XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Avrupa'da olduğu gibi Osmanlı'da da Ortaçağ'da kadın her alanda geri plandadır. Osmanlı şiiri de, kadını dışarıda bırakan İran ve Arap edebiyatlarının etkisinde gelenek hâlinde yerleşmiş, şiir sistemi kodlanmıştı. Modern anlamıyla kişisel yaratı, geleneğin önüne geçemezdi. Bu durumun bir örneği, XV. yüzyıl şairi Necatî’nin, kendisine nazire yazan çağdaşı Mihrî Hatun’a verdiği tepkide görülmektedir. Bir kadının kendisine nazire yazmış olmasından rahatsızlık duyduğu hissedilen şair, edepsizlikle suçladığı Mihrî Hatun’u rakip olarak görmediğini bildirmiştir: Ey benüm şi‘rüme nazîre diyen Çıkma râh-ı edebden eyle hazer Dime ki işte vezn ü kâfiyede Şi‘rüm oldı Necâtîye hem-ser (Ey benim şiirime nazire söyleyen (Mihrî Hatun), edep yolundan çıkmaktan sakın! Şiirim, vezin ve kafiye ile Necatî´’nin şiirine eşdeğer oldu, deme!)

Yanıt Açıklaması: Tariz: Söylenmek istenen bir sözü kasten tam tersini söyleyerek ifade etme sanatıdır.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde kullanılan nazım şekillerinden neredeyse hepsiyle şiir söyleyen Şeref Hanım’ın divanında toplam 677 manzume bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zafername. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mir’at-ı Cünun, Yenişehirli Avni’nin davranışları normal olmayan insanları anlatan mesnevi tarzındaki eserinin adıdır.

Yanıt Açıklaması: Tardiye, beş mısralık bentlerden oluşan musammat türüdür. Aruzun mef’ûlü mefâilün feûlün kalıbıyla oluşturulur. Mesnevi geleneği içinde ilk kez Hüsn ü Aşk mesnevisinde kullanılmıştır. Keçecizade İzzet Molla’nın Gülşen-i Aşk mesnevisinde de görülür.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyıla damgasını vuran ve geleneğin bütün imkânlarını dönüştürerek çağının anlayışına uygun bir nesir dili yaratan yazar Ahmet Cevdet Paşa'dır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ilk sefaretname müellifi Abdurrahim Muhip Efendi’dir

Yanıt Açıklaması: Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçeleri şöyle sıralanabilir: a. Şiir, vezin ve kafiyenin sağladığı ahenkle daha estetik bir yapı arz ettiği için sanat ortaya koymanın en doğal ve işlevsel yolu idi. b. Eski eğitim sisteminde ezberin yeri büyük olduğu için tamamen öğretici eserler bile kolay ezberlenebilmesi için manzum olarak yazılıyordu. c. Edebiyatçılar şairlik kabiliyetleriyle değerlendirilirdi. Himaye (patronaj) geleneği içinde kasideciliğin önemli yeri vardı. d. Şiir dili nesir diline göre daha önce oluşmuştu. Bunda göçebe kültürünün hareketliliği ile şiirin ritmik akışkanlığı arasındaki paralelliğin de etkisi olabilir.

Yanıt Açıklaması: XIX. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI

Yanıt Açıklaması: Sen dostlarını incitme, kimse de senden incinmesin; bu geçici dünyada incelik işte budur.

Yanıt Açıklaması: Nesir dili şiir diline göre daha önce oluşması  Klasik Türk edebiyatının şiir merkezli bir edebiyat olmasının temel gerekçelerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da bir önceki yüzyılın sonlarına kadar yabancı ülkelere daimi elçi görevlendirilmemiş, elçiler lüzum görüldüğünde ve geçici olarak gönderilmiştir. Bu elçilerin gittikleri yerlerde gördüklerini ve yaşadıklarını, oradaki siyasî gelişmeleri ve yaptıkları çalışmalarla ilgili sundukları bir tür rapor da kabul edilebilecek eserlere sefaretname denir.

Yanıt Açıklaması: Aruz  Mihnetkeşan’da kullanılan nazım şekillerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Keçecizade İzzet Molla’nın oldukça genç yaşta kaleme aldığı ilk eseri Gülşen-i Aşk'tır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kadın şairlerin eserlerine toplu bir bakışta ilk göze çarpan özellik, genellikle erkek şairlerle aynı dil ve sembollerle şiir söylemiş olmaları, bir kadın olarak gerçek duygu ve düşüncelerini ifade etmekten uzak gibi görünmeleridir. Bu, güçlü bir gelenek hâline gelmiş olan divan şiiri estetiğinin, kişisel duyguları ifade etmeye pek izin vermemesinden kaynaklanmaktadır. Edebiyat, bir gelenek meselesidir ve divan şairinden beklenen, daha önce Fars edebiyatında kalıplaşmış mazmun ve istiareleri ustalıkla kullanarak hünerini ispat etmektir. Dolayısıyla kadın şairlerin de özellikle âşıkane gazellerde bu alışılmış kalıpları kullanmış olmaları, erkek şairlerle aynı sevgili imgesi etrafında şiir söylemeleri geleneğin bir sonucu olarak değerlendirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Otuzuncu Osmanlı padişahı II. Mahmut’un kızı olarak 29 Mayıs 1826’da İstanbul’da doğan Adile Sultan, Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şairdir.

Yanıt Açıklaması: Hayırsever kişiliğiyle bilinen Adile Sultan’ın bazı şiirleri bestelenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Herodianizm. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mütercim Asım’ın vefatından sonra, Cevdet Paşa tarafından asrının “yegâne tabip ve filozofu” olarak nitelenen Şanizade Mehmet Ataullah Efendi vakanüvis olmuştur.