XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Hazire, cami, tekke ve türbe gibi mekânların mezarlık olarak da kullanılan, etrafı duvar veya parmaklıkla çevrilmiş bahçe kısmıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hayatı hakkında ayrıntılı bilgi bulunmasa da yazdıklarından hareketle Leyla Hanım’ın, saray çevresine uzak kalmadığı anlaşılmaktadır

Yanıt Açıklaması: Hazire: Cami, tekke ve türbe gibi mekânların mezarlık olarak da kullanılan, etrafı duvar veya parmaklıkla çevrilmiş bahçe kısmı.

Yanıt Açıklaması: Mahşah Hanım, divan tarzı şiirleri yanında hece ölçüsüyle ilahiler ve bir de tiyatro oyunu yazmış olan bir şairdir.

Yanıt Açıklaması: İzzet Molla’nın bir diğer mesnevisi Mihnetkeşan’da daha önceki yüzyıllarda alışık olunmayan gerçekçi gözlemler, gerçekçi tipler ve dış dünyaya ait gerçek tasvirler ön plandadır. Mihnetkeşan’ın içinde gazel, kaside, kıta, rubai gibi nazım şekilleri olması önceki yüzyıllara göre bir başka farklılıktır.

Yanıt Açıklaması: XIX. Yüzyılda zümre biyografilerinde kişilik çözümlemelerine yer verilmez.

Yanıt Açıklaması: Hubbî Hatun, Arapçayı çok iyi bilen, bilgi ve yetenekleri sayesinde sarayla ilişki kurabilen Kanunî dönemi şairi olarak anılır. Leyla Hanım, Şeref Hanım, Adile Sultan ve Nakiye Hanım ise XIX. yüzyılda yaşamış ve en fazla tanınmış kadın şairlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamış olan Zeynep Hatun ve Mihrî Hatun’dur.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyılın klasik tezkirelerinin yerini, bu yüzyılda sistemsiz, muhtasar veya tamamlanamamış müsveddeler hâlindeki tezkireler alır. Dönemin en önemli tezkiresi Fatin Davut’un Hatimetü’l-Eşar’ıdır.

Yanıt Açıklaması: Batı edebiyatındaki roman türü Türk edebiyatına girmeden önce, anlatma esasına dayalı konular mesnevi tarzında işlenirdi. XIX. yüzyıldan önceki mesneviler, geleneğin kurallarına uygun biçimde tasarlanmış eserlerdir. XIX. yüzyılda yazılan mesneviler geleneğin imkânlarını kullanmış olmakla birlikte teknik ve içerikleriyle bazı yenilikler taşır. Gerçek kişilerin olması, gerçekçi tasvirlere önem verilmesi, diyalog tipi konuşmaların daha yoğun görülmesi, eski mazmunların yeniden ele alınıp işlenmesi ve manzum-mensur karışık yapıların varlığı (Bayburtlu Zihnî’nin Sergüzeştname’si gibi) nedeniyle bu yüzyıl mesnevileri, Tanzimat dönemindeki romana geçişte köprü işlevi üstlenir.

Yanıt Açıklaması: Tahir Selam tarafından Arapçadan çevrilen Mizanü’l-Edeb bu yüzyılda yayımlanan ilk Türkçe belagat kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Hubbi Hatun. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kudumiyye: Bir devlet büyüğünün yahut hatırı sayılır bir kimsenin bir yerleşim yerine yahut bir makama gelişi üzerine kutlama amacıyla yazılan manzumelere verilen ad. Kudumiyyeler, genellikle kaside ve kıta nazım şekilleriyle kaleme alınmıştır. Tehniyetname, tebrikname gibi isimleri vardır.

Yanıt Açıklaması: Ani Fatma Hatun, XVII. yüzyılın ikinci yarısında yaşamıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyıl şairi Necatî’nin, kendisine nazire yazan çağdaşı Mihrî Hatun’a verdiği tepkide görülmektedir. Bir kadının kendisine nazire yazmış olmasından rahatsızlık duyduğu hissedilen şair, edepsizlikle suçladığı Mihrî Hatun’u rakip olarak görmediğini bildirmiştir: Ey benüm şi‘rüme nazîre diyen Çıkma râh-ı edebden eyle hazer Dime ki işte vezn ü kâfiyede Şi‘rüm oldı Necâtîye hem-ser (Ey benim şiirime nazire söyleyen (Mihrî Hatun), edep yolundan çıkmaktan sakın! Şiirim, vezin ve kafiye ile Necatî´’nin şiirine eşdeğer oldu, deme!)

Yanıt Açıklaması: Siyasi hiciv içeren mesneviler. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Tahassürname” ve “İftirakname” başlıklı manzumelerde ise, hayatını etkileyen en önemli kişi ve olaylarla ilgili samimi duygularını dile getirmektedir. Başta annesi ve babası olmak üzere kaybettiği aile mensuplarını özlemle anmış, acısını samimi bir dille ifade etmiştir. Divanı, genellikle dinî ve tasavvufi konuları içeren 179 gazelden sonra, yine dinî içerikli birkaç şiir ve bağlı bulunduğu Nakşibendi tarikatının silsilesini andığı mensur metinle son bulur. Adile Sultan Divanı beş yazma nüsha karşılaştırılarak Hikmet Özdemir tarafından yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ateşgede Aruzun şehname kalıbıyla yazılmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçeleri şöyle sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Şeref Hanım, 1809’da İstanbul’da doğmuştur. Kahire doğumlu olduğuna dair rivayet gerçekçi kabul edilmemektedir. Babası, soyu sadrazam Abdullah Nailî Paşa’ya dayanan şair Mehmet Nebil Bey’dir. XIX. yüzyıl kadın şairlerinden Leyla Hanımın babası, kazasker Moralızade Hamit Efendi’dir. XIX. yüzyıl şairlerinden Keçecizade İzzet Molla, şairin dayısıdır. Şiirlerinde, dayısının velinimeti olduğunu daima dile getirmiştir. II. Mahmut’un kız kardeşleri Hibetullah Sultan’a bir kaside sunmuştur.