır.

Yanıt Açıklaması: Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, Sehî Bey’in 1538 yılında Edirne’de tamamladığı Tezkire-i Sehî olarak da bilinen Heşt Behişt ile başlar.

Yanıt Açıklaması: Heşt Behişt’te bulunan 241 şair hakkında fazla bilgi verilmemiş; hayatları kısaca anlatıldıktan sonra, şiirleri ve sanatları konusunda birkaç söz söylenmiş ve örnek olarak şiirlerinden bir ya da birkaç beyit alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ali Emirî Efendi, Tezkire-i Şuara-yı Amid’ de ve İşkodra Şairleri ’nde sadece aynı şehirde doğan biyografilerden ibaret tezkire haline getirdi.

Yanıt Açıklaması: Envârü’t-tenzil, Hasan Çelebi'nin Kur’an’ın şerhine dair yazdığı Arapça eseridir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’deki pek çok türde ilk çalışmanın sahibi olan Ali Şir Nevayî’ye 1441- l50l yılları arasında yaşamıştır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Mutavvel'i yazan Hasan Çelebi'dir.

Yanıt Açıklaması: Bugün Afganistan sınırları içerisinde bulunan Herat şehri Timurlular döneminde önemli bir kültür merkeziydi. Timurlulardan Şahruh, Miranşah ve Ebu Said’e tahtlık görevi de yapan Herat en görkemli devrini Hüseyin Baykara döneminde (1469-1506) yaşar. Sultan Baykara etrafında toplanan sanatkârlar, adeta bir ekol meydana getirirler. Herat’ta teşekkül eden bu atmosfer çok geçmeden ortak İslam kültürünün yaşama üslubuna hâkim olduğu diğer ülkeleri de etkisine alır. Bu kültürel birikim Osmanlı sultanlarının da dikkatini çeker. Türk tezkirecilik geleneği de Herat’ta başlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyıl tezkirelerinin bir özelliği, ele aldıkları şairlerin büyük bölümünün kendi dönemlerinden önce yaşamış olmalarıdır. Bu yüzden biyografiler, toplanan bütün bilgileri ihtiva ettiklerinden, uzundurlar. Buna karşılık örnek şiirler ortalama biyografinin üçte biri kadar bir bölümü kapsar. 17.yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını kaleme almışlardır. Bu yüzden söylenen şeyler bilineni tekrarlamak anlamına gelecek bilinen şeyler olduğu için biyografiler kısalmış, buna karşılık örnek verilen şiirler artmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hasan Çelebi, 1586 yılında Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiresi veya Tezkiretü’ş-şuara olarak bilinen eserini, 16. yüzyılın beşinci tezkiresi olarak Sehî, Latîfi, Ahdî ve Âşık Çelebi Tezkireleri’nden sonra kaleme almıştır.