Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Hârût ve Mârût adlı iki melekle Zühre yıldızına ait bir efsane çok meşhurdur. Kur’an’da bu iki meleğin Bâbil’de sihir öğrettikleri anlatılmaktadır. Bu iki melek, “biz ancak bir imtihan ve tecrübe için Allah tarafından gönderildik, sakın sihir yapmayı câiz görüp de kâfir olma!” demeden kimseye sihir öğretmezlerdi.

Yanıt Açıklaması: Sümer’in aşk ve savaş tanrıçası İnanna (Semitik, İştar) daha sonraki yüzyıllarda aynı mahiyetteki Semitik tanrıça İştar ile aynîleşince hem aşk hem de savaş tanrıçası olmuştur. İnanna/İştar’ın savaş sırasında uyandırdığı korku ve dehşet, Mezopotamya’da aslan ve kaplan sembolleriyle ifade edilmiştir. Ayrıca kaplan, renginin siyahlığı dolayısıyla geceyi ve gece gökyüzünü sembolize etmesi yönünden İnanna’nın sembolü olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Aşk ve savaş tanrıçası İştar’ın bir elinde hayatın devamlılığını ve ebediliğini sembolize eden bir yılan bulunmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kartal: Divan şiirinde ukâb ve nesr adlarıyla da anılan kartal, öncelikle asil, alıcı bir kuştur. Kartalın Divan şiirindeki en yaygın kullanım alanı ise semâvî anlamlarda görülür.

Yanıt Açıklaması: Kaşgarlı Mahmud’a göre Efrâsiyâb Türklerin büyük hakanıdır. Asıl adı Tonga Alp Er’dir (Alp Er Tunga). Bebür (kaplan cinsi bir hayvan) gibi kuvvetli, yiğit bir adam demektir.

Yanıt Açıklaması: Menşei Mezopotamya’daki daha eski devrelere uzanmakla birlikte, bilhassa Asur devrinden beri fırtına ve gök gürültüsü, yağmur, aynı zamanda bitki ve bereketlilik tanrısıyla özdeşleşen güneş tanrısının, dolayısıyla tanrının yeryüzündeki temsilcisi olan hükümdarın da sembolü olan kuş Hüma kuşudur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Klâsik ‹slam edebiyat›nda ve Divan edebiyat›nda günefle kimsenin bakamayacağı tarzında bir inanç da bulunur; bu inanı›n tabii olarak güneşe hakiki hayatta da insanoğlunun bakamayaca¤ğıgerçeğiyle ilgili olduğunu kabul etsek de bu gerçeğin şiirsel ifadeye dönüşmesinde güneşe, ancak güneşin sembolü olan kartaldan başka kimsenin bakamayacağı yolundaki tasavvurun etkisi de bulunmaktad›r.

Yanıt Açıklaması: Divan edebiyatında yılan sevgilinin saçıdır. Genel olarak bu benzerlik sevgilinin saçının kıvrım kıvrım ve uzun olmasına dayanmaktadır, çünkü yılan da kıvrılarak hareket eder ve uzundur.

Yanıt Açıklaması: Gulyabani, şeytan gibi cin taifesine mensub olan gûl de çirkin ve korkunç görünüşün ve kötülüğün sembolüdür.

Yanıt Açıklaması: Kur’an’da da bulunan inanışa göre, Hz. Âdem’in yaradılışından iki bin sene evvel melekler tarafından inşa edilmiş ve Nuh tufanında göğe çekilmiş olan bu mabet, şimdi gökyüzünde ve tam Kâbe’nin üzerinde bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bizde Ferhad ile şirin hikâyesi olarak bilinen hikâye İranlılarda Hüsrev u şirin olarak bilinir. Bu hikâye içinde adı geçen ve önemli bir süsleme ustası olan Ferhad Türk anlatılarında ön plana çıkmış, Hüsrev unutulmuş hatta olay İran’dan çıkıp Amasya civarına nakledilmiştir. Metinleri anlamada kültürler arası geçişlere dikkat etmek gerekir.

Yanıt Açıklaması: Edebiyatta siyah rengi ve güzel kokusu bakımından misk sevgilinin saçına benzetilir.

Yanıt Açıklaması: Mengelus adlı yerde haşmetli ve büyük beyaz filler yetiştirilirmiş.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumun topyekün hayat tarzına kültür denir.

Yanıt Açıklaması: Rüstem Efsanevî İran Şahı Keykavus’u esir olduğu devlerin elinden kurtarmış ve bu macerasında Heft-han adı verilen yedi aşılmaz engeli aşarak, Mazenderan seferiyle devleri mağlup etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sümer-Akat-Asur mitolojilerinde yağmur, fırtına, şimşek ve gök gürültüsü tanrısı Ninurta’dır. Izdırap Tanrısı Algos’tur.

Yanıt Açıklaması: Türk mitolojisinin kozmogoni ile ilgili temalarının oluşumunda gece-gündüz farklılığı ve değişiminin bir uzantısı olarak da kabul edilecek bir başka doğal olgu olarak karşımıza, Ay ve gökyüzünün gece görüntüsü ile, yıldızlar ve Samanyolu çıkmaktadır. Güneş ve ay bu olgular içinde yer almamaktadır.