Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları

Yanıt Açıklaması: Mezopotamya’da eski Sümer’de adı Dumuzi (Temmuz) olan fakat değişik bölgelerde ve zamanlarda Asur, Marduk, Baal, Adonis, Attis, Osiris gibi değişik adlarla adlandırıyla anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın sonunu anlatan mitlere, eskatoloji mitleri denir.

Yanıt Açıklaması: Efrâsiyâb adı Divan-ı Lügati’t-Türk’te de geçer. Kaşgarlı Mahmud’a göre Efrâsiyâb Türklerin büyük hakanıdır. Asıl adı Tonga Alp Er’dir (Alp Er Tunga).

Yanıt Açıklaması: Yunan mitolojisinin temel kaynağı, Homeros’un Odessa ve İlyada adlı epik destanıdır.

Yanıt Açıklaması: Mitoloji ve Yakındoğu edebiyatında aşk ve savaş tanrıçasıyla ilgili bir sembol olan aynı zamanda karanlığı ve geceyi temsil eden mitolojik unsur kaplandır.

Yanıt Açıklaması: Yakındoğu ve bizim klâsik edebiyatımızda kaplan hem geceyi, hem de gökyüzünde görünen aşk tanrıçasının yıldızı olan Venüs yıldızıyla ilişkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İlahi ışığı Şem temsil edince, nefsi de Pervane temsil etmelidir. Böylece kâinatın ilk yaratılışında güneş tanrısı Marduk ile karanlık ve kötülük timsali, aynı zamanda feleklerin ve yeryüzünün maddesi olan Ti’amat arasındaki savaşı ve Ti’amat’ ın yenilgisini, her insan kendi aydınlığının kendi karanlığına karşı kazandığı zaferle bir kere daha yaşamış ve tekrarlarmış olur.

Yanıt Açıklaması: Edip Cansever Cumhuriyet döneminden sonra yaşamış ve bazı kitaplar yazmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sümercede adı “balag” veya “balang” olan çeng, bilinen en eski musikî aletidir. Çeng, hem eski çağın yeni festivalleri, Temmuz kültü hem de aşk ve bereket tanrıçası ile yakın ilişki içerisindedir.

Yanıt Açıklaması: Turancılık akımının öncülerinden olan Ziya Gökalp “Türkçülüğün Esasları” adlı eserin sahibidir.

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda, mitler, dünyanın, insanın, diğer varlıkların, coğrafi şartların oluşumunu, kaynağını ve niteliklerini açıklar. Dinsel törenleri, törensel araçların ayrıntılarını ya da tabuların neden incelenmesi gerektiğini ortaya koyarlar. Köken açıklayıcı (etiyolojik) ögeler bu bağlamda mitlerin en işlevsel unsurları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Bir başka önemli konuda, muğların şarap ve meyhane ile sıkı sıkıya ilişkili olduklarıdır. Fars edebiyatında “muğ”, “muğkede”, “muğbeççe” kelimeleri, birer terim olarak; “şarap içen”, “meyhane” ve “sâkî” anlamlarında kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Şâirlerin şiirlerinde övdüğü kişiye memdûh adı verilir. “Övülen kişi” anlamına gelmektedir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Efrâsiyâb da kahramanlık, hükümdârlık ve saltanat sembolü şahsiyetlerden birisidir. Feridun Avesta’da, Thraetaonas (Fırdusis), Thaetaone (Fretun) adlarıyla, “ele geçirmezi ele geçirmeye çalışan” üç başlı ejderhâ Dahhak’ı öldüren kahraman olarak geçer. Hüsrev, şirin’e olan aşkı yüzünden dillere destan olmuş, tarihî kişiliği ortadan kalkarak tamamen efsânevî bir karaktere bürünmüştür. Mitolojik şahsiyetlerden biri olan Kahraman, Divan şiirinde bir kahramanlık ve yiğitlik sembolüdür. Rivâyetlere göre âb-ı hayâtı içerek ölmezlik sırrına erişen, peygamber veya veli olduğu tartışmalı olan kutsal bir kişi. Araştırmacıların ortak fikrine göre, Batı’da ve Doğu’da ortaya çıkan Hızır-iskender kıssaların, evrensel-mitolojik yanları bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Avrupalıların, 25 Aralık’ta kutladıkları Noel ile aynı tarihe rastlayan Milad’a Yelda adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Nasıl ejderha, Kâ’be’yi dolanıyorsa, sevgilinin de Kâ’be gibi kutsal yüzünü saçı çevirmiştir. Yani senin saçın yüzünü kendine Kâ’be yapmışsa, senin saçına bağlı olan benim gönlüm de senin yüzünü kıble yapmıştır; yani o Kâ’be gibi olan yüze yönelmiştir. Bu beyitte zülüf ve ejderha arasındaki benzetme açıkça görülmekte ve sevgilinin yüzünün kutsallığı tasavvuru beyitte bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İslâm edebiyatında Hüma kuşu, “devlet kuşu, talih ve baht kuşu” olarak kabul edilmiştir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Selanikli Hilmi’nin 1900’de yayımlanan İlyas Yâhud Şâir-i Şehîr Omiros’u, İlyada ’nın Yunancadan ilk çevirisi olmak bakımından öne çıkar.