XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: E şıkkı dışında kalan şıklardaki bilgilerin tümü Lale Devri için doğrudur ancak saray erkanı israf ve lüksten oluşan bir hayat yaşamışlardırç. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Müverrih Sürurî, şairliğinin ilk beş yılında Hüznî mahlasını kullandıktan sonra hamisi Şeyhülislam Yahya Tevfik Efendi’nin tavsiyesiyle Sürurî’yi tercih eder.

Yanıt Açıklaması: Nedim, şiir lügati zengin olmayan şairlerdendir. Bulduğu bir imajı veya hoşuna giden benzetme unsurlarını tekrar tekrar kullanır. Onun asıl kudreti dili kullanmadaki ustalığında saklıdır. Konuşma dilinden gelen söyleyişleri kullanmadaki dehası ve ahengi sağlamadaki titiz işçiliği onu çağdaşlarından ayırır. Kafiye, redif ve vezin kullanımındaki başarısı, şiirlerinde ritmik akışkanlığın sağlanmasında etkili olmuştur. Redif ve kafiye kullanımında geleneğe bağlı olan şairin ara sıra Türkçe kelime ve eklerle yaptığı kafiyelerdeki doğallık, daha önceki şairlerde az rastlanan bir özelliktir. Nedim aruzun musikisini yakalayan ve şiirinde âdeta bir ahenk unsuru olarak kullanan divan şairlerinden biridir. Bu bilgiler doğrultusunda bakıldığı zaman doğru cevabın E şıkkı olduğu görülecektir.

Yanıt Açıklaması: Ampir üslup, imparatorluk üslubu anlamına da gelen, Eski Yunan ve Roma klasik üslubundan esinlenerek XVIII. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan neo-klasik üsluptur. Mimari başta olmak üzere, resim, heykel ve tezyinatta etkili olmuştur. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: B şıkkı dışındaki tüm şıklarda verilen bilgiler kasidenin rağbet görmeme nedenleridir. Nedim ve Galip bu dönemin en başarılı ve ünlü şairleri olmakla birlikte diğer şairlerin onlara yönelik endişe taşıdıklarına dair net bir bilgi yoktur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Şairler kendileri üretmek yerine işin kolayına kaçarak diğer şairleri taklit yoluna gitmişler, bu da yozlaşmaya neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Nedim, Türk şairlerinden kasidede Nef’î’yi; gazelde Bâkî ve Yahyâ’yı; mesnevi tarzında Atâyî’yi ve rubaide ise Hâletî’yi beğendiğini söylemiştir. Özellikle ilk kasidelerinde Nef'î etkisine sonuna kadar açık olan Nedim, gazelde de kendisini Bâkî’nin mirasçısı sayar. Bu nedenle alıntıda boşluk bırakılan yer C şıkkıyla doldurulursa, alıntı doğru bir şekilde tamamlanmış olacaktır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Avrupalıların askerî güçleri ve diplomasisi hakkında bilgi edinmek üzere ilk defa Osmanlı elçileri göndermiştir. Yirmisekiz Mehmet Çelebi Paris’e, İbrahim Paşa Viyana’ya, Nişli Mehmet Ağa Moskova’ya, Mustafa Efendi Viyana’ya, Mehmet Efendi Lehistan’a gitmiştir. Pasarofça Antlaşmasının getirdiği barış yıllarında, Avrupalılara tepeden bakma bırakılarak sadece askerî ve teknik alanda değil, sosyal ve kültürel hayatta da Batı’dan aktarmalar başlamıştır. Buna göre B şıkkındaki İbrahim Paşa Belgrad'a değil Viyana'ya gönderilmiştir. Bu nedenle B şıkkı doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Daha önce şiirde hiç rastlanmayan Arapça-Farsça kelimeler kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nedim, bu kasidesinde öncelikle bahar mevsiminin kendi üzerinde yarattığı tesiri anlatır. Ardından methiyeye geçer. Methiyede hem padişah III. Ahmet hem de İbrahim Paşa övülür. Şair, memduhlarını doğrudan övmez. Bir sahne oluşturarak kahramanlarını birbirlerine övdürür. Ayrıca kavramları konuşturur; onlar padişahı ve vezirini överler. Dua bölümüyle kaside sona erer. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Şiir ve inşada mahareti olan, nazım ve nesri şairler arasında makbul tutulan ve devrinde şöhretin kapılarını aralamayı başarmış, çağdaşları arasında “nadirü’l-akran” (akranlarının seçkini) olarak vasıfandırılan; doğuştan iyi şair olmakla birlikte sanatlarını yeterince geliştirme fırsatı bulamamış, eserleri gerekli titizlikten yoksun şairler : Osmanzade Taib, Nazîm, Nevres-i Kadîm, Kânî, Hoca Neşet, Esrar Dede, Enderunlu Fazıl, Sürurî. Bu nedenle yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Daha önce şiirde hiç rastlanmayan Arapça-Farsça sözcükler kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Güzel olan bir şiirde gereksiz kelimeler olmaz.

Yanıt Açıklaması: Nedim’in yukarıda verilen şiirindeki “Harut” “Babil kuyusuna asılı olan iki melekten biri”dir. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde şairlerdeki yenilik arzusu, gerek şekil, gerekse içerik bakımından klasik estetiğin katı kurallarında çözülmelere yol açmıştır. Eski şiirin kadim konuları; aşk, tasavvuf, rintlik ve tabiat, önceki asırdan itibaren artmaya başlayan mahallî konular, bu asırda da devam etmekle birlikte, şairlerin yüzü iç ve dış gerçekliğe daha fazla dönmüş, sosyal hayatta ve zihniyet dünyasındaki değişimin yansımaları az da olsa şiirde görülmeye başlamıştır.Yerli konular, gerek mesnevilerde, gerekse kaside nesiblerinde başarıyla sahnelenmiş,yer yer modern hikâyeleri andıran örnekler ortaya konulmuştur. Bu nedenle yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Nedîmâne denilen tarzın önemli özelliklerinden bir diğeri, yerlilik merakıdır. Nedîm, divan şiirinde Necâtî’yle belirginleşen, Bâkî ve Şeyhülislam Yahyâ gibi şairlerin eserlerinde mükemmelleşen Mahallîleşme deneyiminin XVIII. yüzyıldaki en büyük temsilcisidir. Onun, şiirlerinde halk edebiyatına yakınlaşması, İstanbul hayatından sahneler sunması, gerçek hayattan alınan unsurları kullanması, günlük dilden gelen konuşma kalıplarına ve deyimlere yer vermesi yerlilik arzusunu gösteren unsurlar olarak görülmektedir. Ayrıca Nedîm kafiye ve redif gibi konularda da geleneğe bağlı bir şairdir. Bu bilgiler doğrultusunda bakıldığı zaman doğru cevap D şıkkı olacaktır.

Yanıt Açıklaması: İlhami, 3.Selim Muradi, 4.Murad Mubibbi, K. Sultan Süleyman Avni, F.Sultan Mehmet Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mevlevilerin 1001 gün süren ve adına çile dedikleri manevi eğitim süreçlerini tamamladıkları Mevlevihaneye Asitane adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Verilen soruda dikkat edilmesi gereken kısım İbrahim Paşa'nın kendi konumundan biriyle karşılaştırılarak övülmesi gerektiği durumudur. Bu durumda A  seçeneği doğru yanıt olamaz çünkü İbrahim Paşa vezirdir ve tarihteki en ünlü vezir olan Nizamülmülk'le mukayese edilmesi gerekir. B seçeneğinde "Dünyada Melikşah’ın Nizamülmülk’ü varsa sen de zaferlerin sığınağı olan devletimin nizamısın." demiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.