Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri

Yanıt Açıklaması: “Hika^ye”, Türk kültür tarihinde en azından bin yıllık geçmişe sahip ve giderek zenginleşen bir anlam çemberi içinde köklü, yaygın bir kelime ve kavramdır. Kelime kültür tarihimizde; “tarih, destan, kıssa, masal, mesel, menkıbe, rivayet, la^tife, fıkra, hurafe, roman, öykü, anlatı, benzetme” anlamlarında da kullanılmıştır. Bunlardan “destan”, “kıssa”, “masal”, “menkıbe”, “la^tife”, “fıkra”, “öykü” ve “roman” bugün ayrı birer tür olarak kabul edilir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yazar soruyu bazen kendi kendine bazen de okuyucuya sorar.

Yanıt Açıklaması: Verilen eserlerden İlk Namaz ve And çocukluk hikayelerini, Kurumuş Ağaçlar folklorik unsurları, Beyaz Lale hayatın içerisinden gözlemlerini anlatır. Diyet ise tarihi bir olayı konu edinir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: II. ve IV seçenekte verilen bilgiler çeldirici olarak kullanılmıştır. II.  Sohbet türünde olduğu gibi fıkra türünde de kişisel görüşler dile getirilir. IV. Sohbet yazılarında yazar daha pişkin, daha usta olmaya bakar. Okuyucunun zihnini kamçılamaya çalışırken amacına ulaşmak için ara sıra duygu tellerine de basar. Veya acı durumları ortaya koyarken dertleşmek kaygısıyla, teselli etmek isteğiyle ruhunu okuyucunun ruhuna eş eder, onunla birlikte üzülür, şikâyet eder. Bazen de olayların üstüne çıkarak öğüt veren olgun biri durumuna geçer. Bütün amacı okuyucuyu kendine çekmek, kendi havasına sürüklemektir. Bu özellik sohbet türünü fıkradan ayırır. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Karabibik, Tanzimat dönemi hikayelerindendir. Diğerleri Servet-i Fünun hikayeleridir.

Yanıt Açıklaması: Fotoğraflar en önemli başvuru kaynağıdır.

Yanıt Açıklaması: Sohbet sözcüğü, dilimize Arapçadan geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında sohbet türünde yazılmış olan “Eşref Saati” adlı eser Şevket Rado’ya aittir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok romanları ile tanınan Peyami Safa (1899-1961), edebiyata adımını, genç yaşta Alemdar gazetesinin açtığı hikaye yarışmasında kazandığı birincilikle atar.

Yanıt Açıklaması: Realizm akımının etkisi Cumhuriyet'ten önce de vardır.

Yanıt Açıklaması: Bacon tarzı olarak da bilinen formal denemede yazar bir otorite kimliğinde konuşur ya da en azından o konuda yüksek bir bilgi sahibi bir insan konumunda konusunu derli toplu izah eder. Bu tür deneme dogmatik, sistematik ve açıklayıcıdır. Örneklerini ise o konuda yazılmış ciddi makale ve kitaplardan seçer. Yahya Kemal’in denemeleri bu gruba konabilir.

Yanıt Açıklaması: Hikayelerinde ironiyi öne çıkaran bir başka yazarımız, aynı zamanda şair ve romancı olan Rıfat Ilgaz (1911-1993)dır. 1950’den sonra hikâye ve roman türlerine yönelen Ilgaz, özellikle Hababam Sınıfı (1957) romanıyla meşhur oldu.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli hikâye yazarı, hiç şüphesiz Sait Faik Abasıyanık (1906-1954)tır. Çünkü o, kendisine kadarki Türk hikâye geleneğini değiştiren ve türe yeni bir kimlik kazandıran bir yazardır.

Yanıt Açıklaması: Sohbet türünün başlıca özellikleri şu şekilde ifade edilebilir: Yazar, okuyucu  ile  bir  sohbet  havası  içinde senli benli konuşur. Yazar, düşüncelerinin  doğruluğunu  kabul ettirme konusunda ısrarcı değildir. Genellikle yazarın kişisel düşüncelerine yoğunlaşılır. Yazar samimi, içten bir anlatım tarzı kullanır. Çeşitli güncel olayları kullanarak duygu ve düşünceler desteklenir.

Yanıt Açıklaması: Bir kısmı 1940 ve 50’li yıllarda yayın hayatına başlayan bugünkü gazetelerde artık en fazla yeri siyaset, magazin, iç ve dış olaylar, ekonomi, spor gibi konular aldığı için (Çıkla, 2007, 57) bu gazetelerdeki ma­kalelerde artık bu çerçevede olmaya başlamıştır. Nitekim buna bağlı olarak da 1960’lı yıllardan itibaren edebiyatın gazetelerden uzaklaşmaya başladığı görülür.

Yanıt Açıklaması: Dilde özleştirme çalışmalarının bir sonucu olarak Türkçeden pek çok kelime atılırken kelime hazinesi daraltılmış, yeni nesillerin Hüseyin Rahmi, Halide Edib, Yakup Kadri, Refik Halit, Mehmet Âkif, Yahya Kemal gibi yazar ve şairlerin eserlerini bile anlamalarını zorlaştırmıştır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet öncesinde tecrübe-i kalemiyye, kalem tecrübesi gibi tamlamalar kullanılmakla birlikte, essay karşılığında “deneme” sözcüğünün kullanılması Cumhuriyet sonrasındadır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat nesrinin ilk örnekleri resmî yazışmalardır. Böyle bir ortamda hayatımıza giren gazete ve dergiler, Tanzimat sonrası nesrinin gelişmesi ve yaygınlaşmasında temel faktör durumundadır. Takvim-i Vekâyi (1831), Ceride-i Havadis, Tercüman-ı Ahvâl (1861), Tasvir-i Efkâr (1862) gibi ilk gazeteler, haklı olarak halka seslenmeyi amaçlarlar. Bunun ötesinde gazete ve dergilerde yayımlanan makale, fıkra, roman, hikâye, tiyatro, eleştiri gibi yeni türler -şiire göre- hızla nesrin alanını genişletir. Böylece kullanım alanı açısından, kendinden önceki dönemlere göre çok daha genişleyen Tanzimat sonrası Türk nesri, dilin gelişimiyle eş zamanlı olarak sadeleşmeye başlar.

Yanıt Açıklaması: Edebiyat-ı Cedide 1923 öncesindeki bir edebi akımdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Fıkralarda olduğu gibi kişisel görüşler dile getirilir. Dil açık, sade ve durudur. Bu nedenle her yaştan ve her eğitim düzeyinden insanların bu türdeki yazıları okuyup anlama olasılıkları yüksektir.