Türk Halk Şiiri

Yanıt Açıklaması: Saim Sakaoğlu, Aşık Erzurumlu Emrah'ın öğrenimi hakkında, "Divandaki ifadelerden, onun okur-yazarlıktan da öte bir tahsile sahip olduğunu çıkarabiliriz. Hatta o, edebî bilgiler açısından da kendisini yetiştirmiştir denilebilir. Ayaklı kalenderîleri, semaileri, gazelleri, onun bu vadideki bilgisini gösteren işaretlerdir." demektedir. Erciyes dergisinin 1986 yılında yayımlanan 101. ve 102. sayıları Erzurumlu Emrah adına özel sayı olarak çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İslamiyet öncesinde ölenin ardından ağıt yakma törenlerine Yuğ adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Türk edebiyatıyla ilgili olarak genel kabul görmüş ve büyük oranda Türk edebiyatı tarihinin kurucusu M. Fuad Köprülü’ye yaslanan tasniflerde olduğu gibi Türk Halk şiirini de, öncelikle İslâmiyet Öncesi Türk Halk şiiri ve İslâmiyet Sonrası Türk Halk şiiri olmak üzere ikiye ayırabiliriz. İslâmiyet Sonrası Türk Halk şiiri de kendi içinde üç ayrı kısma ayrılabilir: Anonim Halk şiiri Dinî-Tasavvufî Halk şiiri Aşık Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: Şathiye: Dinî-Tasavvufî Halk şiirinde bazı tasavvufi remiz ve rumuzlar ile Hakk’a ulaşmanın yollarını anlatan, dini ve tasavvufi konuların daha kolay anlaşılmasını sağlamaya çalışan ve Allah ile tekellüfsüz, şakalı bir edayla konuşur gibi yazılan veya söylenen şiirlere şathiye denir. Bazı şairler tarafından şeriat ölçüsünden uzaklaştırılan şathiyeler kimi zaman küfür olarak kabul edilmiştir. Hâlbuki şathiyeler, tasavvufi remizleri izah eden şiirlerdir. Bunu da ancak erbabı anlayabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Münacat; İsmi geçen kişilerin hepsi XVIII. yüzyılda yaşamış ve Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatının temsilcileridir.

Yanıt Açıklaması: Âşıkların çağdaşı oldukları veya kendilerinden önce yaşamış âşıkların mahlaslarına ve bazı özelliklerine yer verdikleri şiir türüne Şairname denir.

Yanıt Açıklaması: III. Selim (1761-1808) döneminde yaşamıştır. Dini ve tasavvufi konuları işlemiştir. Hece ile yazdıklarının yanı sıra, aruzla yazılmış şiirleri de vardır.

Yanıt Açıklaması: Cemali XVIII. yy Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı temsilcisidir. Dertli, Seyrani ve Turabi XIX. yy. Dini Tasavvufi Türk Edebiyatı temsilcileridir.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyıl âşıkları ve özellikleri Bu yüzyılda divan şiiri alanında izzet Molla, Enderunî Vasıf, Lefkofçalı Galib, Hâlet, Leylâ Hanım, Şeref Hanım, vb. yetişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Şairnâme türünün ilk örneğini veren âşık, Âşık Ömer’dir. Bu şairnâmenin yardımıyla Bursalı Halil’in dilinin sade olduğu, Yazıcı’nın Bahr-i Sefid’de (Akdeniz) boğularak öldüğü, Kuloğlu’nun pek şöhretli olduğu, Öksüz Âşık’ın şiirlerinin bal gibi tatlı olduğu öğrenilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şiirin konusu 'nazım türü'ne girer. Diğer seçenekler ise nazım şekli ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Âşık şiirinin belirli söyleyicileri ve yazarları vardır. Bunlara ozan, âşık, saz şairi, halk şairi, kalem şairi ve kalem şuarası gibi adlar verilir.

Yanıt Açıklaması: Türk halk şiiri geleneğinde şiirlerin konusuna, ezgisine ve işlevine göre birbirlerinden ayrılmasına ve adlandırılmasına nazım türü adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Erzurumlu Emrah: Âşıklık geleneğinin çok güçlü olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetişmiştir. Saz şiiri tekniğine hâkimdir. Ayrıca medrese öğrenimi gördüğünden, klasik edebiyatın temel bilgilerine de sahiptir. Ölüm tarihinde belirsizlikler söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: XVIII. asır Dini^-Tasavvufi^ Türk Edebiyatı sahasında da fazla bir yenilik görülmemekte, ancak eskilerin özellikle Yunus geleneğini devam ettirmekte oldukları bilinmektedir. XVIII. yüzyıl Anadolu’sunda; Dini^-Tasavvufi^ Türk Edebiyatı, genel bir duraklama ve gerileme hayatı içindedir. Bu dönemde kendi sahasında (Şeyh Ga^lip hariç) eskisi kadar güzel eserler verilmez olmuştur. Daha çok halk kitlelerine seslenen bazı tarikat şeyhlerinin çok tanınmış eserleri bile bu dönemde ancak eski bilgi ve akideleri tekrarlayan, popüler hamle durumundadır. Dini^-Tasavvufi^ Türk Edebiyatı şairleri İstanbul’da, Bursa’da, İzmir’de vb. tarikat çevrelerinde Yunus geleneğini devam ettirmektedirler. Buna başka bir deyişle “İla^hi” geleneği de diyebiliriz. Tekrarlanan ila^hi^ler, zaman zaman, güzel, ahenkli ve samimi^ olmakla beraber, ekseriye her tür söyleyiş sanatından uzak, vezin ve kafiye aksaklıkları içinde ve umumiyetle kültürsüz söyleşilerdir.

Yanıt Açıklaması: Tefsir-i Rûhu’l-Beyân, Rûhu’l-Mesnevî, Şerh-i Hadis-i Erbain, Şerh-i Muhammediye, Şerh-i Bostan, Kitabü’l-Necat ve Divânı eserleri Bursalı İsmail Hakkı ya aittir.

Yanıt Açıklaması: Fuad Köprülü’nün Konyalı olduğundan söz ettiği; destanında 1807 yılındaki bir isyanı işleyen şair Âşık Nigârî’dir.

Yanıt Açıklaması: Dinî umdeleri, milli duyguları, ahlâki düşünceleri, Türk'ün en kolay anlayabileceği sehl'i mümtenî metoduyla anlatırken Türk'ün dilini de en güzel ve yumuşak bir şekilde dağdaki çobandan saraydaki devlet adamına kadar sevdiren şair Yunus Emre dir.

Yanıt Açıklaması: Hiçbir tarikate bağlı olmayan aşıklarımız arasında Dadaloğlu ve Bayburtlu Zihni sayılabilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Dini Tasavvufi Türk Edebiyatında gelmiş geçmiş pek çok peygamber konu olarak yer almıştır. Mutasavvıf şairler, şiirlerinde dünyanın geçici olduğunu, Allah’ın ezeli ve ebedi varlığını öne çıkarırlar. Hâlvet, dünyadan el çekip Allah’a yönelmek anlamına gelmektedir ve Dini Tasavvufi Türk Edebiyatında işlenmektedir. Tasavvufta nefis ve nefis terbiyesi oldukça önemlidir ve Dinî Tasavvufî Türk Edebiyatı’nda da oldukça geniş bir şekilde ele alınmıştır. Beşeri aşk ise bu edebiyatın temalarından biri değildir.