Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri

Yanıt Açıklaması: Deneme, Batı edebiyatlarında bir edebî form olarak Montaigne’in buluşu olarak kabul edilmek­tedir.

Yanıt Açıklaması: B seçeneğinde verilen bilgi Tanzimat nesri için değil Orta nesir için geçerlidir. Orta nesirde temel amaç, sanat yapmaktan çok düşüncenin okuyucuya iletilmesidir.

Yanıt Açıklaması: İçerik bakımından denemeler beş temel grupta değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında sohbet türünde yazılmış olan  "Ramazan Sohbetleri" adlı eser Ahmet Rasim’e aittir.

Yanıt Açıklaması: Bir bütün olarak ele aldığımızda Cumhuriyet Dönemi Türk hika^yesinde en belirgin özelliğin eleştirel ve toplumcu gerçekçilik olduğunu görürüz. Başlangıcı Na^biza^de Na^zım ve Hüseyin Rahmi’ye kadar giden bu anlayış; toplumun içinde yaşadığı hayatın yakından gözlemi, tespit edilen bütün problemlerin açık biçimde tasviri ve eleştirisini esas alır. Realist olan yazar, büyük ölçüde gözlemlenebilen dış gerçeklik üzerine yoğunlaşır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatımızda hikâyenin hem yapı hem de dil bakımından gerçek formuna ulaşması ve yaygınlaşması, Halit Ziya Uşaklıgil’in on beş kitabı (Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, İhtiyar Dost vb.) dolduran 150 civarındaki hikâyesi ile mümkün olmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1948’de yayın hayatına giren Hürriyet gazetesinin kurucusu Sedat Simavi’dir.

Yanıt Açıklaması: Yani bir anlamda Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa, Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci, Ahmet Midhat Efendi, Şemsettin Sami, Ebuzziya Tevfik, vb. yazar ve şairler edebiyatımızın Tanzimat Dönemi sonrasındaki fıkra yazarları arasında sayılabilirler.

Yanıt Açıklaması: Nesrin gelişmesi, yazı dilinin gelişimine eş zamanlı bir seyir takip etmiştir. Nesrin en belirgin yönü ve temel şartı, ait olduğu dilin doğal hâli ve bu hâlin kuralları çerçevesin­de hayat bulmuş olmasıdır. Nesir, “nazım”da vazgeçilemez olan kafiye ve vezni reddeder; yani manzum değildir. Onun varlık sebebi, taşıdığı anlamı, en açık ve anlaşılır biçimde ifade edebilmektir. Bir başka ifadeyle, nazımda ahenk-ritim endişesi daha ön planda yer alırken nesirde, düşüncelerin dilin doğal yapısı içindeki ifadesi önem kazanır. Doğru cevap A’ dır.

Yanıt Açıklaması: Edebî nesir; masal, efsane, menkıbe, halk hikâyesi, roman, hikâye, tiyatro, deneme gibi pek çok türü kapsar. Edebî olmayan nesir ise bilimsel ve didaktik eserler ile günlük hayatın değişik alanlarında karşımıza çıkar. Sanat endişesi taşımayan bu nesir, edebî nesre göre, daha açık ve açıklayıcıdır.Öncelik, bilgi ve değerlerin açık ve anlaşılır biçimde okuyucu/dinleyiciye aktarılmasıdır. Makale bir düşünce yazısıdır ve sanat endişesi taşımaz. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Önemli yazarımız, asıl adı Cevat S¸akir Kabaağaçlı olan Halikarnas Balıkçısı (1886-1973),  sürgün edilip uzun süre yaşadığı Bodrum’u çok sevmesinden dolayı, buranın eski adı olan Halikarnas’ı isim olarak aldı. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Rasim, Eşkâl-i Zaman (1918), Gülüp Ağladıklarım (1924), Muharrir Bu Ya (1926) isimli eserlerinde dönemin değişik gazete ve dergilerinde yazmış olduğu deneme, sohbet ve fıkralarını bir araya getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Nesir, kendi içinde önce sözlü nesir, yazılı nesir ; yazılı nesir de edebî nesir ve edebî olmayan (didaktik) nesir olmak üzere ikiye ayrılır. Paragraf ise nesrin türlerinden değil birimlerinden birisidir. Nesrin en küçük birimi; bir fikri, duyguyu, hareketi, işi, bir hüküm hâlinde ifade eden cümle’ dir. Cüm­lelerin mantıklı bir sıra içinde, anlam veya fikir çekirdeği etrafında toplanması ise paragraf ’ ı; paragrafların hem anlam hem yapı bakımından birlik ve bütünlüğü ise metin’ i meydana getir. Öyleyse, doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Makale, ele aldığı konuyu ispat gayreti ve kesin kanıtlara dayanma yöntemi bakımından deneme, sohbet ve fıkra gibi düzyazı türlerinden ayrılır.

Yanıt Açıklaması: Türk milletinin Orta Asya’dan Batı’ya doğru bir göç süreci içine girmesi, İslam dinini kabul etmesi, bu çerçevede söz konusu olan farklı kültürlerle kar­şılaşması, alfabe değiştirmesi ve yeni bir medeniyet dünyasına katılması gibi nedenler, IX.-XIV. yüzyıl­lar arasındaki dönemde Türk nesrinin önemli ölçü­de duraklamasına neden olmuştur. Bununla birlikte İslamiyet’i kabul edişten bir süre sonra XI. yüzyılda Karahanlılar bölgesinde bu dönemin eserleri ortaya çıkmaya başlar. Bunların başında da Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakâyık ve Divanu Lügati’t-Türk yer alır. Doğru cevap B' dir.

Yanıt Açıklaması: Nazım Hikmet  bu gazetede “Orhan Selim” adıyla küçük fıkralar yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yüzyıllar içinde yaşamın hemen her alanında kullanılarak gelişip zenginleşen dilin birçok farklı kullanımı söz konusudur. Bunlar: Sözlü Dil/Konuşma Dili, Yazılı Dil/Yazı Dili, Manzum Dil, Mensur Dil, Günlük Dil, Edebiyat Dili ve Bilim Dilidir. Basın dili bu kullanımlardan birisi değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok tiyatro türünde verdiği eserleriyle tanınan Haldun Taner (1916-1986), aynı zamanda hikaye türünde de başarılı eserler kaleme almış; Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu isimli hikayesiyle Yeni İstanbul gazetesinin açtığı yarışmada Türkiye birinciliğini kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Aralarında belirgin farklar olmasına rağ­men sohbet ve röportajın karıştırıldığı görülür. Sohbette tek kişinin varlığı söz konusuyken röportajda bir uzman bir de röportajı yapanın varlığı söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatında Melih Cevdet Anday, Dilimiz Üzeri­ne Söyleşiler adlı eseri sohbet türünde yazmıştır.