XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Kendini aşktan deli gibi dönen bir seyyareye benzetmesi

Yanıt Açıklaması: Gül, gülbün, gülşen ve lalezarın ateş olması, bu unsurların her biri ile ateş arasında renk bakımından benzerlik bulunmasındandır. Cuybarın ateş olması ise su-ateş karşıtlığı nedeniyle çok daha net ve açık bir tezadı ortaya koymaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde Tanrı’da/sevgilide yok olmak Fenafillah kavramı ile açıklanır.

Yanıt Açıklaması: Tarihçi Raşit. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sefaretnamelerinin edebî ve tarihî bakımdan en ünlüsü bu yüzyılda yazılan Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Sefaretnamesi’dir. Mehmet Çelebi, III. Ahmet ile Sadrazam Damat İbrahim Paşa’ya sunulan eserinde İstanbul’dan ayrıldığı günden Ekim 1721’deki dönüşüne kadar olan bütün hatıra ve gözlemlerini zarif ve orijinal bir üslupla anlatmıştır. Eserde sefirin Paris’te karşılanışından gezip gördüğü opera, hayvanat bahçeleri, hastane ve eczaneler, aldığı ve verdiği hediyelere varana kadar bütün tespitleri nakledilir. Paris ve bütün Fransa hakkında verdiği bilgiler III. Ahmet’in ilgisini çekmiştir. Matbaanın Türkiye’de kuruluşunda Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin eserinin önemli rolü olmuştur. Muhtelif yazma nüshaları olan eser 1757’de Fransızcaya çevrilmiştir. İki kere Arap harfleriyle basılan eser yeni harflerle de yayımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mürekkebdir vücudu tâ ezel yek-pâre sûzişden Anâsırdan meğer uşşâka olmuşdur dûçâr âteş

Yanıt Açıklaması: Muhayyelat, Batı romanıyla ancak yarım yüzyıl sonra ciddi olarak karşılaşacak olan Türk edebiyatında oldukça etkin olmuş bir eserdir. Tanzimat ve hatta Cumhuriyet ediplerine kadar süren bir etki alanı oluşturan eser, Ahmet Midhat Efendi’den Namık Kemal’e Muallim Naci’den Behçet Necatigil’e kadar pek çok yazara ilham kaynağı olmuştur. Vasfi Mahir Kocatürk ise bu eseri dil ve üslup bakımından divan nesriyle Tanzimat sonrasındaki şuurlu sadelik arasında bir “köprü” olarak değerlendirmiştir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mevlana, insanın yaradandan ayrılık acısını "neyle" dile getirmiştir. Neyin sesi dokunaklıdır; adeta bu ayrılığın acısını ortaya çıkarır. Aslında ney semboldur; kastedilen bu acıyı ortaya koyan varlık insandır. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: Müriü’t-Tevarîh

Yanıt Açıklaması: Nedim’in yukarıda verilen şiirindeki “siyehka^r” sözcüğünün anlamı “suçlu”dur. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Şeyh Galip, tecrit sanatıyla kendine seslenerek, senin hızlı hareket eden kalemin de ısınmış, diyor

Yanıt Açıklaması: İbrahim Müteferrika, Usulü’l-Hikem fi-Nizami’l-Ümem adlı eserinde, devletin geri kalması ve çeşitli devlet yönetim şekilleri (monarşi, aristokrasi ve demokrasi) hakkında bilgi vererek, modern devletlerin akla dayanan yöntemlerle yönetildiğini, bu yönetim şeklinde din ve gelenekten ziyade bilgi ve bilimin önemli olduğunu anlatmış; devletin geri kalış sebepleri konusunda diğerlerinden farklı olarak dış dünya hakkındaki bilgisizliği göstermiştir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gönül pervanesi tamlamasında, vuslat ve intizar ile ateş arasında ise teşbih-i beliğ sanatı yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nahifî veNazim  dinî-tasavvufi duyarlılıkla kaleme aldıkları şiirleriyle klasik üslup içerisinde farklı bir yönelişi temsil ederler. Doğru cevap C.

Yanıt Açıklaması: Divan şairleri çınar ağacının kendi kendine tutuşup içten içe yandığına inanırlardı. Bu yüzden çınar, divan şiirinde sessiz ve derinden yanıp yakılan âşığın simgesi olmuştur. Edhemi’nin “Yârin yolunda yanmayı öğren çınârdan” mısrasındaki tavsiyesi, Nabi’nin rubaisinde “çınarın gönlünde gizli ateş gördünse şaşırma” diye gönlüne seslenişi bundandır. Çünkü Nabi’nin dediğine göre, sinesinde güzellerin adları resmedilen kişide gönül yangını eksik olmaz. Âşık da çınarı örnek alıp onun gibi için için yanmalıdır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Birçok yapının inşa edilmesi bunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Sûrname-i Vehbî: III. Ahmet’in şehzadeleri Sultan Süleyman, Mustafa, Mehmet ve Bayezit’in sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlenme merasimlerini anlatan bir eserdir. Bu eserin diğer sûrnameler arasında özel bir yeri ve benzerlerinden ayrı bir önemi vardır. Eser, o devirdeki kıyafetler, gösteriler, esnaf alayları, eğlenceler ve hediyeleri anlatması açısından devrin saray ve toplum hayatının canlı bir aynası gibidir. Eserin ne kadar ilgi gördüğü sadece İstanbul kütüphanelerinde yirmiden fazla el yazması nüshasının bulunmasından anlaşılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Nedim’in bentlerden oluşan nazım biçimleri (musammat) arasında en çok tercih ettiği biçim, murabbadır. Murabbaların şarkı formunda bestelenmesinden ötürü Nedim "şarkı şairi" olarak da tanınmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tarih düşürme sanatındaki ustalığından ötürü “müverrih” sıfatıyla anılan Sürûrî’nin asıl adı Osman’dır. Şairliğinin ilk beş yılında Hüznî mahlasını kullandıktan sonra hamisi Şeyhülislam Yahyâ Tevfik Efendi’nin tavsiyesiyle Sürûrî’yi tercih eder. Hiciv ve hezel türündeki şiirlerinde ise Hevâyî mahlasını kullanır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şair, soyut birer kavram olan umudu gözle, emelleri ise gül bahçesi somutlaştırmıştır. Bu yolla teşhis sanatı yapılmıştır. Göz, kanlı olarak düşünüldüğü için goncaya teşbih edilmiştir.