Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri

Yanıt Açıklaması: Söylevlerde cümleler genellikle kısadır. Devrik cümleler tercih edilir. Sözcükler, cümleler çarpıcı, açık ve anlaşılırdır. Daha çok haber kipi veya mastar hâlindeki fiiller kullanılır. Basmakalıp sözler ve deyimlerden kaçınılır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat öncesi edebiyatta asıl olan şiirdir. İkinci planda kalan ve çoğu zaman edebî bir değer olarak kabul edilmeyen nesir, şiirin etkisinde kalmıştır. Şiire oldukça uzak olan didaktik ve ahlaki metinlerin bile manzum biçimde yazılması, bu durumun somut örneklerinden biridir. Tanzimat öncesi Türk edebiyatı şiir ağırlıklıdır ve nesir de şiir etkisindedir.

Yanıt Açıklaması: Halit Ziya Uşaklıgil, Kırk Yıl (1936)

Yanıt Açıklaması: Özel mektupta konu sınırlaması olamaz.

Yanıt Açıklaması: Ahbâr”, haberler demekse de klasik kültürümüzde “bilgi” anlamında kullanılmıştır. Daha çok da din ulularının hayatlarını, söylediklerini anlatan “ahbâr” kitapları, birer biyografi özelliğine de sahiptirler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mustafa Baydar mülakat türünün belli başlı temsilcilerindendir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Nutuk atan kişiye hatip denir.

Yanıt Açıklaması: Ruşen Eşref U¨naydın’ın, aralarında Abdülhak Hamit, Halit Ziya, Mehmet Emin, Halide Edip gibi ünlü yazar ve şairlerle yaptığı Diyorlar ki adını verdiği konuşmalar mülakat biçimindeki röportaj- cılığın ilk örnekleri arasında yer almaktadır (O¨zde- mir, 2007,153). Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Kaplan’ın, Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet Eser (1971), İsmail Parlatır’ın, Recaizade Mahmut Ekrem (1995), Ö.Faruk Huyugüzel’in, Hüseyin Cahit Yalçın’ın Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerinde Bir Araştırma (1984) isimli çalışmaları bilimsel biyografi örnekleridir. Tahir Alangu’nun Ömer Seyfeddin: Ülkücü Bir Yazarın Romanı (1968) biyografik roman türüdür. Beş şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar'a ait monografi türü eseridir.

Yanıt Açıklaması: Edebi ve Felsefi Mektuplar, herhangi bir düşüncenin, görüşün açıklanması; bir tezin savunulması için yazılan mektuplardır.

Yanıt Açıklaması: Bu eser, bilimsel ve kültürel söyleve bir örnektir.

Yanıt Açıklaması: Sunuş tarzına göre röportajlar: Giriş bölümünün sürpriz, şaşırtıcı bir paragraf olduğu, en son söylenmesi gereken kelimelerin en başta söylendiği röportajlar Amerikan röportajı olarak adlandırılır. Yazarın konuyu işlerken kendini ön plana aldığı, “ben” eksenli röportajlar da Alman röportajı olarak sunuş tarzına göre röportajlar arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatımızda röportaj türünün ilk örneklerini "Diyorlar ki ve Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal’le Mülakat" adlı eserleriyle Ruşen Eşref Ünaydın vermiştir. Diğer yazarlar ise 1950'li yıllardan sonra toplumsal sorunlara değinen yazarlardır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat sonrasında tam bir tezkire olmamakla birlikte tezkirelerden hareket­le oluşturulmuş eski edebiyat şairlerinden bahse­den biyografilere rastlamaktayız. Mesela Mehmed Siraceddin’in Mecmuau’ş-Şuarâ ve Tezkire-i Üdebâ (1907) adlı eseri, Bursalı Mehmed Tahir’in Os­manlı Müellifleri (3 cilt, 1916-1925), İbnülemin Mahmud Kemal İnal’ın Son Asır Türk Şairleri (1930) ve Sadettin Nüzhet Ergun’un Türk Şairleri (1935), Recaizade Mahmut Ekrem’in Kudemadan Birkaç Şair (1885), Ebüzziya Tevfik’in Numune-i Edebiyat-ı Osmaniye , Muallim Naci’nin Osmanlı Şairleri (1890) ve Esâmi (1890) isimli eseri bunlar arasında sayılabilirler. Doğru cevap B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında da ilhamını gezmek fikrinden alan bu tarz eserlere rastlamaktayız. Ahmet Midhat Efendi’nin Hasan Mellah’ı Paris’te Bir Türk’ü, Acâib-i Âlem’i, Yakup Kadri’nin Bir Sürgün’ü, Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu adlı romanı, Halide Edip Adıvar’ın Handan’ı, Refik Halit Karay’ın Sürgün ve Gurbet Hikâyeleri, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın İki Hödüğün Seyahati, Ercüment Ekrem Talu’nun Meşhedi ile Devr-i Âlem’i ilk anda hatırlanabilecek gezi merkezli roman ve hikâyelerdir.

Yanıt Açıklaması: Bu türün elde bulunan en eski örnekleri Mısır firavunlarının yazdığı diplomatik mektuplar (MÖ XV.-XIV. yüzyıllar) ile Hitit krallarının Boğazköy arşivinde bulunan mektuplardır. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünya edebiyatında milattan önceki zamanlardan beri gezi yazılarına rastlanmaktadır. Bunlardan en ünlüleri arasında Homer’in Odyssey’i (MÖ 8.yy), İbni Fazlan’ın, Risale ismiyle bilinen Seyahatnamesi (10. yy.), Marco Polo’nun (1254-1224), Dünyanın Hikaye Edilişi adlı eseri, İbni Batuta’nın (1304 – 1368), Rihlet’ül- İbni Batuta isimli seyahatnamesi, Gerard de Nerval’in (1808-1855) Doğuya Seyahat’i, Pierre Loti’nin (1850-1923) İsfahan Seyahatnamesi sayılabilir

Yanıt Açıklaması: Vasıf Efendi - İspanya Sefaretnamesi Tanzimat öncesi yazılan gezi yazısı eserleri arasındadır. Diğer seçeneklerde verilen eserler Tanzimat sonrasında yazılan gezi yazısı eserleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: “Röportaj”, Fransızca “reportage” sözcüğünden dilimize geçmiştir. Kelimenin kökeni Latincede “toplamak, getirmek” anlamlarında kullanılan “reportare” fiiline dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Halk söylevi diye bir söylev türü yoktur.