Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: Azerbaycan şivesinin "Tatar Ders Kitabı" adlı eser "Mirze Şefi Vâzeh" tarafından yazılmıştır. Doğru yanıt: C'dir.

Yanıt Açıklaması: M. F. Ahundzade 1863’te İstanbul’a gelip Arap harflerini kendi yapısı içinde ıslaha dayanan projesinin adı, Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye'dir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tatar ve Başkurtlar arasında Latin harflerine geçiş Rusya Federasyonu tarafından engellenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kuzey Azerbaycanlı şairler bu “Cenup mevzuu”na sığınıp duygularını dile getirdiler. Böylece “Cenup mevzuu” zamanla “Sovyet ideolojisi”nin dışına taşan gerçek millî duyguların ve emellerin anlatıldığı bir vasıta oldu. Yakın tarihte görülen millî hareketlerle de bu ruh iyice belirgin bir hâle geldi.

Yanıt Açıklaması: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nün girişimiyle 18-20 Kasım 1991’te İstanbul’da “Miletler Arası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu” düzenlendi. Bu sempozyuma katılan Türk dünyası temsilcileri, Türkiye’de kullanılan Latin alfabesini esas alarak 34 harfli bir Latin alfabesi tasarısını kabul edip bu tasarıyı Türk cumhuriyetleri yetkililerinin dikkatine sundu. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kafkasya ve İran’da yaşayan Oğuz Türkleri (günümüzdeki adlandırma ile Azerbaycan Türkleri) 1804’te başlayan Rus istilası ve 1813’te Rusya ile İran arasında imzalanan Gülistan Antlaşması’yla ikiye ayrıldı.

Yanıt Açıklaması: 1920’den önce Azerbaycan tiyatro hayatına atılmış yetenekli bir genç, Sovyet devrinin baskıcı, kontrolcü ve yönlendirici tavırlarına rağmen yaratıcılık sınırlarını zorlayarak başarılı eserler verdi. Bu genç Cefer Cabbarlı (1889-1934) idi. Bakû’da yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Cefer Cabbarlı, Bakû’da “Rus-Tatar” mektebinde okuduktan sonra üniversitenin Tiyatro ve Şarkiyat bölümlerine devam eder. Küçük yaşlarından itibaren şiirler yazmaya başlayan Cabbarlı, güzel hikâyeler yazarı olarak da bilinir. İlk dramı Vefalı Seriyye (1915)’dir. Bunu Solğun Çiçekler (1917) takip eder. Her iki eser de aile ve kadın problemleriyle alâkalıdır. Cabbarlı, bu ilk eserleriyle girdiği sosyal problemleri tartışma zemininden daha sonra da hiç ayrılmaz. Yaratıcılığının birinci devresini 1920’ye kadarki faaliyetleri oluşturur. Bu devrede Edirne’nin Fethi (1917), Trablus Muharibesi veya Ulduz (yazılışı; 1917, ilk baskısı; 1989), Bakı Muharibesi (kayıp), Nesreddin Şah (1916-1918) gibi tarihi dramlar yazsa da bu eserlerinde bir aşk hikâyesi, konunun merkezinde yer alır. “Bakı Muharibesi”nde, 1919’da Gence’de kurulan Millî Azerbaycan Cumhuriyeti’ nin Türk ordusunun da yardımıyla Bakû’yu Bolşeviklerden kurtarması anlatılır. Eser sahnelenmiş fakat, sonra metni kaybolmuştur.

Yanıt Açıklaması: 1910’lı yıllarda Hüseyin Cahit Yalçın, Celal Nuri İleri, Abdullah Cevdet, Kılıçzade Hakkı gibi Türk aydınları  Latin harflerini kabul etmenin gerektiğini öne sürenler grubundandır.Kazaklardan Ibıray Altinsarin 1879’da “Kirgizkaya Hrestomatiya” adlı okuma kitabını Kiril alfabesiyle yazıp bastırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bakü'de yayınlanan Rusya Türklerinin ilk Türk gazetesi "Ekinci"dir. Doğru yanıt: A'dır.

Yanıt Açıklaması: I. Türkoloji Kurultayı 1926’da Bakû’da toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mirze Feteli Ahundzade 1863’te İstanbul’a gelip Arap harflerini kendi yapısı içinde ıslaha dayanan projesini Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye’ye sundu; fakat, bu tasarı, baskı işlerindeki problemleri halletmediği gerekçesiyle kabul edilmedi.

Yanıt Açıklaması: Bu eserler, Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap a şıkkıdır, çünkü diğer yazarlarınn böyle bir özelliğinden söz edilmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Türk boyları, dünyadaki coğrafî dağılımlarına göre -Hazar denizi merkez alındığında- basit bir şekilde Güneybatı Türklüğü, Kuzeybatı-Kuzeydoğu Türklüğü ve Doğu Türklüğü olmak üzere üç büyük gurupta toplanabilir. Sözü edilen bu coğrafî bölgelere hâkim olan ve bu arazilerde silinmez izler bırakan üç büyük Türk boyundan söz edilebilir: Güneybatı Türklüğünü Oğuzlar, Kuzeybatı-Kuzeydoğu Türklüğünü Kıpçaklar, Doğu Türklüğünü de Karluklar oluşturur, diyebiliriz.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Geraylı: Azerbaycan halk şiirinde sekiz heceli koşmaya verilen isimdir. Gazellerindeki dil, bir az daha ağır olmasına rağmen, koşma ve geraylıları, sade ve çok akıcı bir halk diliyle söylenmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1906’da Tiflis’te Ö. F. Numanzade ve Celil Memmedguluzade tarafından çıkartılan siyasî, sosyal, mizah dergisi Molla Nesreddin etrafında kısa zamanda mütecanis bir yazarlar, şairler topluluğu oluşur: M. A. Sâbir, Abdurrahim Bey Hakvérdili (1870-1933), Memmed Said Ordubadî (1872-1950), Eligulu Gemkûsar (1880-1919), Eli Nezmi (1878-1946), Salman Mümtaz (1884-1937) vd. Fakat, Mirze Ali Muciz bunlardan biri değildir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Rusya Müslümanları Kongreleri 1906-1917 yılları arasında gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Modern Azerbaycan edebiyatının öncüleri daha çok Rus hizmetine girmiş olan me- murlar, askerler, aydınlar arasından çıktı. Azerbaycan’da fikri^, edebi^ oluşumun, gelişmelerin içinde bulunan ve ona yön veren ilk aydınlardan birisi şüphe yok ki Abbasg·uluağa Bakıhanov G·üdsi^ (1774-1846)’dir.