Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: Rus istilasından sonra İdil-Ural bölgesinde yeni açılan medreselerde, yavaş yavaş dinî bilgiler yenilendi. Gerçek dinle hurafe arasındaki farklar açığa çıkmaya başladı. Tahsilleri sırasında İslâm medeniyetinin eski eserlerini okuma, inceleme imkânı bulan Abdunnasır Kursevî (1776-1813), Şıhabüddin Mercanî (1818-1889), Arif Sayranî, Nizameddin El-Kuruçî gibi din adamları, daha ileri bir adım atarak cemiyetteki yanlış din anlayışını, Türkistan medreselerindeki skolastik düşünceyi eleştirdi ve “içtihat” anlayışını, akılcı düşünceyi yeniden İslam toplumuna hatırlatmaya, onu uygulamaya koymaya başladılar (Togan 1981: 219-220, 488)

Yanıt Açıklaması: Mirze Mehdi Şukuhi. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: II. Meşrutiyetten sonra İstanbul’a tahsil veya herhangi bir sebeple gelip bu şehirde yaşayan, okuyan, çalışan veya siyasi^ faaliyetlerine devam eden, Azerbaycanlı edebi^ ve siyasi^ şahsiyetlerinden Mehemmed Ağa S¸ahtahtlı'dır.

Yanıt Açıklaması: Cefer Cabbarlı (1889-1934) idi. Bakû’da yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Cefer Cabbarlı, Bakû’da “Rus-Tatar” mektebinde okuduktan sonra üniversitenin Tiyatro ve Şarkiyat bölümlerine devam eder. Küçük yaşlarından itibaren şiirler yazmaya başlayan Cabbarlı, güzel hikâyeler yazarı olarak da bilinir. İlk dramı Vefalı Seriyye (1915)’dir. Bunu Solğun Çiçekler (1917) takip eder.

Yanıt Açıklaması: Geraylı: Azerbaycan halk şiirinde sekiz heceli koşmaya verilen isim.

Yanıt Açıklaması: Kolhoz: Sovyetler Birliği’nde büyük kollektif çiftlik veya tarım işletmesi' dir.

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan aydınları, Rusların kendilerini “Tatar”, “Kafkasya Tatarı” “Azerbaycan Tatarı” veya sadece “Müslüman” olarak adlandırmalarını doğru ve yeterli bulmamış, eskiden beri kullandıkları, tarihî derinliği olan “Türk” nitelendirmesini tercih etmişlerdir. Bu konuda özellikle Hüseyinzade Ali Bey’in “Türkler Kimdir ve Kimlerden İbarettir” (Hayat gazetesi, 1905-1906) adlı büyük makalesi çok etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Türk boyları arasında ayrı ayrı “millî diller yaratmak” ideali Rus misyonerlerinin siyasetidir.

Yanıt Açıklaması: XX. yüzyıl Azeri edebiyatında Nadanlıg· (1894), Dilin Belası (1895), S¸amdan Bey (1899), Nadir S¸ah(1899) gibi dram eserleri olan yazar, Neriman Nerimanov'dur.

Yanıt Açıklaması: Günümüz Azeri şiirinin en tanınmış şairlerinden biri olan, vezne ve kafiyeye şiirin muhtevası kadar değer veren Behtiyar Vahabzade, klasik şiir geleneklerinin geliştirilerek devam ettirilmesine gayret eder. Milli meseleler karşısındaki hassasiyeti, halkın vicdanının sesi olması onu halkla bütünleştirmiştir. Türkiye’de en çok eserleri basılan şairlerden biri olan Vahabzade, Sovyet döneminde milli problemleri cesaretle ele alıp işlemesiyle şöhret kazanmıştır. Şıklarda bahsi geçen Azerbaycan isimli manzume ise, Vahabzade tarafından değil, Semed Vurğun tarafından kaleme alınmıştır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Abbasguluağa Bakıhanov Güdsî

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap a şıkkıdır, çünkü diğer şahsiyeleri bu kitabın yazımında katkıda bulunmamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Doğru şık a şıkkıdır, çünkü a şıkkındaki eser adı geçen yazara aittir, diğerleri ise Celil Memmedguluzade'ye aittir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Mirze İbrahimov, çok yönlü bir yazar, bilim adamı ve politikacıdır. Azerî edebiyatında millî bir mesele ve konu olarak ele alınan “Cenup Mevzu’u”nda ilk ve en başarılı eserleri vermiştir; Gelecek Gün, Cenup Hikâyeleri, Perviz’in Heyatı, Pervane vs. Aynı zamanda Böyük Demokrat (1939, Celil Memmmedguluzade hakkında), Heyat ve Edebiyyat, Böyük Şairimiz Sabir, Aşık Şe’rinde Realizm gibi edebiyat araştırmaları ve tenkidî eserleriyle tanınmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1747’te İran’da Afşar Nadir Şah’ın öldürülmesinden sonra Kuzey Azerbaycan üzerindeki İran Türk devletinin nüfuzu zayıflamış, yerel beyler bağımsızlığına kavuşmuş Azerbaycan’da 10 “hanlık” (beylik) bir tane sultanlık ortaya çıkmıştı.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde, nüfusları az da olsa, eski inançlarını şöyle böyle devam ettiren Altay dağları yöresinde Tuva (Tuba), Hakas, Altay Kişi gibi küçük topluluklar vardır. Doğu Avrupa’da Hristiyan Gagavuzlar, Çin’de Budist Sarı Uygurlar, Kırım’dan Baltık ülkelerine kadar dağılmış, sayıları günümüzde epeyce azalmış Musevî Karaylar bunlar arasında sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Iran'da Türkçe Eğitim ve Matbuat 1924 -1979 yilları arasında tamamaen yasaklanmiştir. Dogru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Diğer eserler zaten soruda bahsedilen yazara ait değildir. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türk dilini yazmak için tarih boyunca birçok alfabe kullanıldığı bilinse de bunlar arasında şimdiye kadar en uzun ömürlü olanı ve bazı yörelerde ha^len kullanılan Arap alfabesidir.