XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda gezi türünün en güzel örneği verilir. Seyahat edebiyatı denince akla ilk gelen eser şüphesiz ki Evliya Çelebi’nin ünlü eseridir. Eserin asıl ve tam adı Tari­h-i­ Seyyah Evl­iya Çeleb­i’dir.

Yanıt Açıklaması: Dokuz felek temiz zatına aşık,Hazretin aşkı ile sinesi yanık diliçi çevirisidir.

Yanıt Açıklaması: Bu mesneviler daha çok tasavvufî ve didaktik konuların anlatımında tercih edilmiştir. Mutasavvıfların hâlleri ve farklı basamaklardaki algıları günlük konuşma diliyle anlatıma gelmez. Bu çerçevede ortaya konulan eserlerin bir kısmı Farsçadan çeviridir. Yazar, yer yer ilave ettiği manzumelerle ahlakî öğütler verir. Öğüt verme kaygısı öncelik kazandığı için metnin şiirselliği ihmal edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Fedayi^ Dede’nin Mantıku’l-Esrar’ı, O¨mer Fuadi^’nin Bülbüliyye’si, S¸ani^ Mehmet Efendi’nin Gülşen-i E a^r isimli eseri, Simkeşzade Feyzi^’nin Gamze vü Dil adlı mesnevisi temsili (alegorik) eserlerdir ancak Edhemü Hüma da aşık anlatılır.

Yanıt Açıklaması: IV.Mehmed'in şehzadelerinin Edirne'de yapılan sünnet düğünü anlatmak için yazdığı mesnevi eseri Surname'dir.

Yanıt Açıklaması: Şehname adlı mesnevi Nadirî’nin bir eseridir.

Yanıt Açıklaması: Divan şiirinde at, bazen benzetme unsuru ama çoğu kez gerçek hayatın vazgeçilmez bir figürü olarak işlenmiştir. Biçimsel özellikleri, takım ve taklavatı şiirsel imgelerle anlatılmıştır. S¸airler şiire dair görüşlerini atla ilgili kavramlarla somutlaştırmışlardır. Söz meydanında şiir atının usta binicileri şairlerdir.

Yanıt Açıklaması: Veysî, çeşitli devlet adamlarına türlü vesilelerle yazdığı tebrikleri, istidanameleri (dilekçe) ve kimi dostlarıyla mektuplaşmalarını Münşeat adı altında bir araya getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tarzın edebiyatımızdaki en güçlü temsilcisi Nabî’dir.

Yanıt Açıklaması: Ayrıca XVII. yüzyılın ikinci yarısı ile on sekizinci yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış olan ve divan şiirinin rubai ustası olarak bilinen Azmizade Haletî de rubaileriyle şiirde düşünce yolunu izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: XVII.yüzyılda tek mensur surnamesi örneği olan Surname-i Muhammed bin İbrahim Han veya Vakayname-i Sur-ı Hümayun gibi farklı isimlerle tanınan eser Abdi’nindir.

Yanıt Açıklaması: XVII. yüzyılda, inşa örneği denilen estetik nesir tar zı en yüksek düzeye ulaşır. Sanatlı nesir, estetik nesir, ağdalı nesir ve üslub-ı a^li^ diye nitelendirilen bu yüksek estetik üslupta söz varlığının yaklaşık dörtte üçü Arapça ve Farsça kelimelere dayanır. O¨yle ki beş, altı hatta daha çok kelimeden oluşan uzun Farsça zincirleme tamlamalar yaygın biçimde kullanılır. Secinin de önemli bir ses unsuru olarak kullanıldığı bu üslupta ahenk hep ön plandadır. Aliterasyon, asonans, cinas gibi imka^nlarla ses güzelliğini arayan sanatka^r, mecaz, istiare, telmih başta olmak üzere edebi^ sanatların he men her türüyle ifade gücünü artırmak, ayet ve hadis iktibaslarıyla ilmi^ derinlik ve ruhaniyeti yakalamak gayreti içindedir.

Yanıt Açıklaması: Soruda sorulan mesnevi türü “temsili mesnevi”dir. Gerçek hüviyeti dışında kahramanları mecaz ve sembollerden kurulu anlatılara temsilî veya alegorik hikâyeler ismini veriyoruz. Bu mesneviler daha çok tasavvufî ve didaktik konuların anlatımında tercih edilmiştir. Mutasavvı arın hâlleri ve farklı basamaklardaki algıları günlük konuşma diliyle anlatıma gelmez. Bu yüzden tasavvufî anlatımlarda sembolik bir dil tercih edilir. Mutasavvıf olsun veya olmasın tasavvufun soyut anlatıma oldukça elverişli sembolik dili her şair tarafından kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Karaçelebizade Abdülaziz. Cevap E 'dir.

Yanıt Açıklaması: Sabit’in hamse oluşturacak kadar mesnevisi vardır. Mesnevileri şunlardır: Zafername, Edhem ü Hüma, Berbername, Derename, Amru’l-Leys.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber etrafında şekillenen bir diğer tür de miraçnamelerdir. Miraçnameler farklı nazım şekilleriyle yazılabildiği gibi herhangi bir eser içerisinde bölüm olarak da karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Isfahan Kolu, İran’dan Hindistan’a göçen şairlerce oluşturulmuştur. Bu kol, karışık ve müphem ifadelerde aşırılığa kaçmadan ask konusunu daha heveskâr ve sevgiliyi daha soyut anlatımla ele almıştır. Urfî ve Saib en önemli temsilcileridir.