Çağdaş Türk Edebiyatları 1

Yanıt Açıklaması: İsmail Gaspıralı'nın Bahçesaray'da matbaasını kurduktan sonra yayınladığı ilk derginin adı "Tonguç"tur.

Yanıt Açıklaması: Ruslar arasındaki “Panslavizm”, Rus milliyetçiliği gibi siyasî-sosyal cereyanları yakından takip eden Kayyum Nasiri,  milliyetçilik duygularının uyanmasıyla milletinin Türk- Tatar, dilinin de “Tatarca” olduğunu idrak etmiş, eserlerini yerel dille yazmaya çalışmıştır. Bu sebeple Kayyum Nasiri, özellikle Sovyet döneminde modern Tatar yazı dilinin kurucu olarak öne sürülmüştür. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Yetmiş yılı aşkın bir süre Sovyetler Birliği yönetimi altında yaşamış olan Türkmenler, 27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Çağdaş Tatar edebiyatının ikinci romanı Ulûf yaki Güzel Kız Hatice’yi yazan Muhammed Zahir Bigi'dir (1870-1902).

Yanıt Açıklaması: Arap harflerinin asli^ biçimlerini koruyarak onları Latin harfleri gibi tek tek yazmayı ve metinleri bu şekilde basmayı teklif eden isim Mirza Melküm Han'dır.

Yanıt Açıklaması: 1821’de Kırım ve Batı Rusya Müslümanlarını temsil etme yetkisi de verildi.

Yanıt Açıklaması: “Dilsizin Oğlu” (1962) ve Gökyaylaanıñ Yiğitleri “Gökyayla’nın Yiğitleri” (1965) adlı eserler, Çarı Aşırov tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Seyit Abdulla Özenbaşlı 1901’de Kırım Tatarlarının ilk tiyatro eseri olan Olacağa Çare Olmaz adlı tiyatro eserini yazar ve aynı yıl bu eser sahnelenir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye ve Kırım’da gezip dolaşan veya her iki bölgede ün kazanan, şiirleri yaygın olan âşıklar da vardır: Âşık Ömer, Gevheri [Cevherî], Dertli gibi. Sümmanî de Kırım’ı dolaşmış Han Sarayı hakkında şiir yazmıştır. Kırım hanları ve kalgayları (veliahtları) içerisinde, bir müddet Türkiye’de ikamet edenleri veya sürgünde bulunanları da vardır. Bu gibi durumlar da karşılıklı ilişkilerin gelişmesine etki etmiştir. Kırım hanları içinde Osmanlı Türkçesiyle şiir yazanlar da az değildir. Bunlar arasında Bora lakaplı Gazi Geray (mahlası Gazayî) epeyce meşhurdur. Bu bilgiler ışığında doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1900-1908 arasında Asar adıyla (15 kitap) içlerinde E. Kargalı, H. Salihov, Ş. Zeki gibi edebî şahsiyetler de olan Rusya Müslümanları arasında meşhur şahısların biyografilerini, Tatar edebiyatının ilk seyahatnamelerinden olan “İsmail Seyahati”ni yayımladı.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Akif-Mehmet Emin Yurdakul

Yanıt Açıklaması: Tercüman’ın eki olarak 1898’de Mektep isimli dergii yayımlanır.

Yanıt Açıklaması: "Kadınlar Ülkesi" romanında İsmail Gaspıralı, İslam toplumlarında kadının içine düşürüldüğü konumu alaycı bir dille anlatmıştır. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: Üretilen eserlerin sanat değeri düşmüştür. Cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toy aydımları [düğün aydımları] Yâ Ramazan [Ramazan ayının 15. gecesi, belli merasimle söylenen şiir.] Süt Kazan [Yağmur yağmadığı zaman merasimle söylenen şiir.] Zikir Aydımı [dinî merasimde söylenir.] Yomaklar ve Değişmeler [Mizah ve fıkralar.]. Doğru cevap A’dır

Yanıt Açıklaması: III. seçenekte verilen bilgi yanlıştır. Bu hareketin etkisi Kırım’a değil İdil-Ural’a, Rusya’nın hâkim olduğu diğer Türk yurtlarına da yayıldı. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Arslan Kız, Tercüman’da 1893-1894 yıllarında yayımlanır. 1895’te tekrar tefrika edilir. Eserin konusu, Doğu Türkistan’ın Kaşgar bölgesindeki Üçturfan şehrinin Çinliler ve Kal­muklar tarafından kuşatılması, halkın Kaşgar’dan yardım beklemesidir. Kuşatma altındaki Üçturfan şehrinin ileri gelenleri Şeyh İzzet Ata’nın evinde toplanıp bir çare düşünürler. Meclistekilerin birçoğu teslim olmanın münasip olacağı fikrindedir. Aslında Çinliler ileri gelen bazı kimseleri kandırmışlardır. Meclistekiler ümitsizce teslim olmayı veya Kaşgar’a bir haberci göndermeyi tartışırken Şeyh İzzet Ata’nın bir erkek gibi yetiştirilmiş, medrese tahsili görmüş cesur ve güzel kızı Gülcemal (Arslan Kız), erkek kıyafeti içinde meclise gelir, hareretli konuşmasıyla meclistekilerine güç verir ve gönüllü olarak Kaşgar’a gitdip yardım istemeye karar verdiğini açıklar. Nitekim cinis atı, dürbünü ve uzun menzilli İngi­liz tüfeği sayesinde gizlice kuşatmayı yararak kaleden çıkar, Kaşkar’a varıp orada Çinliler tarafından satın alınmış Taştimur Bey ve adamlarını ifşa eder, halkın desteğini kazanır. Çinlilerle savaşmak için hazırlıklar yapan Hokant’lı Yakup Bey’in adamlarıyla alaka kurar ve onların da yardımı ile şehri Çin istilasından kurtarmayı başarır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Leleler. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Monçukatdı, Türkmen gelin kızlarının Nevruz’da oyun sırasında söyledikleri aydımınadıdır. Kızlar kendilerine uğur getireceğini sanarak monçukatdı yaparlar.