XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Tarikat bağlısının, kendi manevi gelişmişlik düzeyini gizlemek, böylece nefsini kibir ve gösterişten uzak tutmak amacıyla gerek giyim kuşam gerekse söz ve davranışlarıyla halkın ayıplamasına neden olacak bir görüntü vermesine "melamilik" denir.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ilk yarısında Nedim’in en büyük takipçisi Enderunlu Vasıf’tır. Tanzimat dönemi şairlerini de etkileyen Leskofçalı Galip, Nedim’in etkisinde kalan bir başka şairdir. Tanzimat edebiyatının önde gelen simalarından Namık Kemal, Nedim’i Türk dilinin en büyük şairi sayar (Yetiş 1989: 19, 269, 276). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Orhan Veli Kanık dışındakilerin tümü farklı zaman dilimlerinde Şeyh Galip'in sanatından etkilenen/faydalanan sanatçılardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Vuslatname

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt c şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sık sık sürgün edildiği için af dilemek zorunda kalması

Yanıt Açıklaması: III. Ahmet döneminin Ünlü Sadrazamı Damat İbrahim Paşa'dır. Bu dönemde maaş karşılığı tercüme heyeti kurulmuş ve bu heyete dönemin ünlü şairleri çağrılmıştır. Ancak III. Ahmet'in kullandığı mahlaslar Necip ve Ahmet'tir. İlhamî mahlasını kullanan şair ise III. Selim'dir. Bu nedenle yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çenginame, Rakkasname olarak da bilinir. Farklı milletlerden kırk iki erkek köçeğin tasvir edildiği eser, murabba biçimiyle yazılmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kinaye

Yanıt Açıklaması: Enderunlu Fazıl’ın “ruzun “fe’ilatün fe’ilatün fe’ilün” kalıbıyla yazılan, şairin aşk maceralarını anlattığı 438 beyitten oluşan mesnevisi Defter-i Aşk’tır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Gayret

Yanıt Açıklaması: Nabî’nin didaktik söyleyiş özelliği

Yanıt Açıklaması: İlk örneğini, Ubeydî ve Nailî’de gördüğümüz şarkı yazma eğilimi XVIII. asırda daha da yaygınlaşmış, Nazîm, Nedim, Vahit, Galip, Enderunlu Fazıl gibi şairler çok sayıda şarkı yazmışlardır. Bu nedenle yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski Zağra’dan İstanbul’a döndükten sonra III. Selim’e bir kaside sunan şair, bu kaside sayesinde atandığı görevle memuriyet hayatını noktalamıştır.

Yanıt Açıklaması: Nedim, Türk şairlerinden kasidede Nef’î’yi; gazelde Bakî ve Yahya’yı; mesnevi tarzında Atayî’yi ve rubaide ise Haletî’yi beğendiğini söylemiştir (Macit 1997: 2). Özellikle ilk kasidelerinde Nefî etkisine sonuna kadar açık olan Nedim, gazelde de kendisini Bakî’nin mirasçısı sayar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyılın başında gazelde hikemî tarzın büyük temsilcisi Nâbî’nin, kasidede Nef’î’nin etkisinin revaçta olduğu şiir ortamına ilk adımını atan Nedim, çok geçmeden Nedimane denilen yeni bir tarz geliştirmiştir. Bu tarzın esasını; söyleyiş mükemmelliği, yerlilik arzusu ve Nedim’e özgü edâ oluşturur. Kendisi de bir gazelinde; Ma‘lûmdur benim sühanım mahlas istemez / Fark eyler onu şehrimizin nükte-dânları diyerek üslup sahibi bir şair olduğunu ifade etmiştir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şeyh Galip paradoksal imajlar yaratmada tezat sanatının olanaklarından yararlanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Aşk, çileye giren müridi; Hüsn, mutlak güzeli; Benî Muhabbet, müridin içinde yer aldığı Mevlevi cemaatini; Mekteb-i Edeb, Mevlevi tekkesini; Mollâ-yı Cünûn, Mevlevi şeyhini; Sühan, Mevlana’yı veya onun Mesnevi-i Manevî adlı eserini; Nüzhetgâh-ı Ma’nâ, müridin içinde yaşadığı ortamın onun ruhundaki yansımalarını; Havz-ı Feyz, ilahî nurların müridin ruhundaki tecellilerini; Hisâr-ı Kalb, müridin gönlünü temsil etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dehân-ı gonceyi bâz et zebân-ı sûseni ter kıl Şikest-i tevbeye dahl edene hâzır-cevâbımsın Goncanın ağzını aç, susamın dilini ıslat; tövbesini bozanlara karışana hazır cevabımsın. diyerek teşhis sanatı olduğu açıkça görülmektedir. D seçeneği doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’un gündelik hayatından izler taşıyan kasidelerinde çeşitli anlatım biçimlerini kullanır. Kimi zaman öykülemeye başvurur; manzum hikâyeler anlatır. doğru cevap B'dir.