Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: Bakü Kurultayı 1926 yılında gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1875’te Bakû’da yayımlanan Rusya Türklerinin ilk Türk gazetesi Ekinçi’dir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mezhep ayrımcılığına karşı çıkan ve bu konuda şiirler yazan şair "Seyit Azim Şirvanî"dir. Doğru yanıt: D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anamın kitabı

Yanıt Açıklaması: XVII-XVIII. yüzyıl

Yanıt Açıklaması: 1905 ihtilalinden sonra Azerbaycan kültürel hayatında büyük rol oynayan aydınlar arasında Üzéyir Hacıbeyli (1885-1948) özel bir yer tutar. Yazar, gazeteci ve bestekârdır. Bu üç mesleği de olağanüstü bir başarıyla sürdürmüş olması, onun üstün yeteneğinin kanıtıdır. Faaliyetleri ve eserlerinin çeşitliliğiyle dönemin en ilginç şahsiyetlerinden biridir. L é yli ve Mecnun (1908), Er ve Arvad (1909), O Olmasın Bu Olsun (diğer adıyla Meşedi İbad, 1909), Ş é y h Sen’an (1909), Rüstem ve Söhrab (1910), Arşın Mal Alan (1912-1913), Şah Abbas ve H urşidbanu (1912), Aslı ve Kerem (1912) gibi eserlerini kendisi yazıp besteleyerek Azerî sahnesinin ilk operalarını yaratır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Gori Muallim Mektebi veya Gori Seminaryası”: Rusların 1876’da Tiflis yakınlığındaki Gori şehrinde, ilkokullara öğretmen yetiştirme amacıyla kurdukları okul. Bu okulun Azerbaycan bölümü 1879’da açılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kafkasya’daki ilk Rus okulu 1802’de Tiflis’te açıldı.

Yanıt Açıklaması: 1918’de kurulan milli Azerbaycan Cumhuriyeti, alfabe problemleriyle ilgilenmesi için bir komisyon kurmuş, Bolşeviklerin Azerbaycan’ı ele geçirmeleriyle bu girişim yarıda kalmıştı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Asıl mesleği öğretmenlik olan Abdulla S¸aig· (1881-1959), şair ve yazar olarak birçok eser kaleme aldığı gibi sosyal faaliyetleriyle uzun yıllar süren öğretmenliği sırasında yazdığı ders kitapları ve yetiştirdiği nesillerle de Azerbaycan’ın kültür tarihinde önemli rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: C şıkkındaki eşleştirme doğrudur. Diğer eserler bahsedilen yazarlara ait değildir.

Yanıt Açıklaması: Türklerin büyük çoğunluğu 9-10. Yüzyıldan itibaren Müslüman olmuşsa da, diğer dinlere tâbi olanlar da vardır. Günümüzde, nüfusları az da olsa, eski inançlarını şöyle böyle devam ettiren Altay dağları yöresinde Tuva (Tuba), Hakas, Altay Kişi gibi küçük topluluklar vardır. Doğu Avrupa’da Hristiyan Gagavuzlar, Çin’de Budist Sarı Uygurlar, Kırım’dan Baltık ülkelerine kadar dağılmış, sayıları günümüzde epeyce azalmış Musevî Karaylar bunlar arasında sayılabilir. Tatarlar topluluklardan biri değildir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Sovyetler Birliği’nde Latin alfabesine geçişin kesinlik kazanması ve uygulamanın başlamasından sonra, Rus yönetimin hiç beklemediği bir şekilde 1 Kasım 1928’de Türkiye Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği’nde uygulanan Latin alfabesini de göz önünde bulundurarak alfabeyi değiştirme kararı aldı. B

Yanıt Açıklaması: Diğerleri 1960'lı yıllardan önce eserler veren ve edebi faaliyetlerini 1970'li yıllarda devam ettiren nispeten daha yaşlı bir ara nesildir. Şair değildirler. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Baytursunoğlu 1912’de “Okuv Kuralı” adlı alfabe-okuma kitabında Arap alfabesini, Kazakçanın ses özelliklerini tamamıyla yansıtacak şekilde fonetikleştirir ve bu alfabe geniş kabul görür. Özbekler de bu gelişmeye uyar; Abdurrauf Fıtrat’ın da içinde bulunduğu bir gurup 1923’te dokuz ünlünün varlığına dayanan bir Arap alfabesi hazırlar ve ıslah edilmiş (fonetikleştirilmiş) bu alfabe Özbekistan’da kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen sanatçı Abdulla Şaig'dir.

Yanıt Açıklaması: Irak’ta günümüzde “Irak Türkmenlerinin Edebiyatı” olarak adlandırılan edebiyatı Osmanlı edebiyatının bir kolu ve devamı olarak kabul etmek gerekir. I. Dünya savaşı sonlarına kadar bu bölgedeki Türkler tamamen Osmanlı yazılı edebiyatına dahil idiler. Kullandıkları yazı veya edebiyat dili Osmanlı Türkçesi idi. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: XIX. asrın sonlarında Neriman Nerimanov (1870-1925)’un tiyatro eserleri, konuları ve idealleriyle dikkati çeker. Asıl mesleği doktorluk olan N. Nerimanov, yazar ve siyaset adamı olarak Azerbaycan’ın tarihinde önemli rol oynar. Hikâye ve roman da yazan Nerimanov’un Nadanlıg (1894), Dilin Belası (1895), Şamdan Bey (1899), Nadir Şah (1899) gibi dram eserleri vardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1970’li yıllarda bazı eserlerini artık Rusça olarak yazmaya başlayan bir kuşak vardır. Bunlar arasında iki kardeş Meg·sud İbrahimbeyov (d. 1935) ve Rüstem İbrahimbeyov (d. 1939) önemlidir. Yazarların her ikisi de hikâye, tiyatro, roman, büyük hikâye ve özellikle senaryolarıyla Sovyet insanının iç dünyasını, problemlerini ve dünya görüşünü realist ve objektif bir yaklaşımla eserlerine yansıtmışlardır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsız Türk cumhuriyetlerinde Latin alfabesi yeniden gündeme geldi. Problemi görüşüp tartışmak için Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nün girişimiyle 18-20 Kasım 1991’te İstanbul’da “Miletler Arası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu” düzenlendi. Bu sempozyuma katılan Türk dünyası temsilcileri, Türkiye’de kullanılan Latin alfabesini esas alarak 34 harfli bir Latin alfabesi tasarısını kabul edip bu tasarıyı Türk cumhuriyetleri yetkililerinin dikkatine sundu. Türk dünyasında alfabeyi birleştirmek için ele geçen bu tarihî fırsat iyi kullanılamadı.