Türk Halk Şiiri

Yanıt Açıklaması: Tekke şiirinde Allah’ın varlığı ve birliği üzerine yazılmış şiirlere tevhit, Allah’a yalvarıp yakarmak için yazılan manzum ve mensur eserlere münacat, Hz. Muhammet’i övmek için yazılan eserlere naat, Hz. Muhammet’in Recep ayının 27. gecesi “Burak” ile göğe yükselerek Allah’la görüşmesini anlatan şiirlere miracnâme, velilerin yaşamlarını ve kerametlerini anlatan eserlere velayetnâme denir.

Yanıt Açıklaması: Cemâlî, XVIII. yüzyılda Dini-Tasavvufi Türk edebiyatının temsilcilerinden biridir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Âşık Osman Taşkaya, salığında adına şenlikler yapılan ilk âşık olma özelliğine sahip olmuştur. 1997 yılından bu yana Osmaniye Belediyesi ve Osmaniye Folklor Araştırma Derneği, Âşık Feymânî şenlikleri tertip etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Araştırmacı ve mutasavvıf bir kişiliğe sahip olan Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın eserlerinin sayısı on beşi bulmaktadır. Bunların içinde en tanınmışları, İlâhî-nâme adıyla da bilinen Divân’ı ve Marifetnâme isimli kitabıdır. Sefine-i Nûh adlı eserinde İbrahim Hakkı, “İlâhî-nâme nazmımdır ve nesrim Marifetnâme’dir” der. Bursalı İsmail Hakkı’nın belli başlı eserleri arasında; “Tefsir-i Rûhu’l-Beyân, Rûhu’l-Mesnevî, Şerh-i Hadis-i Erbain, Şerh-i Muhammediye, Şerh-i Bostan, Kitabü’l-Necat ve Divânı” vardır.

Yanıt Açıklaması: Doğu Anadolu Bölgesi'nin Kars, Ardahan, Iğdır, Artvin, Ağrı (Tutak ve çevresi), Van (Erciş ve çevresi), Erzurum, Gümüşhane, Bayburt ve Erzincan illeri âşıklık ge­leneğinin geçmişten günümüze yoğun olarak yaşatıldığı coğrafyadır. Anadolu sa­hasının ilk âşığı Baykan (Bıkan) bu bölgede yetişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gevhername Kaygusuz Abdal’ın, Makalat Hacı Bektaş Veli’nin, Divan-ı Kebir Mevlana Celaleddin Rumi’nin, Hüsrev-ü Şirin Şeyhi’nin, Felekname ve Aruz Risalesi Gülşehri’nin eserleridir. Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye ve Divan olmak üzere iki eseri bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdakilerden hangisi Koşma’yı tanımlar? Âşık şiirinde özel bir ezgiyle söylenen bir nazım türü. Âşıkların çağdaşı oldukları veya kendilerinden önce yaşamış âşıkların mahlaslarına ve bazı özelliklerine yer verdikleri şiirlerdir. Âşık şiirinde hecenin daha çok sekizli ve on birli şekillerine dayanan ve üç veya beş dörtlükten oluşan bir nazım şekli. Âşık şiirinde aruzun fâ’ilâtün (3) fâ’ilün kalıbıyla söylenen veya yazılan şiirler Âşık şiirinde aruzun mef’ûlü mefâ’îlü mefâ’îlü fe’ûlün kalıbıyla söylenen veya yazılan şiirler Koşma: Âşık şiirinde hecenin daha çok sekizli ve on birli şekillerine dayanan ve üç veya beş dörtlükten oluşan bir nazım şeklidir. 193

Yanıt Açıklaması: Sultan Veled, Ahmet Fakih, Şeyyad Hamza ve Hoca Dehhani eserlerini Türkçe olarak yazarken Mevlana Celaleddin Rumi eserlerini Farsça yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Baharın ve aynı zamanda geleneksel takvimde yeni yılın başlangıcını müjdeleyen nevruzu konu alan şiirlere nevruznâme denir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere verilen ad vezn-i aherdir.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyıl şairlerinden Süleyman Çelebi'nin Vesiletü'n Necat'ı, şekil itibariyle di­van tarzında ise de muhteva itibariyle Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı edebî mahsul­leri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatının ilk örneği Yusuf Has Hacib tarafından yazılmış olan Kutadgu Bilig'dir.

Yanıt Açıklaması: Tevhîd, ilahî, münacaat ve elifnâmeler Dini-Tasavvufi Haik Şiirinde, Allah hakkında yazılan edebi türlerdir.

Yanıt Açıklaması: Kıbrıslı Âşık Kenzî Mağrib’de askerlik görevini de yaptıktan sonra 1817’de doğduğu yer olan Kıbrıs’a geri gelerek; buralarda gördüklerini, geri dönüşü esnasında gemide uğradığı fırtınayı, bir süre kaldığı Mısır izlenimlerini, Dâsitan-ı Sergüzeşt (Macerayı Sergüzeşt) destanında dile getirmiş, (1233) bu destanda dönemin Mısı›r valisi olan Mehmed Ali Paşa’ya övgülerde bulunmuştur. Sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda adı geçen eserler Levnî’ye aittir.

Yanıt Açıklaması: Şairlerin yazdıkları şiirlerde kendi gerçek adları yerine kullandıkları takma ada mahlas denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle aruzun recez bahrinde olan ve beş heceye denk düşen müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün kalıbıyla yazılmış şiirlere Vezn-i aher denir.

Yanıt Açıklaması: Aruz ve hece vezniyle gayet rahat şiir söyleyebilen Edib Harâbî’nin şiirleri, devrinde büyük bir takdir toplar ve Bektaşîlik esprisiyle kaleme aldığı şiirlerinde ise hiciv yanı ağır basan şiirler söylerdi “Kâf u nûn hitâb› izhar olmadan evvel” mısraıyla başlayan nefesi bütün Bektaşîler tarafından ezbere bilinir. Sorunun doğru cevabı D şıkkında verilen Edîb Harâbî’dir.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinin temel nazım şekillerinden birisi olan, din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlere Kaside denir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerden sadece Mesnevi nazım şekli ortak nazım şeklidir.