XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyıl şairlerinden Mihrî Hatun, erkek veya kadın olmanın bir üstünlük sağlamadığını açıkça söyleyebilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Nakibüleşraf: Osmanlı devleti sınırları içinde yaşayan seyyit ve şeriflerin (Hz. Muhammed soyundan gelen kimseler) devletle olan işlerini düzenlemekle görevli bürokratlardır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın en önemli tezkiresi sayılan Hatimetü’l-Eşar’dan sonra bu yüzyılın şiiri için özellikle şair biyografileri konusunda en önemli başvuru kaynağı Kemalü’ş-Şuara’dır.

Yanıt Açıklaması: Keçecizade İzzet Molla’nın, 1823’te Keşan’a sürgün edilme hikâyesini mizahi bir dille anlattığı, siyasi hiciv niteliğindeki mesnevi Mihnetkeşan'dır.

Yanıt Açıklaması: Yazarı belli olan iki gazavatnamenin biri yüzyılın hemen başında Mehmet Emin Karahanzade’nin Mısır’ın Fransızlardan geri alınmasını anlattığı Mısır Seferi Hakkında Tarihçe adlı kısa kitabı, diğeri Abdurrezzak Bahir’in Rusya Harbi adlı eseridir.

Yanıt Açıklaması: Okuduğunuz müseddes, Sultan Abdülaziz’in oğlu Mahmut Celalettin (1862-1888)’in ölümü üzerine, halası Adile Sultan tarafından yazılmış bir mersiyedir. Mersiyeler, ölen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirmek, o kişinin iyi taraflarını anlatmak üzere yazılan lirik şiirlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bu yüzyılda yazılan biyografik eserlerin büyük çoğunluğunu “zümre biyografileri” olarak adlandırabileceğimiz; bir tarikata, mesleğe, şehre veya bir gruba mensup kimselerin hayatlarına yer veren eserler oluşturmaktadır

Yanıt Açıklaması: Otuzuncu Osmanlı padişahı II. Mahmut’un kızı olarak 29 Mayıs 1826’da İstanbul’da doğan Adile Sultan, Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şairdir. Hayatta tanıklık ettiği birçok yakınının ölümü Adile Sultan’ın dinî ve psikolojik dünyası üzerinde etkili olmuştur. Nakşibendi tarikatından Bâlâ Tekkesi Şeyhi Ali Efendi’ye bağlanmış, şiirlerinde dinî ve tasavvufi duygularını güçlü bir şekilde ifade etmiştir. XIX. yüzyıl kadın şairlerinden Şeref Hanım, yer yer şiire kabiliyeti olmadığını, Âşık Ömer’in şiirlerinin bile kendi şiirinden üstün olduğunu söylemiştir. Divanında Mevlana ve Mevlevilikle ilgili 6 kaside ve Kerbelâ mersiyesi niteliğinde 8 kasideye yer vererek samimi bir Mevlevi ve Bektaşî olduğunu göstermiştir. Divanında toplam 677 manzume bulunmaktadır. Divanındaki manzumeler arasında 255 gazelden sonra kıta nazım şekliyle yazdığı 122 tarih manzumesi dikkat çekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Âgah Sırrı Levend’in tespitine göre bu yüzyılda yazılan -manzum veya mensur- bütün gazavatnamelerin sayısı sadece dokuzdur

Yanıt Açıklaması: Tarih-i Edebiyyat-ı Osmaniyye adlı eseriyle Abdulhalim Memduh, modern anlamda edebiyat tarihi yazımının eksik ama ilk örneğini verir.

Yanıt Açıklaması: Kadın şairlerin üslubu, Şeref Hanım ’ın aşağıdaki mısralarında olduğu gibi, bir yanıyla çekingen ve kısık seslidir: Şerefâ sencileyin bî-mâye Ne cesâretle alır şiiri ele Senin eş‘âr-ı perîşânından Yegdir Âşık Ömerin nazmı bile Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Nakibüleşraf: Osmanlı devleti sınırları içinde yaşayan seyyit ve şeriflerin (Hz. Muhammed soyundan gelen kimseler) devletle olan işlerini düzenlemekle görevli bürokratlardır.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyılın klasik tezkirelerinin yerini, bu yüzyılda sistemsiz, muhtasar veya tamamlanamamış müsveddeler hâlindeki tezkireler alır. Dönemin en önemli tezkiresi Fatin Davut’un Hatimetü’l-Eşar’ıdır.

Yanıt Açıklaması: Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamış olan Zeynep Hatun ve Mihrî Hatun’dur. Hubbî Hatun ise Arapçayı çok iyi bilen, bilgi ve yetenekleri sayesinde sarayla ilişki kurabilen Kanunî dönemi şairi olarak anılır. Bir kazasker kızı olan Sıdkî Hatun ile hattatlığı şairliğinden daha güçlü olan Ani Fatma Hatun, XVII. yüzyılın ikinci yarısında yaşamıştır. Fıtnat Hanım ise, kendisinden sonra yetişen kadın şairlerce örnek alınan XVIII. yüzyıl şairidir.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ilk yarısında yazılmış olan mesneviler içeriklerine göre sınıflandırıldığında, işret hayatıyla ilgili mesneviler için Sakiname (Antepli Aynî) örneği verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönem kadın şairlerinin yetişme tarzları benzerlik göstermektedir. Tamamı, toplumun üst kesim ailelerine mensuptur ve aile içinde eğitim alma İmkânı bulabilmişlerdir. Başta İstanbul olmak üzere, Osmanlı Devleti’nin çeşitli kültür merkezlerinde yaşamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Kendisinden kısa bir süre önce ölen Leyla Hanım gibi Mevlevi olup; eserlerinde Hz. Muhammet soyundan geldiğini dile getiren babası Mehmet Nebil Bey olan XIX. yüzyılın kadın şairi Şeref Hanım'dır.

Yanıt Açıklaması: Zeynep Hatun.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ilk sefaretname müellifi Abdurrahim Muhip Efendi’dir.

Yanıt Açıklaması: XIX: yüzyılda yazılan mesnevilerin önemli bir kısmı, gözleme dayalı gerçekçi olay ve durumları yansıtması açısından daha öncekilerden ayrılır.