Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: Ayaz İshaki, Tatar modern edebiyatının gelişmesinde 30 civarındaki hikâye, roman ve piyesleriyle önemli bir rol oynadı. Dönemin en etkili yazarlarından ve gazetecilerinden biri oldu. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İdil-Ural bölgesi, Rus yönetimi altına giren ilk Türk yurtlarındandır. Bu bölgede 1552 yılında gerçekleşen Rus istilasından sonra ister istemez siyasî, sosyal, iktisadî, dinî, ahlâkî sahada birçok değişiklik ortaya çıkmış, geleneksel yaşam biçimi değişmeye başlamıştır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Modern Tatar edebiyatında bilinen ilk tiyatro eseri Abdurrahman İlyasî’nin Biçare Kız (1887) adlı eseridir. Önde gelen tiyatro yazarları Abdurrahman İlyasi, Fatih Halidi ve Fatih Halidi’dir.  Sovyet dönemine kadar Tatarlar arasında tiyatro faaliyetleri bir hayli güçlenir, gelişir. Kısa zamanda profesyonel tiyatro toplulukları oluşur, birçok yerden önce Tatar kadınları sahneye çıkar, erkeklerin kadın rolünde sahneye çıkmasına lüzum kalmaz. Tatar oyuncuları, Sovyet döneminden önce de sonra da Rusya’da birçok yerde turneye çıkarak, değişik tarzda eserleri başarılı bir şekilde sahneye koyarlar. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: İsmail Gaspıralı, bu işe öncülük etmek amacıyla Molla Abbas Fransevî imzasıyla Tercüman’da tefrika edilen Frengistan Mektupları (1887, kitap hâlinde; 1891), Darürrahat Müslümanları (1891, kitap; 1906), Sudan Mektupları (1889), Kadınlar Ülkesi (1890), Arslan Kız (1893), Gün Doğdu (Kart Ağay imzasıyla 1905-1906) gibi eserlerini yazdı. “Pratik Tatar Dili Kılavuzu” Muhammed Gali Mahmudov'a ait bir eserdir.

Yanıt Açıklaması: İdil-Ural bölgesinde modern kültür ve bilim hayatının gelişmesinde, modern edebiyata zemin hazırlayan çalışmalarda şüphesiz ki en büyük pay, çok yönlü bir şahsiyet olan Kayyum Nasiri’ye aittir. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Muhammed Zahir Bigi

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı Necef Bey Vezirli ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Berdi Kerbabayev

Yanıt Açıklaması: Türkmenlerin tarihi, yine tarihten seçilen olay ve kahramanlarla romanlara konu olur. Bu çerçevede B. Seytekov’un Bedirkent, G. Kuliev’in Gara Kerven, Emirin İlçisi, N. Cumaev’in Düynki Adamlar, R. Esenov’un Sehradaki Salgınlar ve Y. Memmediev’in Sapak adlı romanları bu yıllarda yazılmış tarihî roman türüne örnek olarak gösterilebilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Diğerleri 2. Dünya savaşı yıllarında yazmışlardır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Akşam Deñiz Yalısında (1925), Yırlarım (1925), Şaylı Kız (1927), Arıkbaş Eteginde (1928), [H]asret (1930) Eşref Şemizade’nin şiirleridir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Vatan Hadimi’nin kapatılmasından sonra Bahçesaray’daki Genç Tatarlar grubundan bazı milliyetçi öğretmenler, çocuklara hitap edecek bir dizi risaleler neşretmeyi kararlaş­tırdılar. Yahya Naci Bayburtlu’nun teklifi üzerine bunlara Uçkun (Kıvılcım) adını vererek eylül 1909’da aynı isimle bir cemiyet de kurdular. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Seyitnazar Seydî, Lebap, Hoş İndi, Dönmenem, Begler, Baralı, Begler, Bedevsuvar İndi, Goçaklar gibi şiirlerinde hem kardeşlik / dostluk konusu hem de vatan sevgisi konusu işlenmiştir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Magtımgulı - Gidici Olma

Yanıt Açıklaması: 1908’de Türkiye’de II. Meşrutiyet’in ilân edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kırım’ın sözlü edebiyatı, bir yandan Kıpçak Bozkırı üzerinden Türkistan’a bağlı, diğer yandan Karadeniz üzerinden Rumeli ve Anadoluyla temas hâlindedir. Kırım’daki bazı kahramanlık destanları (Koplandı Batır, Ertargın, Edige, Çora Batır vd.) ve aşk destanları (Kozu Kurpeç ve Bayan Sulu, Nar Kamış, Boz Yiğit) aralarındaki varyant farklılıklarıyla birlikte İdil-Ural ve Kazak bozkırıyla ortaktır. Köroğlu, Battal Gazi , Kesikbaş gibi hikâyeler ise Anadolu’dan Kırım’a geçmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gün Doğdu, “Kart Ağay” takma adıyla 1905 ve 1906’da olmak üzere Tercüman’da iki kere tefrika edilir. Eserin kahramanı Danyal Bey, Kırım’lı soylu bir gençtir. Hukuk öğrenimi görüp memleketine döndükten sonra kendi toplumunu kalkındırmak için halk arasında dolaşıp çözüm yolları aramaya başlar.

Yanıt Açıklaması: Türkmen Türklerinin çok zengin folkloru ve edebiyatı vardır. XVIII. yüzyıla kadar Türkmen edebiyatı daha çok sözlü edebiyata, dolayısıyla halk edebiyatına dayanır. Halk arasında yayılarak söylenen birçok halk hikayesi bulunmaktadır. Bunun dışında mâni türkü, ninni, atasözü gibi halk edebiyatının diğer türleri de oldukça canlıdır. Oldukça zengin bir sözlü edebiyat ürünlerine sahip olan Türkmenler, gerçek anlamda ilk eserlerini 18. yüzyılda vermeye başlamışlardır. Bu yüzyıldan önce de çeşitli eserler vermiş olan Türkmen yazarlar olmakla birlikte, Türkmen diyalektiğinin eserlere yansımaya başladığı 18. yüzyılı Türkmen edebiyatının başlangıcı kabul edilmektedir. Klasik Türkmen şiirinin ilk örneklerini Magtımgulı vermiştir.

Yanıt Açıklaması: Kırım'da 1880'li yıllarda modern edebiyatın kurucusu  "İsmail Gaspıralı"dır. İsmail Gaspıralı yalnızca Kırım'da değil bütün Türk ve Müslüman dünyasında eserleriyle, düşünceleriyle tanınan bir kişi olmuştur. Doğru yanıt: C'dir.