Türk Halk Şiiri

Yanıt Açıklaması: Âşık Osman (Taşkaya) Feymânî: 2.Mayıs.1942 tarihinde Osmaniye ilinin Kadirli ilçesinin Afşarlar (Azaplı) köyünde doğmuştur. Badeli âşıklarımızdandır. Feymânî halk şiirinin sevilen türlerinden güzelleme, koçaklama, taşlama, nasihat, mektup, destan ve devriye tarzında yüzlerce şiir söylemiştir. Şiirlerinde Çukurova ağzının dil özelliklerini bulabiliriz.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda hayatından ve eserlerinden bahsedilen kişi Türabî’dir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ruhsatî: Sivas ilinin Kangal ilçesinin Deliktaş köyünde doğmuştur. Hem aruz hem de hece vezniyle şiirler yazıp söylemiştir. Aruz vezniyle olan şiirlerinde bir divan şairi kadar başarılı değildir. 8, 11, 14, 15’li şiirlerinin yanında, az da olsa 5 ve 7 heceli şiirleri de vardır. Ruhsatî’nin şiirlerinde tasvirin ayrı bir yeri vardır. Köy çevresinde yetiştiği için, şiirlerinde mahallî ağız özellikleri yer almaktadır. Şiirlerinde köy hayatı, aşk, tabiat, öğüt, taşlama ve tasavvufu işleyen Ruhsatî; Karaca Oğlan, Âşık Ömer, Gevherî, Pir Sultan Abdal, Kul Himmet Üstadım, Dadaloğlu, Dertli ve Seyrânî’nin etkisinde kalmıştır. Nakşibendi tarikatindendir.

Yanıt Açıklaması: Şarkî ile birlikte Bağdat’a şan veren şair Abdî’dir. Diğer seçeneklerdeki Talibî ile ilgili verilen bilgiler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Türk toplumunun geniş halk kitleleri arasında derin alâka ve heyecan uyandıran bir inanç, bir eğitim, bir fikir, bir irfan cereyanı ve aşk hadisesi olarak hayata geçirilen kavram Tasavvuf tur.

Yanıt Açıklaması: Cinas, Seyrânî’nin şiirlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Cinas: yazılışları ve söylenişleri aynı, fakat farklı anlamlara gelen sözler.

Yanıt Açıklaması: Ağıtların snıflandırılmasında konu çeşitliliği çok fazladır. bu çeşitlilik içerisinde gelin ağıtları kategorisinde de kına türküleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Edip Harabî, Mihrabî, Mehmet Nuri, Yozgatlı Hüznî, Âşık Molla RaHİM, Derûni, Sıtkı, Zeynel Usul Baba, Ferid Kam, Ahmed Nâim, Ahmed Hmadi Akseki, Yahya Kemal, Kemal Edip Kürkçüoğlu XX.yüzyıl mutasavvuflardandır.

Yanıt Açıklaması: Tarikatnâme: Dervişliğin erkân ve adabı anlatılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Seyahatname, bilhassa çok zengin bir kültür derlemesi olan Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme adlı eserinde divan şairlerinin yanı sıra âşıklardan da söz edilmektedir. Gevhernâme, Allah’ın birliği ve Hz. Muhammet’in yüceliği ve vasıfları hakkında yazılan eserlerdir. Minbernâme, 58 beyitlik küçük bir mesnevî’dir ki daha çok nefsi bilmenin esas olduğu üzerine kurulmuştur. Vücûd-nâme, insan vücûdunun çeşitli uzuvlarıyla, bazı dinî ve tasavvufî ve kozmik kavramlar arasında teşbihler yapan, münasebetler kuran bir eserdir. Velayetname ise Velilerin yaşamlarını ve kerametlerini anlatan eserdir ve doğru cevap olan B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devlet Mehmed Azadi, Türkmenlerin Göklen Boyu’nun Gerkez aşiretinden bir ailedendir. Azadi, öğrenimine köy okulunda başlamış, daha sonra Hive medreselerinden birinde öğrenimine devam etmiştir. 1760 yılında ölmüştür. Türkmenlerin büyük şairi Mahdumkulu’nun babasıdır. Şiirlerinde Firdevsi^, Hoca Ahmet Yesevi^, Nizami^, Sa^di^, Ca^mi^, Nevai^ gibi şairlerin etkisi görülür. Eldeki bütün şiirleri “Vagz-ı Azad” adlı eserde toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Cönklerde belirli bir ölçü yoktur

Yanıt Açıklaması: Bade İçerek Âşık Olma: Bade içme; şamanizm, destan, halk hikâyesi ve âşıklık geleneğinde en çok karşımıza çıkan olaydır. Rüyada usta bir şaman, bir destancı veya pir (Hazreti Hızır, aksakallı ihtiyar) elinden içilen bade ile kendinden geçme ve uyandıktan sonra şiir söyleme yeteneğine kavuşmayı esas alır. Anadolu sahası âşıklık geleneğinde çeşitli sebeplerle evinden ayrılan kahraman bir mezarlıkta, su yanında veya ıssız bir yerde uyuyakalır. Rüyasında Hazreti Hızır’ı veya pirleri görür. Hazreti Hızır, kahramana üç bade uzatır veya duruma göre bazı yiyecekler verir.

Yanıt Açıklaması: Âşık Ömer, Ercişli Emrah, Gevherî ve Karaca Oğlan XVII. yüzyıl âşıkları iken Âşık Bağdadî XVIII. yüzyıl âşıklarındandır.

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyılda divan şiiri alanında Fuzûlî, Bakî, Nev'î, Hayalî, Ruhî, Zatî, Figanî, vb, şairler yetişmiştir. Tasavvufi Türk halk edebiyatı alanında da Üftade, Ahmedi Sâr-ban, Ümmî Sinan ve Pir Sultan Abdal ilk akla gelen adlardandır. XV. yüzyılda divan şiirinin önemli temsilcileriyle karflşılaşıyoruz. Bunlar arasında Ahmed Paşa, Necâtî, Atâî, Mesîhî, Hamdullah Hamdî, Süleyman Çelebi, Hümâmî, vb.’yi sayabiliriz.

Yanıt Açıklaması: Kaygusuz Abdal’ın, dünyaya gelmekten maksadın ibadet etmek ve Allah’ı tanımak olduğunu anlattığı ve  şeriat unsurlarına en çok yer verdiği eseri Sarayname'dir.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyıl Azerî edebiyatı simaları arasında daha çok nesirleriyle tanınan Mirza Mehmed, Türkçe ve Farsça şiirlerinde “Nâmî” mahlasını kullanan Mirza Abdürrezzak, İstanbul’da elçilik yapmış olan ve Nâmî mahlasıyla güzellemeler söyleyen Murtaza Kulu Han, geleneksel halk edebiyatı ile kaynaşmış, Klasik Azerî şiirinin son temsilcisi olan Molla Penâh Vâkıf sayılabilir. Muhyiddin Abdal ise XV. yüzyılın sonları ile XVI .yüzyılın başlarında yaşamıştır.

Yanıt Açıklaması: Karaca Oğlan’ın hayatı ve şiirleri tiyatro (Dinçer Sümer’in Karacaoğlan ve Sabahattin Engin’in, Karaca Oğlan ve Herşeyden Üstün); resimli roman (Yaşar Kemal [Göğçeli], Karacaoğlan, resimleyen: Münif Fehim, Cumhuriyet gazetesinin 29 Nisan-3 Ağustos 1956 tarihleri arasında 98 gün boyunca yayımlanmıştır.); fotoroman (Metin Soysal tarafından Karacaoğlan adıyla hazırlanan çalışma Kelebek gazetesinde, 24 Ağustos-29 Eylül 1973 tarihleri arasında 34 gün boyunca yayımlanmıştır.); sinema filmi (Karacaoğlan, 1955 Karacaoğlan’ın Kara Sevdası, 1959 Karacaoğlan, 1966); halk kitapları (Muharrem Zeki Korgunal, Murat Uraz, Faruk Rıza Güloğlu, Rasih Yukay, Feyzi Gürgen, Yaşar Kemal, İbrahim Zeki Burdurlu, Abdullah Toros) olarak da yayımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kaygusuz Abdal’ın adı üzerinde bugüne kadar yapılan araştırmalarda Onun asıl adının “Gaybî” olduğu üzerinde birleşilmiştir. Çünkü Menâkıb-nâme’de “Gaybî” adı açıkça zikredilmektedir. Kaygusuz, şiirlerinin büyük bir çoğunluğunda, “Kaygusuz Abdal”, Kul Kaygusuz,Miskin Kaygusuz, Sarayî, Miskin Sarayî” mahlâslarını kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hacı Bayram Veli, şeyhi Şeyh Hamudiddin'in vefatından sonra onun halifesi olarak Aksaray'dan Ankara'ya döndü. İlk icraat olarak da, ilim-tasavvuf-toplum hocalığındaki öncülüğü, birleştirici-bütünleştirici yönleriyle, Halvetiyye (Safaviyye) ve Nakşîbendiye tarikatlarını da birleştirerek Bayramiyye tarikatını kurdu.