Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: İsmail Gaspırlı’ya göre ulusal kimlik tek olduğu gibi, bütün Türk dünyasında edebiyat da edebî dil de tek ve ortak olmalıydı. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: İdil-Ural ve Kırım bölgelerinde fikir ve edebiyat alanındaki modernleşmenin doğrudan doğruya İsmail Gaspıralı’nın 1880’li yılların başlarındaki faaliyetleriyle başladığını söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Bu topluluklar içinde Moldavya’daki Gagavuzları ayrıca olarak ele almak gerekir. Çünkü dinleri itibarıyla (Ortodoks-Hristiyan) Osmanlı kültürünün belli ölçüde dışında kalmışlar, Oğuz nitelikleri taşımasına rağmen farklı bir dil ve alfabe kullanmışlardır. Yine de dil bakımından en yakın oldukları topluluk Türkiye Türkleridir.

Yanıt Açıklaması: Bu okullarda yerli dilleri bilen öğretmenlere de ihtiyaç olduğundan 1861 yılından itibaren, misyonerlerin yönetiminde Rus-Tatar okulları faaliyete başladı.

Yanıt Açıklaması: Rızaeddin Fahreddin, Selime Yaki İffet, Esma Yaki Emel ve Ceza romanlarını yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şura; 1908-1917 Orenburg, “Unbeş künde bir çıkan edebî, fennî ve siyasî mecmua”dır. Yayımlayanlar Muhammed Şakir, Muhammed Zakir Remiyev kardeşlerdir. Başyazarı: Rızaeddin bin Fahreddin, yazarları arasında Fatih Kerimi de vardı. Fikrî seviyesi yüksek, dili anlaşılırdı. Bu sebeple okuyucusu da çok olmuş, ünü İslam âlemine yayılmıştı. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Galatasaray Mekteb-i Sultanîsi’nde okurken Tevfik “Fikret Çobanzade’ye büyük ilgi ve yakınlık göstermiş, hatta ona bir şiir defteri hediye etmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Halit Çapçakçı ve Ali Badaninski tarafından Tatar Sedası adlı gazete çıkartıldı

Yanıt Açıklaması: Kerbabayev, genellikle kadın ve kadının özgürlüğü, eski Türkmen toplumuna yergi ve yeni yapıya övgü, din ve ideoloji gibi konuları ele almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kırım’da halk şairlerine, a^şıklara geday denir.

Yanıt Açıklaması: Daha çok siyasî hayattaki faaliyetleriyle bilinse de Numan Çelebi Cihan (1885-1918) akıcı bir dille yazdığı şiirlerle de sevilmiştir. Onun “Ant Etken Men” adlı şiiri, Kırım Türklerinin millî marşı olarak kabul edilmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cengiz Dağcı

Yanıt Açıklaması: Darürrahat adlı eserinin konusu söyledir: Molla Abbas Paris’te tanıdığı yaşlı bir Arap olan Şeyh Celal’in tavsiyesi üzerine Endülüs Müslümanlarından kalmış eserleri görmek üzere İspanya’ya gider. Eserin baş kısmında Endülüs Müslümanlarının tarihî ve medeniyeti hakkında bir hayli geniş malûmat verilir. Daha sonra ise Endülüste güya gizli bir vadide (“Darürrahat” ülkesi) yaşayan “Avrupalılardan çok daha ileri bilgi ve yüksek medeniyete sahip Müslümanların hayatı, medeniyeti Molla Abbas’ın gözlemleriyle anlatılır. Bu ütopik romanda İsmail Gaspıralı’nın idealize ettiği bir Müslüman toplum görülür.“Darürrahat Müslümanları”nın bakış açısıyla Avrupa ve Doğu (özellikle Türkistan) âlemiçok açık ve sert bir şekilde tenkit edilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Millet ayrı bir gazete olarak çıkartılmak istenmiştir. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tatarların ilk romanlarından biri de Sadri Maksudi’nin Maişet eseridir. İleride Tatarların önemli siyaset ve fikir adamları arasında yer alacak olan Sadri Maksudî (Arsal, 1879- 1957) henüz 18 yaşında iken Maişet (Yazılışı; 1898, baskısı; 1900, 2. bs.; 1914) adlı bir küçük bir roman yazar

Yanıt Açıklaması: Gaspıralı bu yeni medeniyeti ancak Müslümanların kurabileceği kaatindedir; çünkü bu iş için onlardan daha fazla “serveti” olan bir millet yoktur. Bu “sermaye” ise esas hükmü “hakkaniyet” olan Kuran’dır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tatarlar arasında din anlayışını yenileyen ilk şahsiyetlerden biri olan Abdunnasır Kursevî (1776-1812), öğrenimine memleketinde başladıktan sonra Buhara’ya gitmiş Mir Arap Medresesi’nde iyi derecede Arapça, Farsça öğrenmiş Buhara ve Semerkant’ta okuma, inceleme imkânı bulduğu eski dinî, felsefî yazma eserlerden edindiği bilgiler sebebiyle medresedeki skolastik zihniyete karşı çıkmıştır. Böylece bilimsel araştırmalar için kaçınılmaz bir şart olan tenkit fikrini yeniden gündeme getirmiş olur.

Yanıt Açıklaması: İsmail Gaspıralı'nın yazdığı "Hoca-ı Sıbyan"" kitabının konusu "Eğitim"dir. İsmail Gaspıralı ömrü boyunca eğitime önem vermiş özellikle kız çocukların okumasını istemiştir. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: Cedit hareketiyle başlayan modernleşme süreci içinde tiyatro eserleri de aşağı yukarı modern hikaye ve romanla aynı dönemde ortaya çıkar. Bilinen ilk tiyatro eseri Abdurrahman İlyasî’nin Biçare Kız (1887) adlı eseridir.