Seçmeli Ara Sınav - Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları

Soru 1:

Altay Türkleri arasında yaygın olarak kabul edilen yaratıcı tanrı olarak kabul edilen "Ülgen" ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ölülere hükmeden yeraltı tanrısıdır. B) Kamlama ayini yaparak Ülgen’e ulaşmak isteyen bir kamın yedi veya dokuz engeli/katı aşması gerekir. C) Altay Türklerine göre, Ülgen ezeli ve ebedidir. D) Ülgen gök cisimlerini yönetir, gök gürültüsü, yıldırım yaratır, yağmurları yağdırır. E) Ülgen gök kuşağını, insanları, hayvanları, otlakları, yaylaları ve ateşi yaratmıştır.

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi Türk mitolojisinde kainatı oluşturan unsurlardan biri değildir?

A) Su B) Ateş C) Ağaç D) Toprak E) Yeraltı

Soru 3:

Aşağıdakilerden hangisi, halk biliminin özelliklerinden biridir?

A) Bu araştırma alanı ilâhiyat biliminin (theology) sınırları içindedir B) Resmi olarak adlandırılan belli bir katılığa kavuşmuş olan din ve ahlak kurallarıyla ilgilenir C) Mitolojiyle iç içe geçmiş halk dinine ait yaygın inanış şekilleri, yorum ve uygulamalarla ilgilenir D) Kitabî din öğretisini temsil eden din adamları ve bilginlerince araştırmalar yapılır E) Normatif bir bilim olarak inançların iyi, kötü” veya “doğru, yanlış” olup olmadıklarını araştırır

Soru 4:

Kitâbî veya resmî dinde olmayan, halk dininde bulunup resmî dine göre yanlış ve boş inanç olan inanış ve uygulamalara ne ad verilir?

A) Halk edebiyatı B) Halk oyunları C) Halk dini D) Hurafe E) Efsane

Soru 5:

Etiyolojik ne demektir?

A) Örnek model B) Dünya görüşü C) Temel pratikler D) İşlevsellik E) Köken açıklayıcı

Soru 6:

Türk mitolojosinin en erken döneminin mitoloji modeli nedir?

A) Bitki kökenli model B) Büyü modeli C) Kutsal model D) Memorat modeli E) Kuş ata modeli

Soru 7:

İran mitolojisinde, İmşâspendler “ölümsüz kutsallar”, “ölümsüz temizler” anlamlarını ifade eder. Terim olarak da, Mazdeizm’in en büyük melekleridir. Anlatılara göre sayıları, altı ve yedi olarak değişir. Buna göre, manevî dünyada Ahura Mazda’nın doğruluk, temizlik ve kutsallığının simgesi, maddi evrende ise, yerküredeki bütün ateşlerin sorumlusu olan melek kimdir?

A) Behmen B) Ordîbehişt C) Şehrîver D) Sifendârmûz E) Hordâd

Soru 8:

Mitlerdeki kahramanlar ve kişiler kimlerdir?

A) Sıradan insanlar B) Hayvanlar C) Tanrı, tanrıça ya da ya yarı tanrılar D) Cansız varlıklar E) Yıldızlar

Soru 9:

Altay Türklerinin kıyamet anlatılarında geçen Ülgen (iyi ruhlar) ile Erlik’in (kötü ruhlar) yerine İran mitolojisinde aşağıdaki ikililerden hangisi yer alır?

A) Elburz ve Kerey B) Ehrimen ve May-tere C) Karaş ve Mangdaşire D) Ahura Mazda ve Ehrimen E) Ahura Mazda ve Elburz

Soru 10:

Türk köken mitleri arasında en eski yaratılış miti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Büyü B) Totem C) Animizm D) Ağaçtan yaratılma E) İlkel bahçe

Soru 11:

Türk mitolojisinin anaerkil döneminde yaratıcı, yaşatıcı en üstün gücün adı nedir?

A) Uray B) Uday C) Ummay D) Umay E) Huday

Soru 12:

Mitin icrası esnasında oluşabilecek kötü tesirlerden korunmak ve kurtulmak için yapılanlar arasında seçeneklerden hangisi yer almaz?

A) Yıkanmak ve soyunmak B) Eski elbiseleri yakmak C) Özel tütsüleri yakmak D) Evleri yakmak E) Kan çıkarmak

Soru 13:

Türk köken mitleri arasında en eski yaratılış miti hangisidir?

A) Topraktan yaratılma B) Sudan yaratılma C) Havadan yaratılma D) Ateşten yaratılma E) Ağaçtan yaratılma

Soru 14:

Aşağıdakilerden hangisi, Türk mitolojisinde kurganlarda ölüye sunulan ve mezara konulan nesnelerin kırılmasının nedeni olabilir?

A) Ölen kişinin hayattayken kırdığı ve küs olduğu insanların çokluğunu temsil için kırılarak konulur B) Ölen kişinin maddiyatının yeraltı dünyasında önemsiz olduğu ve oraya hiçbir malını götüremeyeceği için kırılarak konulur C) Ölü kişinin mezarda kemiklerinin parçalanan nesneler gibi tuzla buz olacağını; böylece yeryüzü hayatının geçiciliğini ifade etmek için konulur D) Yeryüzünde, yeraltının tersi hayat sürüldüğü inancı olduğundan, ölen kişinin nesnelerinin yeraltında sağlam çıkması için kırılarak konulur E) Yeryüzünde, insanlar nazardan etkilendiklerini düşündüğünden, ölen kişinin yeraltı yaşamında nazarlardan korunması için kırılarak konulur

Soru 15:

Türk boylarında yağmur, kar yağdırdığına ve fırtına çıkardığına inanılan taş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yada B) Yel Baba C) Etin İççite D) Albas E) Çağılgan İççite

Soru 16:

Aşağıdakilerden hangisi İran mitolojisinde bir dağdır?

A) Elburz B) Ehrimen C) Câm-i Cem D) Heft E) Hefthan

Soru 17:

"..............., insan düşüncesinin en erken dönemlerinde, insanların doğal çevrelerindeki, canlı-cansız her şeyin canlı bir ruhu ve buna bağlı bir bilinç hali olduğuna inanmalarıdır." Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Maniheizm B) Şamanizm C) Animizm D) Hümanizm E) Naturalizm

Soru 18:

Anaerkil dönemdeki yaratıcı tanrıçaya ne ad verilir?

A) Karahan B) Ülgen C) Ak ana D) Umay E) Erlik

Soru 19:

Türk mitolojisinde tabiatı oluşturan cansız varlıkların ‘sahip’ anlamında ‘iye’ olarak adlandırılmasının nedeni nedir?

A) Farklı Türk boylarının farklı coğrafi yerleri sahiplenerek oraya hakim olmak istemeleri B) Yaşanılabilecek olan yerleri belirleyerek isim takmak istemeleri C) Bu isimle adlandırılan yerlere karşı, düşmanda tehdit unsuru oluşturmak istemeleri D) Tabiat unsurlarının da canlı ve birer ruha sahip olduklarına inanmaları E) Göçerev hayat tarzına sahip olduklarından konakladıkları yerleri ayırmak istemeleri

Soru 20:

Aşağıdakilerden hangisi Zerdüşt dini önderi, ateşe tapan anlamındadır?

A) Muğ B) Mitra C) Nahîd D) Nevrûz E) Pîr-i Muğân